Συνέντευξη στον
Γιάννη Μπόζιο
Η υγειονομική κρίση επηρέασε και θα επηρεάσει τα επόμενα χρόνια τις επιλογές των υποψηφίων. Είναι ξεκάθαρο πως στη «μετα Covid19» εποχή, η αγορά εργασίας που έρχεται, θα είναι εντελώς διαφορετική, θα εστιάζει σημαντικά στις δεξιότητες του καθένα.
Σε κάθε περίπτωση, ένα δεδομένο το οποίο αναδύεται σταδιακά είναι πως το υβριδικό μοντέλο εργασίας, είναι προ των πυλών. Με το συνδυασμό εξ αποστάσεως εργασίας-τηλεργασίας και συγκεκριμένες περιπτώσεις δια ζώσης παρουσίας, το μοντέλο αυτό φαντάζει επιθυμητό σε αρκετές επιχειρήσεις αλλά και σε αρκετούς εργαζομένους.
Η επιλογή σπουδών και επαγγέλματος αποτελούσε πάντοτε ένα δυνατό «γρίφο» για τους περισσότερους γονείς και μαθητές. Μέσα σε μια αρκετά σύνθετη πραγματικότητα και με δεκάδες επαγγελματικές και εκπαιδευτικές επιλογές, είναι πολύ δύσκολο να επιλέξεις σπουδές και επάγγελμα στα 17-18 σου και πράγματι δεν κάνεις μια οριστική επιλογή αλλά το πρώτο βήμα, αναφέρει ο σύμβουλος Εκπαίδευσης & Σταδιοδρομίας Χρήστος Ταουσάνης, τονίζοντας την αξία του Επαγγελματικού Προσανατολισμού
• Kύριε Ταουσάνη, πιστεύετε ότι η υγειονομική κρίση επηρέασε και θα επηρεάσει και φέτος την επιλογή σπουδών των υποψηφίων;
Το θεωρώ δεδομένο πως και επηρέασε και θα επηρεάσει και τα επόμενα χρόνια τις επιλογές των υποψηφίων. Πλέον βλέπουμε όλοι, και φυσικα και οι μαθητές, πως έχουμε ένα γρήγορο μετασχηματισμό σε πολλές πτυχές της καθημερινότητάς μας και η πανδημία έχει ενισχύσει αυτόν το μετασχηματισμό.
Ολοκληρώσαμε πρόσφατα μαζί με το Εργαστήρι Συμβουλευτικής του ΕΚΠΑ μια μοναδική μελέτη για την επίδραση της πανδημίας στο σχεδιασμό της σταδιοδρομίας που θα κοινοποιήσουμε προσεχώς (www.employ.edu.gr) προκειμένου να δει ο κάθε ενδιαφερόμενος αυτές τις διαφοροποιήσεις και την επίδραση της πανδημίας στις επιλογές των νέων ανθρώπων με επίσημα ερευνητικά δεδομένα!
• Πιστεύετε, ότι η Πανδημία κατάφερε να μετασχηματίσει το εργασιακό πλαίσιο;
Είναι ξεκάθαρο πως στη «μετα Covid19» εποχή, η αγορά εργασίας που έρχεται, θα είναι εντελώς διαφορετική, θα εστιάζει σημαντικά στις δεξιότητες του καθένα και ο σχεδιασμός της σταδιοδρομίας δεν είναι εύκολη υπόθεση που σηκώνει ωχαδερφισμούς αλλά απαιτεί τη συνδρομή ειδικών.
Σε κάθε περίπτωση, ένα δεδομένο το οποίο αναδύεται σταδιακά είναι πως το υβριδικό μοντέλο εργασίας, είναι προ των πυλών. Με τον συνδυασμό εξ αποστάσεως εργασίας-τηλεργασίας και συγκεκριμένες περιπτώσεις δια ζώσης παρουσίας, το μοντέλο αυτό φαντάζει επιθυμητό σε αρκετές επιχειρήσεις αλλά και σε αρκετούς εργαζομένους, σύμφωνα και με μελέτες που ήδη έχουν αρχίσει να παρουσιάζονται. Αξίζει να σημειωθεί εδώ, πως αυτό το μοντέλο θα εστιάσει κατά κύριο λόγο στο ποσοστό εκείνων των εργαζομένων που αποτελούν επιστημονικό και εργατικό δυναμικό υψηλής κατάρτισης και μόρφωσης.
