Του Δημήτρη Δελεβέγκου
Μια από τις ειδήσεις που πέρασαν “στα ψιλά” το καλοκαίρι αφορά την απόρριψη από την Ειδική Υπηρεσία του υπουργείου Ανάπτυξης του αιτήματος για χρηματοδότηση, μέσω ΕΣΠΑ, των μελετών ωρίμανσης ενός ιδιαίτερα σημαντικού έργου υποδομής: της επέκτασης του προαστιακού σιδηροδρόμου από τον κόμβο Κορωπίου μέχρι τον τερματικό σταθμό του λιμανιού του Λαυρίου.
Το έργο αυτό είναι ένα από τα περισσότερα από 25 που έχουν αναρτήσει, από την άνοιξη του 2016, υπουργεία και φορείς της ελληνικής κυβέρνησης στην επενδυτική διαδικτυακή πλατφόρμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και προωθούνται ως συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα.
Το portal, δηλαδή, που δημιούργησε η Κομισιόν στο πλαίσιο του επενδυτικού σχεδίου Γιούνκερ με στόχο την κινητοποίηση πόρων ύψους 35 δισ. ευρώ και 315 δισ. ευρώ στη χώρα μας και σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, αντίστοιχα. Το σκεπτικό της Κομισιόν ήταν ότι μέσω του portal θα εξασφαλιστεί η βέλτιστη προσέλκυση ιδιωτών επενδυτών, που θα κάλυπταν έστω τμήμα του προϋπολογισμού των προτεινόμενων από κάθε χώρα έργων. Ποιες είναι, λοιπόν, οι επιδόσεις της ελληνικής κυβέρνησης ως προς την προσέλκυση χρηματοδοτών για έργα που προωθεί στην παγκόσμια αγορά μέσω της συγκεκριμένης πλατφόρμας;
Μέχρι σήμερα μέσω του σχεδίου Γιούνκερ έχει αντληθεί χρηματοδότηση μόλις 1,2 δισ. ευρώ, που αφορά μόνον ιδιωτικά επενδυτικά σχέδια. Σε αντίθεση, δηλαδή, με άλλες χώρες του εξωτερικού, όπως φανερώνει η έρευνα του “Κ”, η πρόοδος της ελληνικής Πολιτείας ως προς την εξασφάλιση χρηματοδότησης για μεγάλα έργα υποδομής, των οποίων η εκκίνηση θα έπρεπε να αποτελεί πρώτη προτεραιότητα, είναι ανύπαρκτη. Και όχι μόνο αυτό, καθώς, όπως αποδεικνύει η περίπτωση της επέκτασης του προαστιακού προς το Λαύριο, το ελληνικό Δημόσιο αδυνατεί να “ωριμάσει” τα έργα, καθώς δεν είναι σε θέση να εξασφαλίσει κοινοτική χρηματοδότηση ούτε για τις μελέτες.
Το “Κεφάλαιο” παρουσιάζει τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις αυτών των έργων:
Ανακατασκευή κρατικών κτιρίων – Προϋπολογισμός: 3 δισ. ευρώ
Ένα από τα πιο μεγαλεπήβολα έργα που προωθεί η κυβέρνηση έχει συνολικό προϋπολογισμό 3 δισ. ευρώ και αφορά την αναβάθμιση των κρατικών κτιρίων με στόχο τη βελτίωση της στατικής επάρκειάς τους και τον εκσυχρονισμό των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεών τους. Με το συγκεκριμένο ΣΔΙΤ επιδιώκεται η βελτίωση του μικροκλίματος των κτιρίων, όπως και η αναβάθμιση της ποιότητας των κτιριακών υποδομών υγείας. Η αποπεράτωσή του υπολογίζεται σε περίπου 60 μήνες, ενώ ο Νοέμβριος του 2018 έχει οριστεί ως ο χρόνος έναρξης υλοποίησης του έργου. Το έργο αναρτήθηκε στην πλατφόρμα του σχεδίου Γιούνκερ τον Ιούλιο του 2016, τα στοιχεία του ανανεώθηκαν έναν χρόνο, με το –καθ’ ύλην αρμόδιο– υπουργείο Υποδομών να προσβλέπει στην προσέλκυση επενδυτών.
