«Απαραίτητα τα εναέρια μέσα, αλλά αν δεν μπει στη φωτιά η μπότα του πυροσβέστη δε σβήνει»
Με τις καταστροφικές φωτιές να μαίνονται σε Εύβοια και Ηλεία και λίγες μέρες τις καταστροφικές πυρκαγιές στη Ρόδο αλλά και την Βαρυμπόμπη που κατέκαψαν χιλιάδες στρέμματα γης, τα στοιχεία για τις φωτιές του 2021 είναι σοκαριστικά.
Όπως αναφέρει στο ethnos.gr ο Ανδριανός Γκουρμπάτσης, Αντιστράτηγος – Υπαρχηγός ΠΣ, ε.α, Νομικός Ειδικός Ερευνητής και Δικαστικός Πραγματογνώμονας Διερεύνησης Εγκλημάτων Εμπρησμού, μέσα στο πρώτο τρίμηνο αντιπυρικής περιόδου του 2021 έχουν καεί περισσότερες εκτάσεις απ’ ότι όλο το 2019 ή το 2020.
Εκταση που ισούται με την καμένη έκταση ολόκληρου του 2019 είχε αποτεφρωθεί στις πυρκαγιές που σημειώθηκαν φέτος έως τις 31 Ιουλίου, δηλαδή μόλις στο πρώτο τρίμηνο της αντιπυρικής περιόδου. Αν μάλιστα συνυπολογιστούν και οι εκτάσεις που έγιναν στάχτη στην Βαρυμπόμπη, αλλά και στα υπόλοιπα πύρινα μέτωπα των πρώτων ημερών του Αυγούστου, το ισοζύγιο ξεπερνά και αυτό των πυρκαγιών που σημειώθηκαν καθόλη τη διάρκεια του 2020.
Αυτό επισημαίνει στο «ethnos.gr» ο Ανδριανός Γκουρμπάτσης, Αντιστράτηγος – Υπαρχηγός ΠΣ, ε.α, Νομικός Ειδικός Ερευνητής και Δικαστικός Πραγματογνώμονας Διερεύνησης Εγκλημάτων Εμπρησμού.
Την ίδια στιγμή η Ελλάδα εξακολουθεί να επενδύει κατά βάση στην καταστολή και όχι στην πρόληψη των πυρκαγιών έχοντας αφαιρέσει από τις Δασικές Υπηρεσίες κάθε σχετική με τη δασοπυρόσβεση αρμοδιότητα, ενώ ταυτόχρονα αφήνει απόλυτα υποστελεχωμένες τις Δασικές Υπηρεσίες. Είναι χαρακτηριστικό ότι αυτή τη στιγμή στο Δασαρχείο της Πάρνηθας δεν υπάρχει ούτε ένας δασολόγος παρά το γεγονός ότι θεωρείται εμβληματικό λόγω της ύπαρξης του Εθνικού Δρυμού. Αλλά και στο Δασαρχείο Μεγάρων (πρόσφατη είναι η φωτιά στα Γεράνεια Ορη) αυτή τη στιγμή υπηρετεί μόνο ένας δασολόγος.
Βάσει των συμπερασμάτων της μελέτης που έκανε ο κ. Γκουρμπάτσης από τον απολογισμό του πρώτου τριμήνου της τρέχουσας αντιπυρικής περιόδου προκύπτει:
Αύξηση των αγροτοδασικών πυρκαγιών κατά 19,3%, σε σχέση με το 2020 και 10,3%, σε σχέση με το 2019
Αύξηση των καμένων εκτάσεων κατά 49,3%, σε σχέση με το 2020 και 116,6%, σε σχέση με το 2019
Αποτέφρωση έκτασης ίσης με την καμένη έκταση ολόκληρου του 2019
«Μέχρι τις 31 Ιουλίου είχαν καεί 162.000 στρέμματα. Σήμερα ο αριθμός αυτός έχει ήδη ανέβει σε περίπου 200.000 με τις φωτιές της Βαρυμπόμπης, της Λίμνης Ευβοίας και της Ρόδου. Πλέον δεν έχουμε ξεπεράσει μόνο ολόκληρο το 2019 σε καμμένες εκτάσεις, αλλά και το 2020, το 2018 και το 2017», μας εξηγεί.