Διότι, η τηλεργασία μπορεί να εφαρμοστεί εύκολα σε συγκεκριμένους κλάδους και επαγγέλματα π.χ. επιστήμονες πληροφορικής, ψυχολόγους κ.λπ. ενώ σε κάποια άλλα όπως για παράδειγμα μηχανικούς δυσκολότερα. Γενικότερα, οι κλάδοι που δείχνουν να έχουν υψηλότερη δυνατότητα και ευελιξία στην εξ αποστάσεως εργασία σχετίζονται με: α) την οικονομία και την ασφάλιση, β) το management, γ) το ΙΤ και τις τηλεπικοινωνίες και δ) συγκεκριμένες μορφές εκπαίδευσης.
Στον αντίποδα, για συντριπτικό ποσοστό των εργαζομένων, πολύ δύσκολή ή (προς το παρόν) πρακτικά ανεφάρμοστη, φαντάζει η τηλεργασία στους κλάδους α) της γεωργίας & γεωπονίας, β) των κατασκευών, γ) της εστίασης, δ) εξόρυξης -μεταλλευτικών εργασιών, ε) πρόνοιας και κοινωνικής εργασίας. Και φυσικα τα δεδομένα αυτά αφορούν κυρίως τις αναπτυγμένες οικονομίες και λιγότερο τις αναπτυσσόμενες.
• Δεδομένων των συνθηκών, ποια εκτιμάτε, πώς θα είναι τα επαγγέλματα με τη μεγαλύτερη ζήτηση στα επόμενα 10 χρόνια;
Ενδεικτικά, αναδυόμενοι τομείς και εξειδικεύσεις που συνδέονται με εξελίξεις που έχει επιφέρει η πανδημία -και όχι μόνο- είναι οι ακόλουθοι:
– Επιστήμονες των Δεδομένων. Είναι οι επιστήμονες και επαγγελματίες που ήδη καλούνται να διαχειριστούν ένα τεράστιο όγκο δεδομένων και πληροφοριών σε πολλούς κλάδους. Ήδη απαραίτητοι σε δεκάδες τομείς και επιχειρήσεις ακόμα και μεσαίου μεγέθους, αναγκαία η παρουσία τους προκειμένου να εφαρμόσουν σωστά είτε ένα συνδυασμό IT & Business, είτε μέσω των πεδίων data quality & data integration να εξάγουν χρηστικά πορίσματα για ερευνητικούς και άλλους σκοπούς.
– Αναλογιστές: Με ολοένα και πιο απρόβλεπτο το πεδίο της διαχείρισης κινδύνων και της ανάλυσης ρίσκου, οι ειδικοί αυτοί επιστήμονες καλούνται τα επόμενα χρόνια να αποσοβήσουν δυσάρεστες καταστάσεις ή να περιορίσουν πιθανές συνέπειες.
Έχοντας ως εργαλείο τα μαθηματικά και τη στατιστική είτε εργαζόμενοι στον ασφαλιστικό κλάδο, είτε εργαζόμενοι ως actuarial consultants είτε μεταπηδώντας στο χρηματοοικονομικό κλάδο, οι αναλογιστές αναλύουν και συμβάλλουν στη διαχείριση οικονομικών κινδύνων κάθε μορφής που μπορούν να προκύψουν ως συνέπεια πολλών παραγόντων και καταστάσεων.
– Βιοστατιστικοί – Μοριακοί Βιολόγοι – Βιοτεχνολόγοι: Ως ειδικοί επιστήμονες που έχουν τη δυνατότητα να αντιλαμβάνονται μηχανισμούς λειτουργίας έμβιων συστημάτων, να κατανοούν λειτουργικές ανωμαλίες, ασθένειες, ιώσεις, βιοδιεργασίες και να αναλύουν εξάγοντας συγκεκριμένα πορίσματα, οι εν λόγω ειδικότητες φαντάζουν πλέον να μην λογίζονται αποκλειστικά ως εργαστηριακοί επιστήμονες αλλά και ως πολύτιμοι σύμβουλοι του κράτους και των σχετικών φορέων.
