Με καθυστέρηση δύο ετών, η οποία οδήγησε στην απομάκρυνση από την Ελλάδα σημαντικών ξένων επενδυτών, κατατατέθηκαν από το υπουργείο Υποδομών οι ρυθμίσεις για τα υδατοδρόμια που αλλάζουν και εκσυγχρονίζουν το θεσμικό πλαίσιο.
Το σχέδιο νόμου που είχε τεθεί σε διαβούλευση από το Σεπτέβριο του 2016, αποσκοπεί στον καθορισμό του πλαισίου αδειοδότησης για την ίδρυση, λειτουργία και εκμετάλλευση αεροδρομίων επί υδάτινων επιφανειών (υδατοδρομίων), οι απαγορεύσεις και περιορισμοί που ισχύουν σε σχέση με άλλα μέσα παροχής μεταφορικού έργου, οι διαδικασίες ελέγχου και επιθεώρησης των υδατοδρομίων, καθώς και οι συγκεκριμένοι κανόνες που ισχύουν για την απο/προσθαλάσσωση αεροσκαφών σε υδάτινα πεδία.
Στο ίδιο σχέδιο νόμου έχουν ενταχθεί και διατάξεις που αφορούν τις αστικές και υπεραστικές συγκοινωνίες, τις διαδικασίες επιλογής των σχημάτων που θα τις παρέχουν καθώς και τον τρόπο λειτουργίας τους, με βάση κοινοτικές οδηγίες.
Το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, έχοντας το συνολικό συντονισμό της διαδικασίας αδειοδότησης, «διαπίστωσε κατά τη διαδικασία εξέτασης των υποβληθέντων αιτήσεων, συγκεκριμένα προβλήματα στο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο τα οποία οδηγούν σε σημαντικές καθυστερήσεις ως προς την τελική αδειοδότηση των υδατοδρομίων».
Το σχέδιο νόμου προβλέπει πως οι κάτοχοι αδειών υδατοδρομίων που έχουν χορηγηθεί με το νόμο 4146 του 2013, μέσα σε έξι μήνες από την έναρξη ισχύος του νέου νόμου, πρέπει να καλύπτουν τις απαιτήσεις του για τις υποδομές και για τον εξοπλισμό και να υποβάλλουν τα σχετικά δικαιολογητικά. Σε διαφορετική περίπτωση αναστέλλονται όλες οι πτήσεις. Επιπλέον, μέσα σε τρεις μήνες από την έναρξη εφαρμογής του νέου νόμου, οι άδειες υδατοδρομίων που έχουν εκδοθεί μετατρέπονται, με απόφαση του Τομέα Εναέριων Μεταφορών (ΤΕΜ) του υπουργείου σε άδεια ίδρυσης στο όνομα του δημοσίου φορέα και σε άδεια λειτουργίας στο όνομα του εταιρικού σχήματος που έχει συσταθεί για τη λειτουργία.
Ως κύριο πρόβλημα «θεωρείται η έκδοση ενιαίας άδειας ίδρυσης και λειτουργίας υδατοδρομίου στην οποία περιλαμβάνονται απαιτήσεις που αφορούν το στάδιο της λειτουργίας και τις οποίες οι ενδιαφερόμενοι ως επί το πλείστον αδυνατούν να ικανοποιήσουν στο αρχικό στάδιο (πριν ακόμα να έχουν οριστικοποιήσει τη δυνατότητα της ίδρυσης του υδατοδρομίου). Επίσης η ενιαία άδεια, στις περισσότερες των περιπτώσεων, δεν διευκολύνει τους ίδιους τους ενδιαφερομένους, οι οποίοι διαχωρίζουν το επενδυτικό τους ενδιαφέρον μόνο για την ίδρυση ή μόνο για τη λειτουργία».
Επιπλέον, «σημαντικά ζητήματα που έχουν εντοπιστεί αφορούν περιβαλλοντικά θέματα και ειδικότερα την περιβαλλοντική αδειοδότηση και κατάταξη των υδατοδρομίων, με συνέπεια σε πολλές περιπτώσεις, η περιβαλλοντική αδειοδότησή τους να είναι μια ιδιαίτερα χρονοβόρα διαδικασία. Προβλήματα επίσης εντοπίστηκαν στην παραχώρηση της παρόχθιας ζώνης λιμνών για την ανάπτυξη της χερσαίας υποδομής καθώς και στην έλλειψη φορέα διαχείρισης της υδατικής επιφάνειας λίμνης, θέματα τα οποία προηγούνται της αδειοδότησης του υδατοδρομίου και στα οποία δεν επιλαμβάνεται ο νόμος, καθώς θεωρούνται απαραίτητη προϋπόθεση πριν την υποβολή της αίτησης του υδατοδρομίου. Περαιτέρω, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στους ελέγχους ασφαλείας των υδατοδρομίων, (aviation security) αρχής γενομένης από τον έλεγχο ασφάλειας επιβατών, προσωπικού, χειραποσκευών και προσωπικών αντικειμένων».
Το νέο πλαίσιο
Οι προτεινόμενες διατάξεις, «οι οποίες δεν αντιβαίνουν στον Κανονισμό (ΕΕ) 2017/352 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Φεβρουάριου 2017, για τη θέσπιση πλαισίου όσον αφορά την παροχή λιμενικών υπηρεσιών και κοινών κανόνων για τη χρηματοοικονομική διαφάνεια των λιμένων, διευκολύνουν σημαντικά την αδειοδότηση των υδατοδρομίων και στοχεύουν να αποτελόσουν ένα σταθερό θεσμικό πλαίσιο που ευνοεί την ανάπτυξή τους».