Οσο για τις αιτίες, ο κ. Γκουρμπάτσης επισημαίνει ότι η Ελλάδα επιμένει να ρίχνει το βάρος στην καταστολή αντί της πρόληψης: «Και από την καταστολή, ρίχνουμε το βάρος μόνο στα εναέρια μέσα, η χρησιμότητα των οποίων είναι μεν δεδομένη για την αναχαίτιση μιας πυρκαγιάς, αλλά παράλληλα θα πρέπει να γνωρίζουμε πως αν δεν μπει στη φωτιά η μπότα του πυροσβέστη, η φωτιά δε σβήνει».
Μία ακόμα αντίφαση είναι το γεγονός πως η αύξηση των καμένων εκτάσεων παρατηρείται σε μια αντιπυρική περίοδο κατά την οποία έχει μισθωθεί για πρώτη φορά στην ελληνική ιστορία ο μεγαλύτερος αριθμητικά στόλος πτητικών μέσων αεροπυρόσβεσης και συνακόλουθα υπάρχει η μεγαλύτερη οικονομική επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού από τον ιδιαίτερα αυξημένο κόστος της καταστολής των πυρκαγιών δασών και υπαίθρου.
Ετσι, για πρώτη φορά στην ιστορία του Πυροσβεστικού Σώματος αλλά και γενικότερα στην ιστορία της αεροπυρόσβεσης στην Ελλάδα κατά την τρέχουσα αντιπυρική περίοδο έχουν μισθωθεί συνολικά 31 πτητικά μέσα για την αεροπυρόσβεση (10 Ε/Π βαρέως τύπου, 12 Ε/ Π μεσαίου τύπου, 1 Α/Φ Beriev, 6 Α/Φ Air Tractor και 2 Α/Φ (Β-142) μεταφοράς προσωπικού και αεροπυρόσβεσης), με κόστος – όπως περιγράφει ο κ. Γκουρμπάτσης – μόνον για την εγκατάσταση 49.149.200 ευρώ, χωρίς να περιλαμβάνεται το κόστος του πτητικού έργου που υπολογίζεται στο ίδιο ύψος.
Αντίστοιχα το 2019 μισθώθηκαν συνολικά 18 πτητικά μέσα (6 Ε/Π βαρέως τύπου και 12 Ε/Π μεσαίου τύπου), με συνολικό κόστος δηλαδή για εγκατάσταση και το πτητικό έργο 31.390.000 ευρώ και το 2020 μισθώθηκαν συνολικά 21 πτητικά μέσα (9 Ε/Π βαρέως τύπου και 12 Ε/ Π μεσαίου τύπου), με κόστος μόνον για την εγκατάσταση χωρίς το πτητικό έργο 31.565.000 ευρώ.
Σύμφωνα με τον ίδιο, αναποτελεσματικός είναι και ο μηχανισμός για την πρόληψη και καταστολή της εγκληματικότητας των εμπρησμών σε δάση. Εντός της φετινής περιόδου ο μηχανισμός εξιχνίασε και συνέλαβε τους δράστες εγκλημάτων εμπρησμού σε δάση (από αμέλεια και από πρόθεση) σε ποσοστό 0,5%
«Η Διεύθυνση Αντιμετώπισης Εμπρησμών είναι υποστελεχωμένη. Τα μισά άτομα έχουν μετακινηθεί στην ομάδα ιχνηλάτησης κρουσμάτων κορονοιού» λέει ο κ. Γκουρμπάτσης.
Αναφερόμενος στη χθεσινή φωτιά στη Βαρυμπόμπη, σημειώνει ότι πράγματι η φωτιά δημιουργεί ένα μικροκλίμα στην περιοχή που καίγεται αλλά αυτό συμβαίνει ύστερα από διάστημα κάποιων ωρών και όχι αυτόματα με την έναρξή της.
