Ο κ. Ραφαήλ Κουδούνης είναι συνιδρυτής και CEO της Dingo Marketing Team. Λόγω της ιδιότητάς του συμβουλεύει σε καθημερινή βάση μεγάλες εταιρείες του νησιού σε θέματα digital strategy και τουριστικού marketing, που ως γνωστόν αποτελούν την ειδίκευση της παραπάνω εταιρείας.
Ο κ. Κουδούνης όπως και οι συνεργάτες του ανήκει σε μια νέα γενιά επαγγελματιών οι οποίοι προσπαθούν να εντάξουν την τεχνολογία, την καινοτομία και τη στρατηγική στην καθημερινότητα των επιχειρήσεων. H εταιρεία του κ. Κουδούνη έχει μέχρι στιγμής 9 διεθνή και ελληνικά βραβεία στους τομείς του digital strategy και του marketing.
• Ποιοι είναι οι σημαντικότεροι προβληματισμοί που ακούτε από τις εταιρείες με τις οποίες συνεργάζεστε για τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο;
Τον Απρίλιο είχαμε δημιουργήσει ένα ερωτηματολόγιο σε συνεργασία με την Ένωση Ξενοδόχων Ρόδου και το Σύλλογο Διευθυντών Ξενοδοχείων Ρόδου. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, το 42% των ερωτηθέντων αναζητούσε συμβουλές επιβίωσης της επιχείρησής τους. Μέχρι και σήμερα αυτή ακριβώς είναι η κατάσταση για πολλές επιχειρήσεις. Κρίνω όμως ότι το μεγαλύτερο βάρος έχει πέσει στους ξενοδόχους, οι οποίοι αυτή τη στιγμή δέχονται πιέσεις κοινωνικές και πολιτικές.
Παράλληλα, μαζί με τα οικονομικά θέματα που αντιμετωπίζουν ως επιχειρήσεις, φέρουν το βάρος της ορθής τήρησης των πρωτοκόλλων και της σχετικής νομικής ευθύνης που τη συνοδεύει.
Προσωπικά, δεν αδικώ όσους έχουν πάρει την απόφαση να μη λειτουργήσουν. Εκτός από τη βιωσιμότητά τους κρίνεται και η φήμη τους σε περίπτωση που κάτι δεν πάει καλά.
• Εσείς τι συμβουλεύετε τους πελάτες σας να πράξουν σε τέτοια περίπτωση;
Τους συμβουλεύω να κοιτούν την κατάσταση κατάματα. Ξέρετε υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ αυτού που θεωρούμε αντικειμενικά ότι θα συμβεί και αυτού που θα θέλαμε ή ελπίζουμε να συμβεί και αυτό το έχω παρατηρήσει πολλές φορές. Τα νούμερα δε λαθεύουν και αυτό που παροτρύνουμε τους επιχειρηματίες είναι να κοιτούν τα νούμερα.
• Είναι έντονες στην αγορά οι συζητήσεις για ενέργειες marketing και διαφήμισης για την παρούσα τουριστική σεζόν. Τι συμβουλεύετε τις επιχειρήσεις;
Όπως σας είπα και πριν, τα νούμερα δε λαθεύουν. Το «pool» των εν δυνάμει τουριστών είναι συγκεκριμένο και εξαρτάται από μια πλειάδα παραγόντων. Η άποψή μου λοιπόν είναι να έχουμε το «βλέμμα μας στο 2021» κάνοντας όμως ενέργειες από φέτος. Αυτό, εκτός από την κάθε επιχείρηση ξεχωριστά, βοηθά και τον ίδιο τον προορισμό. Είναι λάθος να πιστεύουμε ότι θα διαφημίζουμε μόνο την επιχείρηση μας είτε είναι ξενοδοχείο είναι activities, χωρίς να εμφωλεύουμε και στοιχεία του προορισμού στου οποίου το οικοσύστημα ανήκουμε.
Πρακτικά μιλώντας, αυτό που μπορεί να κάνει μια επιχείρηση αυτή τη στιγμή είναι το λεγόμενο “branding through content”. Δηλαδή να δημιουργεί και να αναρτά «περιεχόμενο» σε κανάλια επικοινωνίας. Έτσι το περιεχόμενο θα το δει και ο ενδιαφερόμενος για φέτος, αλλά και αυτός που βρίσκεται σε στάδιο «ονειροπόλησης» διότι σκοπεύει να ταξιδέψει του χρόνου. Χρειάζεται να γίνει κατανοητό ότι η μάχη του τουρισμού έχει μετατεθεί εδώ και αρκετό καιρό στο «ψηφιακό περιεχόμενο». Στα «stories» των τουριστών, τις αναρτήσεις, το vlogging, τα σχόλια που αφήνουν σε ψηφιακά «fora», τους «bloggers» κ.λπ. Tα παραπάνω είναι αυτά που βλέπει και επισκέπτεται κάθε ενδιαφερόμενος όταν «ονειροπολεί» για το που θα ταξιδέψει το καλοκαίρι.
