Συνέντευξη στη
Μαίρη Φώτη
Σε μια περίοδο που οι πολιτικοί και η πολιτική έχουν στοχοποιηθεί, το τοπίο που διαμορφώνεται για την ενασχόληση των νέων ανθρώπων με τα κοινά, μάλλον είναι αποτρεπτικό.
Η Ένωση Νέων Αυτοδιοικητικών Ελλάδος, που μετρά μόλις τρία χρόνια ζωής, μέσα από δράσεις, παρεμβάσεις και εκδηλώσεις, προσπαθεί να ενδυναμώσει τη φωνή των νέων ανθρώπων, να τους δώσει βήμα και να ανοίξει τον δρόμο για να μην… παραγκωνίζονται και να μην μένουν στο περιθώριο, απ΄όσους αδυνατούν να αντιληφθούν ότι κλείνοντάς τους την πόρτα, κλείνουν την πόρτα στο μέλλον, στην εξέλιξη και στο αύριο.
Ο πρόεδρος της Ε.Ν.Α. κ. Νεκτάριος Καλαντζής, εμπνευστής της κίνησης αυτής, μιλά στη «δημοκρατική», για τον δύσκολο ρόλο της Ενωσης, περιγράφει την κατάσταση που επικρατεί σήμερα απέναντι στους νέους ανθρώπους που τολμούν σε χαλεπούς καιρούς να διαθέσουν χρόνο για να ασχοληθούν με τα κοινά και αναφέρεται στην ανάγκη αλλαγής του υφιστάμενου μοντέλου τοπικής αυτοδιοίκησης.
• Κύριε Καλαντζή, να ξεκινήσουμε την συνέντευξη από τους σκοπούς της Ε.Ν.Α. Πότε ιδρύθηκε και για ποιον λόγο;
Κατ’αρχάς κ. Φώτη, να σας ευχαριστήσω πολύ για τη συνέντευξη και τη φιλοξενία στην εφημερίδα «δημοκρατική». Η ανάγκη για αλλαγές, τόσο ως προς τη λειτουργία, όσο και ως προς την κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσει η Τοπική Αυτοδιοίκηση τα επόμενα χρόνια, επέβαλε τη δημιουργία της Ένωσης Νέων Αυτοδιοικητικών Ελλάδος (Ε.Ν.Α.), που αποτελείται από αιρετά μέλη Περιφερειακών και Δημοτικών Συμβουλίων από όλες σχεδόν τις Περιφέρειες της Χώρας. Κοινή πεποίθηση και διαπίστωση όσων συνυπέγραψαν την Ιδρυτική Διακήρυξη, 30 μέλη, αλλά και το Καταστατικό στη συνέχεια, από 32 αιρετά μέλη, είναι ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να αλλάξει και να ξεφύγει από το υφιστάμενο αυτοδιοικητικό μοντέλο, που αφορά περισσότερο το παρελθόν παρά το μέλλον. Σκοπός της Ε.Ν.Α. είναι να παρεμβαίνει σε σημαντικά ζητήματα που αφορούν τόσο τη χώρα μας, όσο και τις κατά τόπους περιοχές, να προτείνει λύσεις, να προβάλλει και να αναδεικνύει τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της κάθε τοπικής κοινωνίας, προκειμένου η κάθε πόλη να μπορεί μέσα από την εξωστρέφεια, να βελτιώσει την καθημερινότητα των πολιτών της. Να πω ότι αρχές του 2015, λίγο μετά τις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2014 και την αρχή της αυτοδιοικητικής περιόδου 2014-2019, ορισμένοι νέοι άνθρωποι από διάφορες περιοχές της χώρας μας, αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε μία Ένωση, αποτελούμενη από νέους αιρετούς. Το 2015 μέσω της Ιδρυτικής Διακήρυξης που είχε την υπογραφή 30 νέων δημοτικών και περιφερειακών συμβούλων από κάθε γωνιά της Ελλάδος δημιουργήσαμε την Ένωση Νέων Αυτοδιοικητικών Ελλάδος (Ε.Ν.Α.).