– 3D Specialists & Designers. Το κομμάτι του 3D και VR φέρνει την τρισδιάστατη απεικόνιση και την εικονική πραγματικότητα πιο κοντά από ποτέ στο μέσο άνθρωπο. Με εφαρμογές οι οποίες ξεκινούν από το gaming και φτάνουν μέχρι τον πολιτισμό και την ιατρική, οι ανερχόμενοι αυτοί τομείς συνδυαστικά με το 3D printing και με το advanced manufacturing έρχονται να μας παραδώσουν προϊόντα και υπηρεσίες με ευκολία, ακρίβεια και δυνατότητες που δεν μπορούσαμε να φανταστούμε στο παρελθόν.
– Τηλεκπαιδευτικοί. Όσο και αν φαντάζει ως μια «προσωρινή» λύση, σε αρκετές βαθμίδες και μορφές της εκπαίδευσης, η τηλεκπαίδευση ήρθε για να μείνει. Οπότε στελέχη τα οποία θα είναι ή θα καταρτιστούν στις νέες και δυναμικές μαθησιακές διαδικασίες, θα έχουν πολύ υψηλότερη ζήτηση προσεχώς είτε αναφερόμαστε στην εκπαίδευση ενηλίκων, είτε στην επαγγελματική ή άλλη εκπαίδευση
– Μηχανικοί Ρομποτικής. Η εφαρμοσμένη μηχανική και η αυτοματοποίηση αξιοποιείται και μπορεί να μεγιστοποιηθεί σε τομείς όπως οι μεταφορές, η βιομηχανική παραγωγή, η ιατρική κ.ά. Για παράδειγμα, στη ρομποτική χειρουργική, ο χειρουργός μπορεί να βρίσκεται πλέον μπροστά σε μια χειρουργική κονσόλα όπου θα βλέπει σε μια οθόνη το χειρουργικό πεδίο, και θα πραγματοποιεί την επέμβαση μέσω ειδικού εξοπλισμού.
Ένα τέτοιο ρομποτικό σύστημα προσφέρει τρισδιάστατη και ακριβή εικόνα στο χειρουργό, οι εντολές που δίνει ο χειρουργός μεταφέρονται ψηφιακά, στους αρθρωτούς χειρουργικούς βραχίονες ενός ρομπότ, οι οποίοι εκτελούν πρακτικά τη χειρουργική επέμβαση. Με την σταδιακή εφαρμογή και του 5G,η διαδικασία αυτή φυσικά μπορεί να γίνει και εξ αποστάσεως με άμεση χρονική ανταπόκριση σε real time.
Παράλληλα, θα πρέπει να έχουμε κατά νου πως πολλές επαγγελματικές δραστηριότητες και αυριανοί ρόλοι, θα συνδέονται με ένα βασικό πτυχίο και πρόγραμμα σπουδών αλλά θα έχουν ως απαραίτητη προϋπόθεση την εξειδίκευση ή συγκεκριμένες δεξιότητες. Για παράδειγμα τομείς όπως Digital Marketing, Data Visualization, Cloud Engineering, Deep Learning, Blockchain Technology μπορεί να έχουν έντονη συνάφεια με τμήματα όπως π.χ. Μάρκετινγκ & Επικοινωνίας, Ψηφιακών Μέσων (Digital Marketing), Γραφιστικής & ΜΜΕ (Data Visualization), με τμήματα ΗΜΜΥ, Μηχανικών Πληροφορικής, Επιστήμης Υπολογιστών κ.ά. (Cloud Engineering, Deep Learning, Blockchain Technology), ωστόσο τα πτυχία από μόνα τους, δίχως την εμβάθυνση και την εξειδίκευση, συχνά δεν καλύπτουν τις σύγχρονες και μελλοντικές ανάγκες του πεδίου καθαυτό.
• Ποια άλλα κριτήρια, πλην της άμεσης επαγγελματικής αποκατάστασης, θα πρέπει να λάβει υπόψη ένας υποψήφιος πριν την επιλογή σχολής;
Η επιλογή σπουδών και επαγγέλματος αποτελούσε πάντοτε ένα δυνατό «γρίφο» για τους περισσότερους γονείς και μαθητές.
