Οι Βρυξέλλες εξετάζουν τη διάλυση της τρόικας που εποπτεύει την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων στην Ελλάδα προκειμένου να επιτρέψουν στην Αθήνα να προωθήσει το δικό της σχέδιο για την τόνωση της οικονομίας σε αντάλλαγμα μιας «σταδιακής ανακούφισης χρέους», αναφέρουν στο Reuters Ευρωπαίοι αξιωματούχοι.
Η συζήτηση, που βρίσκεται στα πρώτα στάδια, θα αποκτήσει δυναμική καθώς η Ελλάδα και οι εταίροι της χαράζουν την νέα πορεία που θα ακολουθήσει η χώρα όταν λήξει το δεύτερο πρόγραμμα διάσωσης, προς τα τέλη του 2014, αναφέρει το δημοσίευμα.
Η διάλυση της τρόικα, που απαρτίζεται από εκπροσώπους της Κομισιόν, της ΕΚΤ και του ΔΝΤ και ορισμένοι στην Ελλάδα «παρομοιάζουν με την Γερμανική ναζιστική κατοχή στην Ελλάδα», πιθανότατα θα αποτελέσει κομβικό σημείο του νέου σχεδίου για την Αθήνα, σύμφωνα με τις πηγές αυτές.
Μετά την έξοδο της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας από τα προγράμματα στήριξης των οικονομιών τους νωρίτερα φέτος, η τρόικα συνεχίζει τις επιθεωρήσεις μόνον στις περιπτώσεις της Ελλάδας και της Κύπρου με πολλούς ειδικούς να προβλέπουν ότι η Αθήνα θα χρειαστεί περαιτέρω βοήθεια.
Η μεταστροφή σε ένα πρόγραμμα «μεταρρυθμίσεις με αντάλλαγμα ελάφρυνση χρέους» με πιο ήπια επόπτευση, θα μπορούσε να εξομαλύνει τη δημόσια δυσαρέσκεια και να υποστηρίξει την κυβέρνηση συνασπισμού έναντι του ΣΥΡΙΖΑ που προηγείται στις δημοσκοπήσεις και υπόσχεται να «σκίσει» την συμφωνία με τους διεθνείς πιστωτές.
Βάσει του νέου σκεπτικού, που περιέγραψαν οι πηγές στο Reuters, την «αστυνόμευση» της τρόικας θα αντικαταστήσει ειδική ομάδα δράσης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η οποία θα διενεργεί εξαμηνιαίους ελέγχους και όχι τριμηνιαίους όπως σήμερα, εφόσον η Ελλάδα δεν χρειαστεί φρέσκα κεφάλαια.
Σε αντάλλαγμα, η Αθήνα θα δεσμευθεί σε εξαετές πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων και όταν επιτυγχάνει τα ορόσημα που θα της έχουν τεθεί θα εξασφαλίζει ελάφρυνση χρέους με κάποια μορφή, όπως για παράδειγμα την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των ισχυόντων δανείων, αντί για την προσφορά νέων δανείων.
«Δεν θα υπάρχει τρόικα» δήλωσε αξιωματούχος που θέλει να κρατήσει την ανωνυμία του. «Η ιδιοκτησία των μεταρρυθμίσεων πρέπει να είναι ελληνική. Οι Έλληνες θα πρέπει να καταλήξουν σε ένα πρόγραμμα ως τον Οκτώβριο, το οποίο θα εγκριθεί ως τον Δεκέμβριο και θα ισχύσει από τις αρχές 2015».
Ως δίχτυ ασφαλείας, θα δοθεί στην Ελλάδα προαιρετική γραμμή πίστωσης από την ευρωζώνη, σύμφωνα με άλλο αξιωματούχο. Εάν χρησιμοποιηθεί θα επανέλθει η αυστηρότερη επόπτευση της Ελλάδας.
Το ΔΝΤ παράλληλα θα κρατήσει το δικό του πρόγραμμα διάσωσης έως το 2016, συνεχίζοντας να ασκεί επιρροή στην Αθήνα.
«Ήταν λάθος το ότι δεν δόθηκε μια προληπτική γραμμή πιστώσεων στην Πορτογαλία», είπε ο ίδιος αξιωματούχος, αναφερόμενος στην ολοκλήρωση του προγράμματος της Λισσαβόνας χωρίς να έχει συμφωνηθεί μια λύση της ύστατης προσφυγής. «Δεν μπορεί να κάνει κάποιος το ίδιο λάθος με την Ελλάδα», πρόσθεσε.
Ανάπτυξη, τέλος της λιτότητας
Ενδεχόμενη κατάργηση της τρόικας θα σηματοδοτούσε τη λήξη του μοντέλου επιβολής σκληρών μεταρρυθμίσεων στην Αθήνα, το οποίο δέχεται βαριές επικρίσεις στην Ελλάδα αλλά και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Η τελευταία κρίσιμη επισκόπηση του ελληνικού προγράμματος θα ξεκινήσει στο Παρίσι τον Σεπτέμβριο μετά από αίτημα της ελληνικής κυβέρνησης με το επιχείρημα ότι οι συχνές επισκέψεις της τρόικας στην Αθήνα προκαλούν το κοινό αίσθημα.