• Ποιοι μετέχουν στην Ενωση και ποιες προϋποθέσεις πρέπει να πληροί κάποιος για να γίνει μέλος της;
Στην Ε.Ν.Α. συμμετέχουν νέοι άνθρωποι και σε ηλικία και σε ό,τι αφορά το χρόνο της παρουσίας τους στα κοινά. Είναι μορφωμένοι, γνωστοί στις τοπικές τους κοινωνίες, με επαγγελματική καταξίωση ο καθένας στο χώρο που κινείται εργασιακά και δεν βλέπουν τη συμμετοχή στα κοινά ως επάγγελμα, αλλά ως προσφορά και αγάπη για τις τοπικές τους κοινωνίες. Το θέμα της ανανέωσης του πολιτικού κόσμου της χώρας, αλλά και της αυτοδιοίκησης, είναι ηλικιακό, αλλά δεν πρέπει να εγκλωβιστούμε σε αυτή τη λογική. Οι φρέσκιες ιδέες μπορούν να έρθουν και από μεγαλύτερους ηλικιακά ανθρώπους, που θέλουν να προσφέρουν, αλλά δεν είχαν τη δυνατότητα μέχρι στιγμής, μιας και πιθανόν οι επαγγελματικές τους υποχρεώσεις δεν τους το επέτρεπαν. Κοιτάξτε, το σημερινό λανθασμένο κατά τη γνώμη μου αυτοδιοικητικό μοντέλο, ευνοεί την ενασχόληση με τα κοινά, συνταξιούχων και δημοσίων υπαλλήλων και όχι ανθρώπων της αγοράς και του ιδιωτικού τομέα. Αυτό πρέπει να αλλάξει και άμεσα θεωρώ. Να προσελκύσουμε το κομμάτι της κοινωνίας που μπορεί να δώσει πράγματα, που έχει άλλη ματιά, πιο καινοτόμα, πιο φρέσκια.
• Πόσα μέλη αριθμεί σήμερα;
Από τα 32 ιδρυτικά μέλη πριν τρία χρονια, σήμερα έχουμε ξεπεράσει τα 300 μέλη ανά την Ελλάδα, αιρετά, μιας και δεν έχουμε αφήσει καμία περιφέρεια της Ελλάδος, που να μην έχουμε επισκεφθεί. Οι νέοι άνθρωποι θέλουν να συμμετάσχουν στην ‘Ενωση, ενώ και παλαιότεροι αυτοδιοικητικοί μας επικροτούν για την κίνηση που έγινε, μιας και δεν είχε ξαναγίνει οργανωμένα κάτι αντίστοιχο στο παρελθόν. Να σας πω μάλιστα, με την ίδρυσή μας, κάποιοι ρωτούσαν μέλη μας σε διάφορα σημεία της χώρας, μήπως πάμε να δημιουργήσουμε κάποιο κόμμα. Μάλιστα, έχουμε κάνει και επίτιμα μέλη της ΕΝΑ κάποιους ανθρώπους που έχουν συμβάλλει στη λειτουργία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όπως ο Κώστας Μπακογιάννης, περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδος, ο συνάδελφός του, από την Κεντρική Μακεδονία Απόστολος Τζιτζικώστας, ο δημαρχος Τρικκαίων Δ.Παπαστεργίου για τις καινοτόμες δράσεις του, καθώς και ο πρ. δημοτικός σύμβουλος Πειραιά Βαγγέλης Μαρινάκης για τη συνεισφορά του στην πόλη του Πειραιά.