Για την καθυστέρηση της άφιξης των σταθμευμένων στη Σκύρο Καναντέρ, σημειώνει ότι αυτή ειναι μια πρακτική που ακολουθείται εδώ και πολλά χρόνια καθώς τα εν λόγω μέσα πράγματι δεν μπορούν να απογειωθούν σε υψηλές θερμοκρασίες: «Αυτό που φροντίζαμε παλαιότερα είναι τις ημέρες αυξημένου κινδύνου ορισμένα να πετούν για επιτήρηση ώστε να επέμβουν άμεσα αν χρειαστεί. Δε γνωρίζω αν χθες έγινε κάτι τέτοιο και από τα αμφίβια που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τον ίδιο σκοπό».
«Λάθος η αφαίρεση της δασοπυρόσβεσης από τη Δασική Υπηρεσία»
Αν και ήταν από τους ανθρώπους, οι οποίοι το 1998 είχαν εισηγηθεί τη μεταφορά της αρμοδιότητας της δασοπυρόσβεσης από τη Δασική στην Πυροσβεστική Υπηρεσία, ο Αντιστράτηγος ε.α. αναγνωρίζει πλέον ότι επρόκειτο για λάθος: «Λειτουργήσαμε πεπλανημένα πιστεύοντας ότι θα είμαστε όχι μόνο πιο αποτελεσματικοί, αλλά και πιο οικονομικοί. Η ιστορία δείχνει ότι θύματα και κόστη αυξήθηκαν από τότε».
Σύμφωνα με τα στοιχεία δεύτερης μελέτης που έχει εκπονήσει, προκύπτει ότι από τον συνολικό αριθμό των 56.326 δασικών πυρκαγιών που προκλήθηκαν μεταξύ 1980 – 2021 έχασαν τη ζωή τους 250 άνθρωποι και υπέστησαν σοβαρό τραυματισμό (εγκαύματα) άλλοι 102.
Η πιο φονική πυρκαγιά ήταν αυτή στο Μάτι πριν τρία χρόνια, η οποία άφησε πίσω της 102 νεκρούς. Πρόκειται για τον υψηλότερο καταγεγραμμένο αριθμό θανάτων που προκλήθηκαν από μία ανεξέλεγκτη φονική πυρκαγιά στην Ευρώπη από το 1900 και μετά.
Την ίδια στιγμή από τη μελέτη των τελευταίων 41 ετών προκύπτει ότι:
Στην Ελλάδα κάθε χρόνο κατά μέσο όρο χάνουν τη ζωή τους από δασικές πυρκαγιές 6 άνθρωποι και τραυματίζονται σοβαρά άλλοι 3.
Τα 8 στα 10 θύματα από δασική πυρκαγιά έχασαν τη ζωή τους κατά το διάστημα από το έτος 1998 μέχρι σήμερα (2021), όπου η καταστολή των δασικών πυρκαγιών είναι ευθύνη του Πυροσβεστικού Σώματος
Η συντριπτική πλειοψηφία των θυμάτων από δασικές πυρκαγιές έχασαν τη ζωή τους σε ανοιχτό (εξωτερικό) χώρο
Το 1 στα 2 θύματα από δασικές πυρκαγιές στην Επικράτεια απώλεσαν τη ζωή τους από πυρκαγιά που προκλήθηκε στην Αττική.
Την εκ νέου αλλαγή του θεσμικού πλαισίου ώστε να επανασυνδεθούν οι Δασικές Υπηρεσίες με το φυσικό τους αντικείμενο, το δάσος και την προστασία του έχουν ζητήσει επανειλημμένως οι δασολόγοι. Πρόσφατα μάλιστα έστειλαν και επιστολή στον Πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη από τον οποίο ζητούν να διορθώσει το λάθος του 1998.
«Η Δασική Υπηρεσία έχει εξαιρεθεί εντελώς από το αντικείμενο της πρόληψης. Παραμένει εκτός από περιπολίες, δεν έχει δικαίωμα να επανδρώνει πυροφυλάκια» λέει στο «ethnos.gr» ο αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Δασολόγων Δημοσίων Υπαλλήλων, Νίκος Μπόκαρης: «Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει ούτε πρόληψη, αλλά σχεδόν ούτε και καταστολή αφού από τη δασοπυροσβεση έχουμε φτάσει σχεδόν αποκλειστικά στην αεροπυρόσβεση. Σήμερα όλα περιορίζονται στα εναέρια μέσα και το σύστημα καταρρέει».
