«Αυτή την στιγμή βρισκόμαστε αντιμέτωποι σε μια πολύ συγκεκριμένη κατάσταση. Υπάρχει μεγάλο πρόβλημα στο Αιγαίο, όσο και στο Ιόνιο. Συνεργαζόμαστε πολλοί δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς και μέσα από το πρόγραμμα «Ερευνώ & Καινοτομώ» της Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας, ετοιμάζουμε μια φόρμουλα βέλτιστης εφαρμογής, δηλαδή ένα συνδυασμό μονάδων αφαλάτωσης, αποφυγή διαρροών για τη βέλτιστη απόδοση, ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες των νησιών.
Είχαμε προχωρήσει σε πιλοτική εφαρμογή στους Φούρνους της Ικαρίας, κάτι αντίστοιχο δημιουργούμε και για τα υπόλοιπα νησιά. Όμως, ως πρώτη ενέργεια είναι η ακριβής καταγραφή του υδατικού αποτυπώματος του κάθε νησιού, προκειμένου να προβλεφθεί η ιδανικότερη πρόταση για τη διασφάλιση της επάρκειάς τους» δηλώνει στη «δ» λέει ο καθηγητής Κλιματολογίας του τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ Παναγιώτης Νάστος.
Τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης φαίνεται πως βιώνει όλο και πιο έντονα η νησιωτική Ελλάδα, η οποία φέτος είναι αντιμέτωπη με συνθήκες έντονης ξηρασίας και με μια σοβαρή λειψυδρία να βρίσκεται προ των πυλών. Η κατάσταση επιδεινώνεται από τις αυξανόμενες τουριστικές πιέσεις, από τις περιορισμένες βροχοπτώσεις της φετινής χρονιάς, αλλά και τις υψηλές θερμοκρασίες.
Στη Ρόδο λόγω του φράγματος του Γαδουρά είναι πολύ καλύτερα τα πράγματα, ενώ σε κατάσταση συναγερμού είναι αρκετά νησιά. Στη Λέρο υπολειτουργούν οι μονάδες αφαλάτωσης, ενώ και οι γεωτρήσεις φαίνεται να στερεύουν. Εξ’ ου και το νησί κηρύχθηκε σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, επιστρατεύοντας υδροφόρα του Πολεμικού Ναυτικού που μετέφερε ήδη 600 κυβικά νερού από τη Ρόδο και βεβαίως θα μεταφέρει νέα ποσότητα, όπως αναφέρει ο δήμαρχος Τιμόθεος Κωττάκης.
Στο Καστελλόριζο οι ποσότητες δεν επαρκούν και ο Δήμος έχει βάλει στόχο την τοποθέτηση ενός νέου υδραγωγείου χωρητικότητας 420 κυβικών με χρηματοδότηση του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, ενώ στο προσεχές μέλλον θα γίνουν προσπάθειες για την επιδιόρθωση του παλαιού υδραγωγείου με χρηματοδότηση από ιδίους πόρους, όπως δηλώνει ο δήμαρχος Νίκος Ασβέστης.
Η κλιματική αλλαγή και ο υπερτουρισμός
«Αλλάζει το κλίμα μας και αυτό το βλέπουμε. Έχουμε αύξηση των θερμοκρασιών, είναι πολύ πάνω από αυτό που έχουμε συνηθίσει την τελευταία 15ετια, που σημαίνει αύξηση στη ζήτηση και ταυτόχρονα μεγαλύτερη εξάτμιση από τους επιφανειακούς ταμιευτήρες. Συνδυαστικά με το γεγονός ότι έχουμε μια παρατεταμένη ανομβρία, η μείωση στις βροχοπτώσεις το περασμένο 12μηνο σε πολλές περιοχές της Ελλάδας φτάνει και το 50%, οδηγεί στο αποτέλεσμα των μειωμένων αποθεμάτων στους ταμιευτήρες και όλο το κλίμα που διαφοροποιείται, οδηγεί σε χαμηλές στάθμες στους υπόγειους υδροφορίες» αναφέρει ο κ. Νάστος.
Όπως λέει ο καθηγητής: «Το πρόβλημα του υπερτουρισμού είναι μπροστά μας, έχουμε θέμα με τις υποδομές, οι μονάδες αφαλάτωσης είναι συγκεκριμένης δυναμικότητας. Αυτό που βιώνουν τα ελληνικά νησιά σήμερα είναι κάτι το εξωπραγματικό, υπάρχει ανάγκη να ελέγξουμε τη ζήτηση. Μεγάλο πρόβλημα υπάρχει στις Κυκλάδες και σε νησιά των Δωδεκανήσων. Το πρόβλημα στην Ελλάδα εντοπίζεται περισσότερο στα ανατολικά και νοτιοανατολικά» τονίζει ο καθηγητής Κλιματολογίας του ΕΚΠΑ.
