Η εισήγηση στο ΣτΕ για την ακύρωση της απόφασης Μπαλτά για γκολφ Αφάντου

Την 10η Ιουνίου 2020 σε νέα συνεδρίαση του Ε΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, θα εκδικαστεί οίκοθεν, μετά από αναβολές, η αίτηση της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου για την ακύρωση της απόφασης του πρώην υπουργού Πολιτισμού κ. Αρ. Μπαλτά με την οποία, μετά από αναοριοθέτηση του αρχαιολογικού χώρου Ερημοκάστρου, χαρακτηρίστηκε ως αρχαιολογικός χώρος μείζων έκταση 10.000 στρεμμάτων περίπου, από το Λαδικό έως τον Λουτάνη ποταμό, στα Κολύμπια.
Όπως έγραψε η “δημοκρατική”, την προσφυγή υπογράφουν η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, νομίμως εκπροσωπούμενη από τον περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου κ. Γ. Χατζημάρκο και οι κ.κ. Νικόλαος Κουμνάκης, αρχιτέκτονας – μηχανικός, κάτοικος Ρόδου και Αντιγόνη Μιχαλάκη, δικηγόρος, κάτοικος Ρόδου, που εκπροσωπούνται από το νομικό σύμβουλο της Περιφέρειας κ. Γ. Φιλιππάκο.
Εισηγητής έχει οριστεί ο πάρεδρος του ΣτΕ κ. Δημήτριος Πυργάκης.
Στην εισήγηση του αναφέρονται τα εξής:
«Όπως προκύπτει από τον φάκελο της υπόθεσης με την ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/36365/2309/30.7.1999 (Β΄ 1604) απόφαση της Υπουργού Πολιτισμού κηρύχθηκε ως αρχαιολογικός χώρος η περιοχή του Ερημοκάστρου Καλυθιών Ν. Ρόδου για την αποτελεσματικότερη προστασία των εντοπισμένων αρχαιοτήτων: Α) λείψανα αρχαίου ελληνιστικού τείχους – «Ερημόκαστρο», Β) σπηλιά ανατολικής απότομης πλαγιάς με απολιθώματα, Γ) λείψανα καμινιού, Δ) λείψανα κτιρίου ελληνιστικών χρόνων, Ε) τμήματα αρχαίων τοίχων κοντά στον όρμο Λαδικού, ΣΤ) λείψανα αρχαίων τάφων στη θέση «Τραουνού».
Με την ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ22/54880/2808/2.11.2000 απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού (Β΄ 1399) καθορίστηκαν Ζώνες Α (απολύτου προστασίας, αδόμητη) και Β (δομήσιμη υπό ειδικούς όρους και με ειδικές χρήσεις) για την προστασία του ως άνω αρχαιολογικού χώρου.
Κατόπιν του 3719/10.6.2013 εγγράφου της πρώην KB΄ Ε.Π.Κ.Α., του 1432/30.4.2013 εγγράφου της πρώην Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας−Σπηλαιολογίας Ν. Ελλάδας, του ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΠΚ/ΕΕΑ/247747/145689/4613/24.11.2015 εγγράφου της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, του ΥΠΟΠΑΙΘ/ΓΔΑΜΤΕ/ΔΑΑΜ/ΤΤΦΚ/62320/5408/423/47/4.3.2016 εγγράφου του Τμήματος Τοπογραφήσεων, Φωτογραμμετρίας και Κτηματολογίου της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων και της ομόφωνης γνωμοδότησης του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, όπως αυτή διατυπώθηκε στην 5/9.2.2016 συνεδρία του, εκδόθηκε η προσβαλλόμενη πράξη με την οποία αναοριοθετήθηκε ο κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος Ερημοκάστρου − Τραουνού − Αφάντου, Δήμου Ρόδου, Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου. Η αναοριοθετηση πραγματοποιείται για λόγους προστασίας του συνόλου των αρχαιοτήτων, που έχουν αποκαλυφθεί στα νότια του λόφου του Ερημοκάστρου Καλυθιών μετά την κήρυξη − οριοθέτηση του ομώνυμου αρχαιολογικού χώρου και την διεξαγωγή νεωτέρων ανασκαφικών ερευνών, όπως εργαστηριακές εγκαταστάσεις, που χρονολογούνται από την ελληνιστική έως την υστερορρωμαϊκή περίοδο, τάφοι λαξευτοί στο βράχο, ελληνιστικών χρόνων, και άλλοι (ενταφιασμοί, εγχυτρισμοί και καλυβίτες) πρωιμότερων και μεταγενέστερων περιόδων.