Για όσους βρίσκονται κοντά στα δάση αλλά και για την Ευρωπαική Επιτροπή έχει πλέον ξανανοιξει η συζήτηση για την αναγκαιότητα των χερσαίων μέσων πυρόσβεσης. Ωστόσο για να εμπλακεί εκ νέου η Δασική Υπηρεσία στο αντικείμενο θα πρέπει πρώτα να ενισχυθεί καθώς οι τελευταίοι 15 δασολόγοι προσλήφθηκαν το 2009 με αποτέλεσμα σήμερα να υπηρετούν περίπου 450 δασοπόνοι και 500 δασολόγοι σε 160 υπηρεσίες και εμβληματικά δασαρχεία όπως αυτό της Πάρνηθας να μην έχουν αυτή τη στιγμή δασολόγο.
Αλλά ακόμα και οι 700 εποχικοί, οι οποίοι έχει ανακοινωθεί ότι θα ενισχύσουν το σύστημα δεν έχουν ακόμα κατανεμηθεί στις υπηρεσίες ενώ είναι ήδη Αύγουστος.
Κι όλα αυτά την ώρα που τα δασαρχεία καλούνται να διεκπεραιώσουν σειρά σημαντικών μεταρρυθμίσεων μεταξύ των οποιων και οι δασικοί χάρτες.
Ευρωπαική Επιτροπή: Κρίσιμη η πρόληψη
Κι ενώ η Ελλάδα εξακολουθεί να επενδύει σημαντικά σε εναέρια μέσα καταστολής, στην Ευρώπη έχει ήδη γίνει αντιληπτή η αναγκαιότητα της χερσαίας επέμβασης. Όπως επισημαίνεται στη φετινή μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την πρόληψη των ανεξέλεγκτων πυρκαγιών: «θα πρέπει να τεθεί ως προτεραιότητα η απόδοση μεγαλύτερης προσοχής στις πρακτικές πρόληψης των πυρκαγιών βάσει χερσαίων λύσεων στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης διαχείρισης των δασών. Οι εν λόγω πρακτικές μπορούν να καταλήξουν σε τοπία με μεγαλύτερη αντοχή και ανθεκτικότητα στις πυρκαγιές και σε κοινότητες καλύτερα εξοπλισμένες για την αντιμετώπιση των αναμενόμενων κινδύνων. Οι πρακτικές πρόληψης μπορούν να σώσουν ζωές, μέσα βιοπορισμού και τη φύση, εφόσον σχεδιάζονται και εφαρμόζονται ορθά και εγκαίρως. Σε σχέση με παλαιότερες προσεγγίσεις, στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης διαχείρισης θα συνεκτιμώνται πολιτικές πρόληψης, ετοιμότητας και αντιμετώπισης των πυρκαγιών συνολικά και θα αποφεύγεται ο διαχωρισμός των μέτρων, των δράσεων και του προϋπολογισμού».
Σύμφωνα με την Επιτροπή, περισσότερες και μεγαλύτερης έντασης πυρκαγιές, μακρύτερη περίοδος υψηλού κινδύνου και ολοένα αυξανόμενος επηρεαζόμενος πληθυσμός, είναι τα βασικά χαρακτηριστικά των ανεξέλεγκτων πυρκαγιών στις χώρες της Ευρώπης. Παρά το γεγονός ότι με το πέρασμα των ετών το ζήτημα των πυρκαγιών επηρεάζει και χώρες που βρίσκονταν εκτός του …πύρινού κάδρου έως τώρα, στον ευρωπαϊκό νότο, δηλαδή στην Πορτογαλία, την Ισπανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ελλάδα εξακολουθεί να εντοπίζεται το 85% των καμένων εκτάσεων στην Ευρώπη. Σε αυτές τις πέντε χώρες καίγονται περίπου μισό εκατομμύριο εκτάρια γης κατά μέσο όρο ετησίως κατά την τελευταία 20ετία.
Πηγή ethnos.gr
