«Οχι» σημαίνει έξοδος από το ευρώ, λένε οι ευρωπαίοι ηγέτες σε όλους τους τόνους. «Το “Οχι” δεν είναι συνεπές με την παραμονή της χώρας στο ευρώ» εξηγεί ανώτατος κοινοτικός αξιωματούχος και προσθέτει ότι «οι Ευρωπαίοι ερμηνεύουν το “Οχι” ως όχι στο ευρώ, το θεωρούν εντελώς αντιευρωπαϊκό». Ανάλογα λοιπόν με το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος θα διαμορφωθεί η στάση που θα κρατήσουν οι Ευρωπαίοι προς τη χώρα και το νόμισμα που τελικά θα έχει η Ελλάδα στο μέλλον. Τρία είναι τα βασικά πιθανά σενάρια.
Παραμονή στο ευρώ
Η επιλογή του «Ναι» θα προκαλέσει τη μικρότερη αναταραχή στην οικονομία και η χώρα έχει αυξημένες πιθανότητες να επιστρέψει σύντομα στην κανονικότητα. Οι τράπεζες μόλις υπογραφεί συμφωνία θα αποκτήσουν και πάλι ρευστότητα από την ΕΚΤ μέσω του έκτακτου μηχανισμού ELA. Σε περίπτωση ενός ηχηρού «Ναι» που θα οδηγήσει στην παραίτηση της σημερινής κυβέρνησης και στη δημιουργία υπηρεσιακής που θα αναλάβει να υπογράψει γρήγορα συμφωνία προτού η χώρα οδηγηθεί σε εκλογές, είναι πολύ πιθανό η νέα συμφωνία να συνοδεύεται από κάποιο είδος ρύθμισης του χρέους και αναπτυξιακή βοήθεια. «Το “Ναι” το δίνει ο λαός για να υπάρξει γρήγορα συμφωνία. Η κυβέρνηση θα πρέπει να διαπραγματευθεί με το “Ναι” στην πρόταση των εταίρων της 25ης Ιουνίου ή να παραιτηθεί» αναφέρουν κοινοτικές πηγές.
Το διπλό σύστημα
Σε περίπτωση ενός οριακού «Ναι» που θα οδηγήσει σε παρατεταμένες διαπραγματεύσεις από την παρούσα κυβέρνηση, η Ελλάδα θα παραμένει στο ευρώ, όμως με κλειστές τις τράπεζες και χωρίς χρηματοδότηση. Αυτό θα αναγκάσει την κυβέρνηση να εκδώσει υποσχετικές (IOU) για να πληρώσει μισθούς και συντάξεις και τις υποχρεώσεις της αφού δεν υπάρχουν λεφτά στα ταμεία. Ηδη, δεν καταβλήθηκαν όλες οι συντάξεις στο σύνολό τους, άσχετα αν αυτό δεν φάνηκε εξαιτίας των capital controls.
Τα IOU μπορεί να γίνονται αποδεκτά από επιχειρήσεις, π.χ. σουπερμάρκετ, βενζινάδικα, εμπορικά καταστήματα, αλλά και επαγγελματίες και να χρησιμοποιούνται για την πληρωμή υποχρεώσεων στο Δημόσιο όπως απόδοση ΦΠΑ και άλλων φορολογικών υποχρεώσεων. Σταδιακά όμως τα ευρώ θα εξαφανιστούν από την κυκλοφορία, καθώς θα χρησιμοποιούνται ως αποθεματικό νόμισμα και οι συναλλαγές θα γίνονται όλο και περισσότερο σε IOU. Αυτή η κατάσταση όμως δεν μπορεί να διατηρηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τραπεζικές πηγές αναφέρουν ότι τα IOU δεν μπορούν να διατηρηθούν πάνω από ένα-δύο μήνες χωρίς σημαντικά προβλήματα στην αγορά. Στην καλύτερη περίπτωση θα υπάρξει συμφωνία και θα εξαργυρωθούν σε ευρώ, ενώ στη χειρότερη που δεν υπάρξει συμφωνία σε δραχμές.
ΠΟΡΕΙΑ ΣΤΟ ΧΑΟΣ
Το «Οχι» και το δράμα της δραχμής
Ενα «Οχι» νομοτελειακά θα οδηγήσει στη δραχμή. Η μετάβαση θα δημιουργήσει τεράστια κοινωνική και οικονομική αναστάτωση. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τις εξελίξεις. Το πέρασμα μπορεί να γίνει σταδιακά όπως περιγράφηκε παραπάνω, καθώς εκτιμάται ότι για την προετοιμασία της μετάβασης απαιτείται χρονικό διάστημα τεσσάρων έως έξι μηνών. Ολο αυτό το διάστημα οι τράπεζες θα είναι κλειστές, οι επιχειρήσεις δεν θα μπορούν να ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις προς τους εργαζομένους και οι ελλείψεις σε βασικά είδη σημαντικές.
Το νέο νόμισμα θα εισαχθεί σε μια ισοτιμία ως προς το ευρώ που θα προσδιοριστεί με βάση τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας, τα οποία είναι μόλις 5,9 δισ. ευρώ. Στη συνέχεια όμως θα ακολουθήσει μεγάλη υποτίμηση καθώς κανείς δεν θα θέλει να κρατήσει το νέο νόμισμα και όλοι θα θέλουν να το πουλήσουν, ενώ η Τράπεζα της Ελλάδος δεν θα είναι σε θέση να το στηρίξει καθώς δεν διαθέτει αρκετά συναλλαγματικά διαθέσιμα.
Η υποτίμηση θα εξασθενίσει την αγοραστική δύναμη των πολιτών. Για παράδειγμα, κάποιος που αμείβεται με 1.000 ευρώ τον μήνα και θα παίρνει 340.750 δραχμές αν η ανταλλαγή γίνει με βάση την ισοτιμία που η δραχμή μπήκε στο ευρώ, ύστερα από λίγο καιρό με την υποτίμηση του νομίσματος οι 340.750 δραχμές θα αγοράζουν πράγματα αξίας 800, 700, 500 ευρώ.
Επιπλέον, η άνοδος των τιμών εξαιτίας της αύξησης του κόστους των εισαγόμενων πρώτων υλών (πετρέλαιο, χημικά, λάστιχα κ.λπ.) και προϊόντων (κρέατα, φάρμακα κ.λπ.) θα υποβαθμίσει ακόμη περισσότερο την αγοραστική δύναμη. Για να εξισορροπηθεί, θα υπάρξουν πιέσεις για αυξήσεις μισθών με δραχμές που θα τυπώνει το κράτος. Αυτό θα τροφοδοτήσει τον πληθωρισμό και τον φαύλο κύκλο της υποτίμησης για την ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας.
Οι καταθέσεις, όσες μείνουν αφού θα «κουρευτούν» για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, θα μετατραπούν σε δραχμές. Το «κούρεμα» θα γίνει σε ευρώ και το υπόλοιπο θα μετατραπεί σε δραχμές. Αντίστοιχα, τα δάνεια θα μετατραπούν σε δραχμές. Η άνοδος του πληθωρισμού θα ευνοήσει τους δανειολήπτες, όμως ταυτόχρονα θα επιβαρυνθούν από τα υψηλά επιτόκια τα οποία θα συνεχίσουν να αυξάνονται σε μια προσπάθεια να συγκρατηθεί η ισοτιμία και ο πληθωρισμός.
Το ΒΗΜΑ