Τα βασικά σημεία που εισάγει το προτεινόμενο μέρος του σχεδίου νόμου, σε σχέση με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο (ν.4146/2013), αφορούν:
• Δυνατότητα διαχωρισμού της διαδικασίας αδειοδότησης σε δύο στάδια, ώστε ο κάτοχος της άδειας ίδρυσης υδατοδρομίου, εφόσον το επιθυμεί, να διαφοροποιείται από τον κάτοχο άδειας λειτουργίας και εκμετάλλευσης του υδατοδρομίου. Η πρόταση αυτή αναμένεται να επιταχύνει σε μεγάλο βαθμό την αδειοδότηση των υδατοδρομίων, εισάγοντας μια απλούστερη, ευέλικτη και ρεαλιστική διαδικασία, περισσότερο φιλική για τους εν δυνάμει επενδυτές, που επιπλέον διευκολύνει και προωθεί συνέργειες τύπου ΣΔΙΤ.
• Η άδεια ίδρυσης εκδίδεται υποχρεωτικά στο όνομα Ο.Τ.Α. ή Λιμενικού Ταμείου ή Οργανισμού Λιμένος ή Φορέα ή Υπηρεσία του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα.
• Διευκολύνεται η διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης για την ίδρυση υδατοδρομίου σε λιμένα, ανεξαρτήτως της νομικής προσωπικότητας που κατέχει ο ενδιαφερόμενος (λιμένας ή ιδιώτης), αίροντας έτσι τη διακριτική μεταχείριση που υπάρχει στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο, Ν. 4146/2013. Επιπλέον τα υδατοδρόμια ως «έργα και δραστηριότητες» κατατάσσονται εφεξής στην υποκατηγορία Α2 (Άρθρο 4/ Ν. 4146/2013 περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων). Σύμφωνα με το Άρθρο αυτό αλλά και το Άρθρο 2 του ίδιου Ν. απαιτείται διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης με τη διεξαγωγή ΜΠΕ και έκδοση Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) αλλά αρμόδια περιβαλλοντική αρχή για την περιβαλλοντική αδειοδότηση των είναι η οικεία Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Η δε έγκριση των περιβαλλοντικών όρων γίνεται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της. Κατά συνέπεια η περιβαλλοντική αδειοδότηση των υδατοδρομίων καθίσταται περισσότερο αποκεντρωμένη και λιγότερο χρονοβόρα.
• Θεσμοθετείται η δυνατότητα χρήσης περιοχής του λιμένα, ως εναλλακτική περιοχή ελιγμών υδροπλάνου σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, με τη σύμφωνη γνώμη του λιμενάρχη με βάση την κείμενη νομοθεσία, ώστε να διασφαλίζεται η αδιάλειπτη πτητική λειτουργία των υδροπλάνων καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
• Απλοποιούνται τα απαιτούμενα νομιμοποιητικά δικαιολογητικά έγγραφα του αιτούμενου άδειας υδατοδρομίου, τα οποία πλέον αναφέρονται σαφώς στο νομοσχέδιο χωρίς να γίνεται παραπομπή σε άλλες διατάξεις που αφορούν επιχειρήσεις άλλου είδους.
• Ενισχύονται τα μέτρα ασφάλειας για τα υδατοδρόμια, ενώ παράλληλα δίνεται ιδιαίτερη έμφαση, με την εισαγωγή σχετικού άρθρου, στα θέματα εκπαίδευσης προσωπικού.
• Καθιερώνονται ελάχιστες απαιτήσεις για τις κτιριακές υποδομές των υδατοδρομίων και προβλέπεται η χρήση ευέλικτων εγκαταστάσεων.
• Διαχωρίζονται οι διαδικασίες έγκρισης εγχειριδίων από πλευράς ΥΠΑ ανάλογα με το είδος της αδείας (ίδρυσης ή λειτουργίας) με αποτέλεσμα την επιτάχυνση της αδειοδότησης.
• Δίδεται η δυνατότητα τα τιμολόγια υπηρεσιών του υδατοδρομίου προς τα υδροπλάνα να μην περιορίζονται από ΚΥΑ αλλά να καθορίζονται από τον φορέα λειτουργίας του υδατοδρομίου, ώστε να εξασφαλίζεται η βιωσιμότητα των υδατοδρομίων σύμφωνα με τις πραγματικές συνθήκες της αγοράς.
• Η Επιτροπή Επιθεώρησης Υδατοδρομίων λειτουργεί πλέον περισσότερο ευέλικτα στις περιπτώσεις επανεπιθεώρησης υδατοδρομίου περιορίζοντας τις διοικητικές διαδικασίες και το κόστος μετακίνησής της.
• Εφόσον δεν υπάρχει αίτηση από ενδιαφερόμενο φορέα για ίδρυση και λειτουργία υδατοδρομίου, το Δημόσιο δύναται να ιδρύει και να λειτουργεί υδατοδρόμια είτε στο όνομά του είτε σε συνιστώμενους για το σκοπό αυτό δημόσιου χαρακτήρα φορείς.