Σχετικά με το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Πάτμος, ο δήμαρχος του νησιού, Νικήτας Τσαμπαλάκης, σημειώνει: «Χρόνια τώρα η ανομβρία χτυπάει την πόρτα μας. Η περιβαλλοντική αλλαγή είναι πασίγνωστη. Τοποθετήθηκε μονάδα αφαλάτωσης 600 κυβ. στην περιοχή Πούντος του Φτέρη. Στην Πάτμο θα έχουμε μεν νερό, αλλά πρέπει να έχουμε και σύγχρονο δίκτυο. Το δίκτυο είναι πεπαλαιωμένο, με αποτέλεσμα να έχουμε αρκετές διαρροές κατά την πορεία του νερού, ειδικά στη Χώρα. Για αυτό προχωρήσαμε στην αλλαγή τμημάτων του δικτύου ζητώντας την κατανόηση του κόσμου. Στην περιοχή του Κάμπου όμως είχαμε διαχρονικά πρόβλημα ύδρευσης. Θα πρέπει όλοι να κατανοήσουν ότι το νερό είναι πολύτιμο οπότε να πάψουν να κάνουν σπατάλες και παραβάσεις» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Ο δήμαρχος της Χάλκης Άγγελος Φραγκάκης, δήλωσε στη «δ» ότι το νησί δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα, καθώς έχει δύο μονάδες αφαλάτωσης, η μία από το 2014 που προμηθεύτηκε από την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και παράγει 600 κυβικά και μία δεύτερη από το Πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης», που παράγει 300 κυβικά. «Το πρόβλημα είναι με τις μονάδες αφαλάτωσης το ρεύμα που παράγεται και είναι με πολύ υψηλό κόστος, αλλά εμείς το έχουμε λύσει, αφού το παίρνουμε από τα φωτοβολταϊκά», όπως εξήγησε.
Ο Δήμος Νισύρου πριν από ένα χρόνο είχε προμηθευθεί μονάδα αφαλάτωσης 600 κυβικών και χρειάζεται συντηρήσεις κι επισκευές, όπως δήλωσε από την πλευρά του ο Δήμαρχος Χριστοφής Κορωναίος.
Πρόβλημα και για τους αγρότες
Μεγάλο πρόβλημα φαίνεται πως αντιμετωπίζουν και οι αγρότες, οι οποίοι προσπαθούν να κάνουν ορθή χρήση των υδάτινων πόρων. «Προσπαθούμε να κάνουμε κι εμείς μια πιο ορθολογική χρήση των νερών για την άρδευση. Δεν έχει βρέξει αρκετά τον χειμώνα, οπότε η στάθμη είναι πολύ χαμηλή στο Φράγμα της Απολλακιάς. Υπάρχουν σπαρτά τα οποία έχουν πληγεί και δε θα έχουν την αντίστοιχη παραγωγή με άλλες χρονιές. Γίνεται μια πολύ προσεκτική διαχείριση ώστε να υπάρχει νερό για τους παραγωγούς και να έχουμε παραγωγή πατάτας και καρπουζιού» δηλώνει ο προέδρος του ΤΟΕΒ Τσαμπίκος Καραγιάννης.
Η Μεσόγειος στερεύει
Η επιστημονική κοινότητα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, σχετικά με τις συνθήκες λειψυδρίας και ξηρασίας στη Μεσόγειο. Ειδικότερα, στο μικροσκόπιο τίθενται οι περιοχές που κατά την τουριστική περίοδο δέχονται μεγάλο αριθμό επισκεπτών με αποτέλεσμα η ζήτηση για νερό να αυξάνεται σημαντικά. Σύμφωνα με έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, οι χώρες της Νοτίου Μεσογείου και ειδικότερα η περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής (MENA) βρίσκονται στο επίκεντρο αυτής της κρίσης λειψυδρίας καθώς φιλοξενεί 15 από τις 20 χώρες με τη μεγαλύτερη λειψυδρία στον κόσμο. Επιπλέον, έκθεση του JRC της Κομισιόν για την ξηρασία στη Μεσόγειο που δημοσιεύθηκε τον φετινό Φεβρουάριο σχετικά με τις συνεχιζόμενες ξηρασίες και τις επιπτώσεις τους στην ευρύτερη περιοχή, ανέφερε ότι οι μακροχρόνιες θερμοκρασίες άνω του μέσου όρου, οι θερμές περίοδοι και οι ανεπαρκείς βροχοπτώσεις έχουν οδηγήσει σε σοβαρές συνθήκες ξηρασίας στην περιοχή της Μεσογείου, επηρεάζοντας πολυάριθμες περιοχές στη νότια Ιταλία, τη νότια Ισπανία, τη Μάλτα, το Μαρόκο, την Αλγερία και την Τυνησία. Επιπλέον επεσήμανε ότι με βάση τις εποχικές προβλέψεις αναμενόταν μία θερμότερη άνοιξη στη νότια Ιταλία, την Ελλάδα, τα νησιά της Μεσογείου και τη βόρεια Αφρική και προσέθετε ότι καθώς η σοβαρότητα της ξηρασίας αναμένεται να συνεχιστεί, αυξάνονται οι ανησυχίες για τις επιπτώσεις της στη γεωργία, τα οικοσυστήματα, τη διαθεσιμότητα πόσιμου νερού και την παραγωγή ενέργειας.
Η λειψυδρία «στέγνωσε» τα νησιά