• Είναι πάντως γεγονός πώς σε καιρούς δύσκολους για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, υπάρχουν νέοι άνθρωποι που ασχολούνται ενεργά, παρότι ενδεχομένως θα μπορούσαν να είναι περισσότεροι. Τι είναι αυτό που αποτρέπει νέους ανθρώπους να ασχοληθούν με την πολιτική και ποιες είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει κάποιος ο οποίος θέλει να εμπλακεί στα κοινά;
Το ερώτημα σας είναι πολύ σημαντικό, μιας και μιλάω με νέους ανθρώπους, αιρετούς, από όλη την Ελλάδα. Θα σας πω κάτι που διαπιστώνω συνεχώς. Πολλοί νέοι άνθρωποι που ασχολούνται με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, εκλέγονται και μετά από μια τετραετία, αποφασίζουν να σταματήσουν την ενασχόληση με τα κοινά. Οι λόγοι είναι πολλοί, με βασικότερο αυτόν της λογικής, «άλλα περιμέναμε, άλλα είδαμε τελικά», καθώς και της μη αξιοποίησής τους από τις δημοτικές και περιφερειακές αρχές. Καλό θα ήταν οι περιφερειάρχες και δήμαρχοι να εμπιστευθούν τους νέους ανθρώπους και να τους αξιοποιήσουν όπου αυτό είναι δυνατό. Μην ξεχνάμε ότι αργά ή γρήγορα, οι σημερινοί νέοι αυτοδιοικητικοί θα είναι αυτοί που θα αναλάβουν τις τύχες των Δήμων και των Περιφερειών την επόμενη μέρα. Πρέπει να τους δοθεί η απαραίτητη εμπειρία και δεν πρέπει να διώχνουμε τους νέους ανθρώπους από τα κοινά, που τόσο δύσκολα τα επιλέγουν να συμμετέχουν. Ακόμη και σήμερα, μετά από όλη αυτή την κρίση, πολλοί παλαιοί αυτοδιοικητικοί αντιμετωπίζουν με καχυποψία, αλλά και εχθρικότητα τους νέους ανθρώπους που συμμετέχουν στα κοινά, με τη λογική μήπως τους πάρουν την καρέκλα. Προσωπικά, το βρίσκω θλιβερό, αν όχι τραγικό. Καλούμε σε όλη την Ελλάδα τους νέους ανθρώπους να μην κριτικάρουν μόνο από τα social media και τα καφέ, αλλά να συμμετέχουν ενεργά στα κοινά, γιατί μόνο έτσι ίσως αλλάξουν κάποια πράγματα. Λάθη θα γίνουν φυσικά και από αυτούς, αλλά μόνο έτσι μπορούμε να προχωρήσουμε μπροστά. Άλλωστε ο κόσμος ποτέ δεν άλλαξε με το παλιό, όσο και αν εμπόδιζε το καινούργιο να έρθει.
• Παρ΄ότι είστε μια σχετικά νέα Ενωση, αναπτύσσετε έντονη δραστηριότητα και έχετε παρουσία σε όλη την Ελλάδα, με σειρά δράσεων και εκδηλώσεων, δείχνοντας στην πράξη ότι Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα. Ποιες ανάγκες διαπιστώνετε στην Περιφέρεια;
Πράγματι, ενώ θα μπορούσαμε να περιοριστούμε στην Αττική , μιας και έχουμε πολλά μελη, επικεντρωθήκαμε στην Περιφέρεια και σε λιγότερα από τρία χρόνια,καλύψαμε με την παρουσία μας, όλες τις περιφέρειες της χώρας, απ΄άκρη σ΄άκρη. Επιλέγαμε πάντα τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της κάθε περιοχής και επιδιώκαμε να τα αναδείξουμε για την ανάπτυξή της. Αυτό κάναμε και συνεχίζουμε να το κάνουμε. Στόχος ήταν και παραμένει η τοπική ανάπτυξη, η αποκέντρωση, η αναπτυξιακή προοπτική των τοπικών κοινωνιών, με άξονες την εκπαίδευση, τα πανεπιστήμια, τα τοπικά αγροτικά προϊόντα, την ενέργεια, το θεματικό τουρισμό, τις σύγχρονες τεχνολογίες, τη ναυτιλία, τις μεταφορές, τα λιμάνια, τα πολιτισμικά μας αγαθά και την εξωστρέφεια. Με παρουσία όπως στο Πανόραμα Θεσσαλονίκης και στο 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νέων