Δίκτυα πρόσβασης επόμενης γενιάς – Προϋπολογισμός: 1,5 δισ. ευρώ
Ο… Σεπτέμβριος του 2016 έχει τεθεί ως ημερομηνία έναρξης του έργου για την ανάπτυξη, σε όλη τη χώρα, υποδομών οπτικών ινών μέχρι την καμπίνα (ΚΑΦΑΟ), με φορέα υλοποίησης το Δημόσιο. Ο προϋπολογισμός του έργου επιμερίζεται σε 800 εκατ. ευρώ για εργασίες εκσκαφών, 400 εκατ. ευρώ για εργασίες εξάπλωσης του δικτύου και 300 εκατ. ευρώ για εξοπλισμό, ενώ ο συμβατικός χρόνος αποπεράτωσης υπολογίζεται σε δύο χρόνια. Το συγκεκριμένο έργο είναι σημαντικό για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και του ηλεκτρονικού εμπορίου, ενώ το όφελος για την ψηφιακή οικονομία τοποθετείται σε 250 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται ότι σήμερα η Ελλάδα βρίσκεται στους ουραγούς της Ε.Ε. με βάση την ταχύτητα των ευρυζωνικών συνδέσεων.
Έξυπνα δημόσια κτίρια – Προϋπολογισμός: 1,2 δισ. ευρώ
Ο σχεδιασμός, η ανάπτυξη και η λειτουργία του Διαδικτύου των πραγμάτων (Internet of things) στα δημόσια κτίρια με στόχο τον έλεγχο, μεταξύ άλλων, της ενεργειακής κατανάλωσής τους είναι έργο προϋπολογισμού 1,2 δισ. ευρώ, για το οποίο το υπουργείο Υποδομών είχε ορίσει ως ημερομηνία έναρξης τον Μάρτιο του 2017. Το εν λόγω ΣΔΙΤ προβλέπει την τοποθέτηση έξυπνων αισθητήρων, την ανάπτυξη “υπολογιστικού σύννεφου” και την ανάπτυξη των κατάλληλων εφαρμογών. Για την υλοποίηση του ΣΔΙΤ έχουν προϋπολογιστεί: 100 εκατ. ευρώ για την ανάπτυξη συστήματος γεωγραφικών πληροφοριών (GIS), 100 εκατ. ευρώ για την προσφορά και εγκατάσταση αισθητήρων στα κτίρια, 500 εκατ. ευρώ για την ανάπτυξη “έξυπνων” κτιριακών υποδομών και 500 εκατ. ευρώ για την πιλοτική εφαρμογή του έργου (λήψη πιστοποιήσεων κ.λπ.).
Οι επεκτάσεις του μετρό – Προϋπολογισμός: 2,9 δισ.
Μέσω της διαδικτυακής πλατφόρμας επιδιώκεται η εξασφάλιση χρηματοδότησης για την επέκταση του δικτύου μετρό Αθηνών. Πρόκειται για τη νέα γραμμή 4 από το Άλσος Βεΐκου μέχρι το Γουδή (14 σταθμοί), το οποίο έχει δημοπρατηθεί αλλά ακόμη δεν έχει προσδιοριστεί το χρηματοοικονομικό μείγμα, με το εκτιμώμενο κόστος να τοποθετείται σε 1,5 δισ. ευρώ. Για το έργο, το οποίο βρίσκεται στη διεθνή αγορά, έχει προσδιοριστεί ως ημερομηνία έναρξης ο… περασμένος Ιούνιος.
Και εάν για έργα “ώριμα”, όπως το παραπάνω, δεν έχει καταστεί δυνατό να εξασφαλιστεί ούτε σεντ, οι πιθανότητες προσέλκυσης επενδυτών για τις επεκτάσεις του μετρό που παρουσιάζουν μικρό βαθμό ωριμότητας είναι απειροελάχιστες. Ο λόγος για τα νέα τμήματα της γραμμής 4 Ευαγγελισμός – Παγκράτι – Ηλιούπολη και Άλσος Βεΐκου – Περισσός, των οποίων το συνολικό κόστος τοποθετείται σε 590 εκατ. ευρώ.