Έχει μεγάλη σημασία ότι το νέο πρόγραμμα θα δίνει έμφαση στην «ανάπτυξη και στην απασχόληση» αντί για το τρέχον που επικεντρώνει στις περικοπές δαπανών και στα φορολογικά μέτρα. Θα σχεδιαστεί κατ’αρχήν από την Αθήνα και όχι από τις Βρυξέλλες ή άλλους αξιωματούχους.
Δυνητικό πλεονέκτημα του να έχουν οι Έλληνες την ευθύνη του προγράμματός τους, θα είναι η εθελοντική αποδοχή των οικονομικών μεταρρυθμίσεων, που πλέον δεν θα επιβάλλονται από έξω.
Η εισαγωγή του νέου εξαετούς προγράμματος θα δώσει επίσης τη δυνατότητα στην ΕΚΤ, που οι νέοι της ρόλοι ως τραπεζικού επόπτη δεν συνάδουν με τον ρόλο της στην τρόικα, να αποσυρθεί.
Για να είναι όμως λειτουργικό το νέο πρόγραμμα, θα πρέπει να ξεπεράσει τα εμπόδια. Ένα από αυτά είναι το ενδεχόμενο η χώρα να χρειαστεί και νέα οικονομική βοήθεια, κάτι που θα μπορούσε να συμβεί αν προκύψει επιπλέον κόστος για τη χρηματοδότηση των τραπεζών. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, σημειώνει το Reuters θα απαιτηθεί μια «κανονική διάσωση».
«Αν απαιτηθεί επιπλέον χρηματοδότηση δεν υπάρχει ούτε ένα κοινοβούλιο στην Ευρώπη που θα το δεχτεί», δηλώνει ο πρώτος αξιωματούχος.
Στην Αθήνα όμως υπάρχει αισιοδοξία ότι δεν θα απαιτηθεί νέο πακέτο διάσωσης. «Δεν θέλουμε νέο πρόγραμμα λιτότητας. Δεν θέλουμε νέα χρηματοδότηση», δηλώνει αξιωματούχος στην Αθήνα. «Έχουμε πετύχει τη σταθερότητα… Θέλουμε μια εναλλακτική που να επικεντρώνεται στην ανάπτυξη και την απασχόληση».
«Έχουμε δεσμευτεί για μεταρρυθμίσεις… αλλά δεν θέλουμε ένα μαχαίρι στο λαιμό γιατί αυτό πλήττει την κυριότητα της Ελλάδας επί των μεταρρυθμίσεων», υποστηρίζει. Προσθέτει ότι η ιδέα της μείωσης του χρέους με «αντίτιμο» μεταρρυθμίσεις μπορεί να «δουλέψει» υπό την προϋπόθεση ότι δεν έχει ομοιότητες με το πρόγραμμα της τρόικας.
Σύμφωνα με το Reuters, ένα τέτοιο σχέδιο που θα στηρίζεται στη λογική «μείωση χρέους με αντίτιμο μεταρρυθμίσεις» είναι σαγηνευτικό για τον Αντώνη Σαμαρά και πιθανότατα το ακούει με συμπάθεια ο Ζ.Γιούνκερ.
Ένα τέτοιο σχέδιο, εκτιμά το Reuters θα βοηθήσει τον πρωθυπουργό στην αντιπαράθεσή του με την αξιωματική αντιπολίτευση. Όπως σημειώνεται η χώρα αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών με φόντο την προεδρία της Δημοκρατίας.
Η τελική ερώτηση, πάντως, είναι πώς θα γίνει το χρέος της χώρας καλύτερα διαχειρίσιμο. Οι βασικές επιλογές της ευρωζώνης αφορούν τη μείωση των επιτοκίων και την επιμήκυνση των λήξεων. Αυτές πιθανότατα μπορούν να εφαρμοστούν μόνο στα δάνεια που πήρε η χώρα από άλλα κράτη και όχι τη βοήθεια που έλαβε από ΕΚΤ και ΔΝΤ.
«Υπάρχει διαφορά αν έχεις 30 χρόνια για να ξεπληρώσεις και αν έχεις 50 χρόνια», υποστηρίζει ένας αξιωματούχος προσθέτοντας ότι η επέκταση των λήξεων θα γίνεται σε διαφορετικές λήξεις χρέους αμέσως μόλις εκπληρώνονται κρίσιμες μεταρρυθμίσεις.
Η μετατροπή των κυμαινόμενων επιτοκίων σε δάνεια που έχει λάβει η Ελλάδα σε σταθερά θα μπορούσε να είναι ένα ακόμα κίνητρο, δεδομένου ότι σήμερα το κόστος χρήματος βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα.
Η κρίσιμη στιγμή για τις αποφάσεις αναμένεται αργότερα φέτος, καταλήγει το Reuters. «Το φθινόπωρο θα είναι καυτό».