Αυτοδιοικητικών, στην Καλαμάτα με το ΤΕΙ Πελοποννήσου και το Τμήμα Τοπ. Αυτοδιοίκησης για τα ΕΣΠΑ, που υπεγράφη μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ της ΕΝΑ και του ΤΕΙ Πελοποννήσου και το Τμήμα Τοπ. Αυτοδιοίκησης, στα Ιωάννινα για τους Ηπειρώτες Ευεργέτες που βοήθησαν τη χώρα και το παράδειγμά τους είναι πιο επίκαιρο από ποτέ, στη Θεσσαλονίκη για την Τοπική Αυτοδιοίκηση με τους Γενικούς Γραμματείς των Δήμων και των Περιφερειών που η ΕΝΑ και η Ένωση Γενικών Γραμμάτων υπέγραψαν κοινό κείμενο συνεργασίας και σύσφιγξης στενών σχέσεων, καθώς και στο τακτικό συνέδριο της ΚΕΔΕ στο Βελλίδειο, με ομιλία του Προέδρου της ΕΝΑ. Με παρουσία στις Βρυξέλλες για την Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Περιφερειών και Πόλεων, στην Αθήνα για την επιχειρηματικότητα και την Τοπική Αυτοδιοίκηση, στην Ξάνθη για τον Καπνό και τη σημασία που είχε και έχει για την ευρύτερη οικονομία της περιοχής, στην Κομοτηνή για την ανάπτυξη της Θράκης, με το Λιμάνι της Αλεξανδρούπολης ως πύλη ανάπτυξης, τους ενεργειακούς αγωγούς και το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Στην Κέρκυρα για τον Τουρισμό του Κινηματογράφου και την ανάγκη για προσέλκυση ξένων κινηματογράφο κών παραγωγών στην Ελλάδα με παροχή κινήτρων, που θα εκτινάξει τον ελληνικό τουρισμό, στη Λέσβο για τον Θρησκευτικό Τουρισμό που θα αλλάξει το τουριστικό προϊόν στο Βόρειο Αιγαίο, στη Δυτική Μακεδονία για το περιβάλλον και την προστασία του και την ανάδειξη των Πρεσπών και των λιμνών της περιοχής, στη Ρόδο για την Τουριστική Πολιτική και τις δυνατότητες που έχουν τα Δωδεκάνησα, στη Χαλκίδα για την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τον Νέο Καλλικράτη, κάνοντας επίτιμο μέλος της ΕΝΑ τον Περιφερειάρχη Στερεάς Ελλάδας Κ. Μπακογιάννη, στον Μαραθώνα για τον Αθλητικό Τουρισμό και τις προοπτικές του στην Ανατολική Αττική, στη Μάνη για την Προστασία και την Ανάδειξη των Πύργων, καθώς και στο Πικέρμι για την ανάδειξη της Παλαιοντολογίας και την ανάπτυξη στην περιοχή, στην Κρήτη, στα Χανιά και το Ηράκλειο, για τον Τουρισμό και τη διασύνδεσή του με τα αγροτικά προϊόντα και για τις Υποδομές της Κρήτης και τον Τουρισμό, αντίστοιχα, στον Πειραιά για τη συνεισφορά της ελληνικής ναυτιλίας στις τοπικές κοινωνίες, στην Πάτμο για την ανάδειξη της κρουαζιέρας και του Θαλάσσιου τουρισμού στην περιοχή και στα Τρίκαλα για τη σημασία των νέων και καινοτόμων τεχνολογιών στους δήμους, για την καλύτερη καθημερινότητα του πολίτη. Η ανάπτυξη μπορεί να έρθει, ικανοί άνθρωποι έχουμε διαπιστώσει ότι υπάρχουν σε όλη την Ελλάδα, φθάνει μόνο να υπάρχει πίστη στις δυνατότητες της κάθε τοπικής κοινωνίας που μπορεί να παράγει και να αναδείξει, με τη συνεργασία. Αυτό λείπει. Η συνεργασία μεταξύ των φορέων σε κάθε τοπική κοινωνία, καθώς και η διασύνδεσή τους με την επιχειρηματικότητα, τα επιμελητήρια, τους παραγωγούς και τους πολίτες. Αν αυτό το μοντέλο αλλάξει, τότε η Ελλάδα θα αλλάξει προς το καλύτερο.
• Εχετε μιλήσει πολλές φορές, για την ανάγκη αλλαγής του υφιστάμενου μοντέλου τοπικής αυτοδιοίκησης. Πείτε μας για αυτό.