Πριν αρκετά χρόνια, υπήρχαν κάποιες σταθερές αλλά και κάποιες δικλείδες ασφαλείας οι οποίες είχαν να κάνουν με τη «σίγουρη επαγγελματική αποκατάσταση» στο δημόσιο τομέα, με κάποιους κλάδους όπως ο κατασκευαστικός που είχαν ευδιάκριτη δυναμική, με επαγγέλματα που είχαν κύρος και γόητρο όπως ο γιατρός και δικηγόρος και ταυτιζόταν με ασφαλή επαγγελματική ανέλιξη κ.ο.κ.
Ωστόσο, στη σύγχρονη εποχή -και ακόμη περισσότερο στα χρόνια που έπονται, ασφαλέστερο κριτήριο είναι να ακολουθήσουμε ένα κλάδο που ταιριάζει με τις επιδιώξεις και τις κλίσεις μας, με την προσωπικότητα μας και φυσικά που δείχνει να έχει μια αξιόλογη απασχολησιμότητα και στο μέλλον. Καθώς το να κάνω κάτι απλά που μου αρέσει, δίχως όμως να υπάρχει μελλοντικά προσφορά εργασίας ή ευκαιριών θα με δυσκολέψει, ειδικά στα πρώτα μου βήματα.
• Με ποιον τρόπο η EMPLOY EDU σύμβουλοι σταδιοδρομίας μπορεί να βοηθήσει ένα άτομο, να επιλέξει το εκπαιδευτικό και το επαγγελματικό του μέλλον;
Η αλήθεια είναι πως μέσα σε μια αρκετά σύνθετη πραγματικότητα και με δεκάδες επαγγελματικές και εκπαιδευτικές επιλογές, είναι πολύ δύσκολο να επιλέξεις σπουδές και επάγγελμα στα 17-18 σου και πράγματι δεν κάνεις μια οριστική επιλογή αλλά το πρώτο βήμα. Το σημαντικό είναι πως μέσα από ένα καινοτόμο πρόγραμμα επαγγελματικού προσανατολισμού που εφαρμόζουμε, θα ανακαλύψουμε τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντα του μαθητή, στη συνέχεια θα βρούμε τα προγράμματα σπουδών (τμήματα) και την εκπαιδευτική διαδρομή που πρέπει να ακολουθήσει και στο τέλος θα συμπληρώσουμε μαζί το μηχανογραφικό αν δίνει πανελλήνιες ή θα του παρουσιάσουμε τις υπόλοιπες δυνητικές επιλογές που έχει.
Όταν έχεις ανακαλύψει τα ταλέντα σου, το να βρεις σε ποιο τμήμα και σε ποιο κλάδο μπορείς να τα αξιοποιήσεις δημιουργικά είναι εύκολο στα χέρια ενός έμπειρου συμβούλου σταδιοδρομίας.
Είμαι ειλικρινά ιδιαίτερα χαρούμενος γιατί είναι χιλιάδες τα παιδιά που βοηθήσαμε να ανακαλύψουν το ιδανικό αυτό μοτίβο που λέει:
Ποιος είμαι, τι μπορώ να κάνω και που θα το βρω! Όλα αυτά, μαζί με την τεχνογνωσία που έχουμε για τις προοπτικές των επαγγελμάτων και τις σημαντικές πληροφορίες για τα τμήματα και τις σπουδές, είναι το μονοπάτι που πρέπει να ακολουθήσει κάθε νέος άνθρωπος για να χτίσει το ακαδημαϊκό και επαγγελματικό του μέλλον. Και θέλω να τονίσω πως γύρω μας υπάρχουν άνθρωποι με πολλά ταλέντα που θα μπορούσαν να σπουδάσουν και να πετύχουν σε κάποιον κλάδο αλλά δεν το ανακάλυψαν ποτέ.
Ο δικός μας ρόλος είναι να βοηθήσουμε κάθε άνθρωπο να ανακαλύψει τι του ταιριάζει και πως θα φτάσει στην επαγγελματική επιτυχία.