Σύμφωνα με το 3719/10.6.2013 έγγραφο της ΚΒ΄ ΕΠΚΑ, η πρόταση επανακήρυξης βάσει των νεωτέρων δεδομένων της έρευνας) αναοριοθετεί σημαντικά τον αρχαιολογικό χώρο ελέγχου διευρύνοντάς τον προς τα νότια, ώστε να περιλαμβάνει, εκτός από το ύψωμα του Ερημοκάστρου με τον περιβάλλοντα χώρο του, και την προς τα νότια επιμήκη ζώνη της Παραλίας Τραουνού-Αφάντου. Ο προτεινόμενος χώρος έχει συνολικό μήκος περίπου 7,5 χλμ. και μέσο πλάτος 1,2 χλμ. Κατά το ίδιο έγγραφο, μέσα στα όρια του παραπάνω χώρου έχουν εντοπιστεί πολλές αρχαιότητες, οι οποίες καθιστούν επιτακτική την ανάγκη της προτεινόμενης κήρυξής του ως χώρου αρχαιολογικού ελέγχου, καθόσον μάλιστα η οικοδόμηση της περιοχής με στόχο την κακώς εννοούμενη «τουριστική αξιοποίηση» έχουν αρχίσει να αλλοιώνουν τον έως τώρα αγροτικό της χαρακτήρα.
Με το 2178/22.4.2013 έγγραφο της ΚΒ΄ ΕΠΚΑ ζητήθηκε, μεταξύ άλλων, από υπηρεσίες της Περιφέρειας Αιγαίου (Γενικές Διευθύνσεις α) Ανάπτυξης, β) Περιφερειακής Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής και τη Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας, Τμήμα Αλιείας) και τον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού (Περιφερειακή Υπηρεσία Τουρισμού, Διεύθυνση Τουρισμού Δωδεκανήσου) να την ενημερώσουν για τις υφιστάμενες δραστηριότητες και τις χρήσεις γης στα όρια του προς αναοριοθέτηση αρχαιολογικού χώρου. Οι ως άνω υπηρεσίες απάντησαν με έγγραφά τους.
ΙΙ. ΒΑΣΙΜΟ
Σε σχέση με την προσβαλλόμενη πράξη τίθενται ζητήματα τα οποία αντιστοιχούν στους εξής προβαλλόμενους με την 2194/2016 αίτηση ακυρώσεως λόγους:
1. Αναρμοδίως εκδόθηκε η προσβαλλόμενη πράξη με υπουργική απόφαση και όχι με προεδρικό διάταγμα (παραβίαση του άρθρου 43 παρ. 2 του Συντ.).
2. Παραβιάστηκε εν προκειμένω ουσιώδης τύπος της διαδικασίας καθώς δεν ζητήθηκε προηγουμένως η γνώμη της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου (σύμφωνα με το άρθρο 188 του ν. 3852/2010), του Υπουργού Τουρισμού και του ΤΑΙΠΕΔ.
3. Παραβιάστηκε το άρθρο 91 του ν. 1892/1990 κατά την οποία η διαδικασία οριοθετήσεως των ζωνών και του καθορισμού των όρων και περιορισμών δόμησης πρέπει να ολοκληρώνεται εντός εξαμήνου από την υποβολή της σχετικής προτάσεως από την αρμόδια αρχαιολογική Εφορεία. Η καθυστέρηση στην διαδικασία συνιστά και ελλιπή αιτιολογία».