Έχοντας ως προτεραιότητα τις μεταρρυθμίσεις και την ορθολογιστική οικονομική διαχείριση, που αποτελούν τη βάση για την ομαλή λειτουργία ενός σύγχρονου αυτοδιοικητικού οργανισμού, η διαφάνεια καθίσταται σημαντικότερη από ποτέ. Θα πρέπει να ξεπεραστεί το αυτοδιοικητικό μοντέλο περασμένων ετών, που στήριζε την χρηματοδότηση του δήμου ή της περιφέρειας, καθαρά από το κεντρικό κράτος. Από τη μία η αισθητή μείωση της κρατικής χρηματοδότησης και από την άλλη, οι προϋπολογισμοί που βγαίνουν εκτός της αρχικής τους κατάρτισης, δημιουργεί την ανάγκη να περάσουν οι ΟΤΑ σε ακόμη μεγαλύτερη διεκδίκηση πόρων από ευρωπαϊκά κονδύλια, όπως το ΕΣΠΑ, για τη δημιουργία έργων υποδομής σε κάθε πόλη και νησί, χωρίς να χρειάζονται τα χρήματα για μια πλατεία ή μια ανάπλαση μιας γειτονιάς, να δαπανώνται από τα χρήματα των δημοτών ή από τα δημοτικά τέλη. Ο περιφερειάρχης και ο δήμαρχος θα πρέπει να διαθέτουν χαρακτηριστικά manager με σκοπό να βάζει στόχους, να θέτει προτεραιότητες, να αντλεί πόρους από νέες πηγές χρηματοδότησης, να πληρώνει το προσωπικό στην ώρα του, να έχει τον πολίτη ικανοποιημένο, αλλά και συμμέτοχο στη λειτουργία της πόλης, να χρησιμοποιεί τη βοήθεια της τεχνολογίας, τόσο για μείωση κόστους, όσο και χρόνου και να προστατεύει τις ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες, με δωρεάν παροχή πρωτοβάθμιας φροντίδας κάθε είδους (κοινωνικά ιατρεία, παντοπωλεία, φαρμακεία κλπ). Επίσης, η προστασία του περιβάλλοντος θα πρέπει να τίθεται σε προτεραιότητα και οι όποιες αποφάσεις των περιφερειακών και δημοτικών συμβουλίων θα πρέπει να λαμβάνονται με γνώμονα αυτό το σκοπό. Είναι ανάγκη να δημιουργηθούν τοπικά στρατηγικά σχέδια για στήριξη της τοπικής επιχειρηματικότητας με κίνητρα, που θα φέρει μακροχρόνια, έσοδα για το δήμο, αλλά και νέες θέσεις εργασίας για τους κατοίκους. Τα μέλη της Ε.Ν.Α. πιστεύουν σε έναν αναβαθμισμένο ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που θα διεκδικεί ακόμη περισσότερες αρμοδιότητες από το κεντρικό κράτος και θα τις συνδυάζει με ταυτόχρονη εισροή επιπλέον πόρων από αυτές. Νέες αρμοδιότητες και νέα έσοδα, πρέπει να πάνε μαζί. Διεκδικητικός ο ρόλος της, αλλά και αναπτυξιακός για την επόμενη ημέρα, μακριά από σκοπιμότητες συμφερόντων. Η απαγκίστρωση από τα κόμματα και ο απογαλακτισμός της θα αποτελέσει ένα μεγάλο βήμα για τις τοπικές κοινωνίες, προκειμένου να περάσουν πιο ενωτικά στο αύριο.
• Το σχέδιο «Κλεισθένης» θεωρείτε ότι θα συμβάλει προς αυτή την κατεύθυνση; Εμπεριέχει καινοτομίες σε μια σειρά από ζητήματα, μετά των οποίων και του εκλογικού συστήματος.
Το σχέδιο «Κλεισθένης» πέραν της επικέντρωσής του στην αλλαγή του εκλογικού συστήματος, δεν έχει τη δυναμική ευρύτερων αλλαγών στην Αυτοδιοίκηση. Ακόμη και ο Καλλικράτης, που όλοι κατηγορούν, πραγματοποίησε μεγαλύτερες αλλαγές, για παράδειγμα χωροταξικού τύπου, αλλά και λειτουργίας. Το αν είχε λάθη, θα πω φυσικά και είχε, που όμως δεν διορθώθηκαν. Η απίστευτη γραφειοκρατία, οι εμπλεκόμενοι φορείς, η καθυστερήσεις για την ολοκλήρωση ενός έργου, με διάφορες διαδικασίες, είναι κάτι που πρέπει να αλλάξει. Ελπίζω στο άμεσο μέλλον και όχι μετά από δέκα χρόνια, να βρεθεί κάποιος και να πει θα αλλάξω εις βάθος την Τοπική Αυτοδιοίκηση, βασιζόμενος σε επιτυχημένα μοντέλα του εξωτερικού, προσαρμοσμένα όπου αυτά χρειαστούν. Μόνο έτσι και οι ΟΤΑ θα γίνουν σοβαροί οργανισμοί, μόνο έτσι θα προσελκύσουμε νέους ανθρώπους στην Αυτοδιοίκηση και μόνο έτσι θα πάμε την Ελλάδα μπροστά.