• Με βάση το δικό σας αντικείμενο, σε ποια σημεία θεωρείτε ότι μπορεί να βελτιωθεί το τουριστικό προϊόν της Ρόδου;
Έχω ακούσει από τους παλαιότερους να λένε ότι «η Ρόδος έχει διδάξει τον τουρισμό». Δεν ξέρω αν ισχύει διότι τότε ήμουν αγέννητος, αλλά πιστεύω ότι έτσι θα είναι. Η κατάσταση όμως σήμερα είναι αρκετά διαφορετική. Ο τουρισμός ως υπηρεσία εξελίσσεται με ταχύτητα πραγματικά ιλιγγιώδη, τόσο σε επίπεδο εμπειρίας όσο και σε επίπεδο τεχνολογίας. Πριν 3 χρόνια μιλούσαμε στους πελάτες μας για τεχνολογίες όπως το geotargeting και το e-concierge (ψηφιακό θυρωρό) στα ξενοδοχεία, ως μια νέα τάση στον κλάδο. Σήμερα αυτά όχι μόνο είναι διαδεδομένα στο εξωτερικό αλλά και σε κάποιο βαθμό ξεπερασμένα. Το να έχει ένα ξενοδοχείο μια εφαρμογή ώστε ο πελάτης μέσω αυτής να παραγγέλλει room service θεωρείται από τους περισσότερους πελάτες σχεδόν δεδομένο. Η τάση πλέον βρίσκεται στο «smart tourism» το οποίο περιγράφει τη σύγκλιση μεταξύ τεχνολογίας και τουρισμού. Η Dingo Marketing Team, είναι για αυτό ακριβώς το λόγο μέλος του Οργανισμού IFITT (International Federation for IT and Travel & Tourism) ώστε να έχουμε εκ των έσω πληροφόρηση σε τέτοια ερευνητικά πεδία.
• Μας εξηγήσατε για τον τουρισμό και την τεχνολογία. Αναφορικά με το σκέλος της «εμπειρίας» τι ισχύει;
Άλλο μεγάλο κομμάτι είναι οι επιλογές από «experiences» που μπορεί να έχει κάποιος επισκέπτης στη Ρόδο. Στη σύγχρονη τουριστική βιβλιογραφία τονίζεται έντονα ο ρόλος που έχει η πληθώρα από «experiences» και «attractions» στην ανταγωνιστικότητα ενός προορισμού. Οι περισσότερες έρευνες που έχουν γίνει μέχρι τώρα σε εθνικό και τοπικό επίπεδο τονίζουν αυτή ακριβώς την ανάγκη. Αυτό είναι θέμα πρωτίστως ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Δηλαδή να μην μονοπωλούν το ενδιαφέρον συγκεκριμένα είδη επιχείρησεων (π.χ. εστιατόρια και καφετέριες). Για το λόγο αυτό, το να κατατάσσουμε τον οινοτουρισμό, γαστρονομικό τουρισμό, τον τουρισμό περιπέτειας ή τον αγροτουρισμό στις «εναλλακτικές μορφές τουρισμού» είναι εντελώς παρωχημένο. Πρέπει να θεωρούνται ως εκφάνσεις ενός συνολικότερου τουριστικού προϊόντος, ή αν το θέλετε μιας «βεντάλιας» διαθέσιμων τουριστικών εμπειριών από την οποία ο τουρίστας μπορεί να επιλέξει ανάλογα με τα γούστα του. Αυτά αφενός βοηθούν τον ιδιώτη να διαφοροποιηθεί από την αγορά και αφετέρου εμπλουτίζουν τον ίδιο τον προορισμό. Εξ άλλου κάθε προορισμός πουλά «αυτό που είναι» και όχι «αυτό που θα ‘θελε να είναι».
• Είναι προσαρμοσμένες οι επιχειρήσεις της Ρόδου στα νέα μέσα προβολής πιστεύετε;
Μερικές ναι και πρόκειται κυρίως για μεγάλες επιχειρήσεις κυρίως του ξενοδοχειακού κλάδου. Στην αυγή του ψηφιακού marketing πολλές νησιωτικές επιχειρήσεις, μεγάλες και μικρές, λειτουργούσαν ακόμα με παραδοσιακά μέσα. Τώρα που αυτό μεσουρανεί, οι περισσότεροι θεωρούν ότι κάνοντας απλά «αναρτήσεις στα social media» και μια καμπάνια «google adwords» κάνουν ψηφιακό marketing. Ωστόσο η αλήθεια είναι πολύ διαφορετική. Αυτός που θέλει να επενδύσει σοβαρά στην επικοινωνία του ώστε να αποκτήσει πραγματικά μερίδιο αγοράς, χρειάζεται να εφαρμόσει μια ολοκληρωμένη επικοινωνιακή στρατηγική σε βάθος τουλάχιστον 3ετίας, εφαρμόζοντας το λεγόμενο «πολυκαναλικό marketing». Δηλαδή χρήση των κατάλληλων μέσων, είτε online είτε offline στην κατάλληλη αναλογία με συνεκτικά μηνύματα και στο κατάλληλο timing. Ως εταιρεία, συντάσσουμε σχέδιο επικοινωνιακής στρατηγικής προτού προβούμε σε κάποια άλλη ενέργεια. Αν μια εταιρία δεν κάνει ολοκληρωμένες κινήσεις τότε απλά χάνεται στον ωκεανό του internet ενώ μαζί χάνει και χρήματα.