Όπως βέβαια, και για τα νέα σχεδιαζόμενα τμήματα τής υπό κατασκευή βασικής γραμμής του μετρό Θεσσαλονίκης, από τη Μίκρα έως το αεροδρόμιο (400 εκατ.), από τον Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό μέχρι το Κορδελιό (440 εκατ.) και από την Πλατεία Δημοκρατίας έως την Ευκαρπία (500 εκατ.).
Ο κεντρικός σταθμός ΚΤΕΛ στον Ελαιώνα – Προϋπολογισμός 300 εκατ. ευρώ
Ευσεβή πόθο αποτελεί και το έργο της κατασκευής του κεντρικού σταθμού υπεραστικών λεωφορείων στον Ελαιώνα, το οποίο το υπουργείο Υποδομών έχει… παρκάρει από τον Μάιο του 2016 στην πλατφόρμα Γιούνκερ, με στόχο την προσέλκυση επενδυτών. Εκτιμά το κόστος του έργου σε 300 εκατ. ευρώ, ενώ, σύμφωνα πάντα με τις προδιαγραφές του project, θα ξεκινήσει να υλοποιείται τον… τρέχοντα μήνα. Να σημειωθεί ότι το προωθούμενο ΣΔΙΤ επιδιώκεται να καλύψει τον σχεδιασμό, την κατασκευή, τη χρηματοδότηση, τη λειτουργία, τη συντήρηση και την εκμετάλλευση του κεντρικού σταθμού σε έκταση 66,4 στρεμμάτων στον Ελαιώνα. Μάλιστα, η μακέτα περιλαμβάνει εμπορικά καταστήματα, χώρους εστίασης, χώρους πολιτισμού αλλά και μικρή ξενοδοχειακή μονάδα…
Τα… ευφυή συστήματα μεταφορών – Προϋπολογισμός: 42 εκατ. ευρώ
Ούτε για το έργο της υλοποίησης ευφυών συστημάτων μεταφορών, με προϋπολογισμό 42 εκατ. ευρώ, κατάφερε το υπουργείο Υποδομών, μέσω της διαδικτυακής πλατφόρμας, να αντλήσει χρηματοδότηση. Το έργο αναρτήθηκε τον Μάιο του 2016 και θα ξεκινούσε να κατασκευάζεται τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς, με στόχο τη δημιουργία ενός κεντρικού συστήματος ελέγχου και διαχείρισης των οχημάτων και των μεταφορικών υποδομών της χώρας. Εάν είχε πράγματι ξεκινήσει να υλοποιείται το φθινόπωρο του 2016, τον Οκτώβριο του 2018 θα ολοκληρωνόταν…
Οι μονάδες αφαλάτωσης – Προϋπολογισμός: 125 εκατ.
Από τον περασμένο Μάρτιο θα έπρεπε, σύμφωνα με τις προδιαγραφές που περιλαμβάνονται στην πλατφόρμα Γιούνκερ, να έχουν ξεκινήσει να κατασκευάζονται τα εργοστάσια αφαλάτωσης σε 11 νησιά του Νότιου και Βόρειου Αιγαίου και του Ιονίου Πελάγους, αλλά και σε παράκτια περιοχή της ηπειρωτικής χώρας. Μαζί με αυτά θα έπρεπε να είχε ξεκινήσει η αποκατάσταση των ζημιών στο υφιστάμενο σύστημα υδροδότησης και η κατασκευή μονάδων βιολογικού καθαρισμού σε 22 νησιά. Περιττό να αναφερθεί ότι πρόκειται για ακόμα ένα έργο-μακέτα, με προϋπολογισμό ύψους 125 εκατ. ευρώ και προβλεπόμενο χρονικό διάστημα ολοκλήρωσης τα τέσσερα έτη.
Η επέκταση του ΟΛΘ – Προϋπολογισμός: 190,9 εκατ. ευρώ
Για τον Σεπτέμβριο είχε οριστεί η έναρξη των εργασιών επέκτασης της αποβάθρας 6 του λιμανιού Θεσσαλονίκης, με στόχο αυτό να αποκτήσει βαθύτερες θέσεις ελλιμενισμού, ώστε να εξυπηρετεί ετησίως 1,36 εκατ. περισσότερα εμπορευματοκιβώτια. Το ήμισυ της χρηματοδότησης προβλέπεται να καλυφθεί από τον ΟΛΘ και το υπόλοιπο από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.
*Αναδημοσίευση από την εφημερίδα “Κεφάλαιο”
