Τι αλλαγές δρομολογεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης στον τρόπο λειτουργίας της κυβέρνησης – Ο ρόλος των υπουργών
Με την πολιτική ζωή να παραμένει εν μέρει εγκλωβισμένη στον αστερισμό της υπόθεσης των παρακολουθήσεων, που πάντως, σύμφωνα με τις τρέχουσες δημοσκοπήσεις, δεν προκαλεί σημαντική φθορά στην κυβέρνηση, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης επιχειρεί φυγή προς τα εμπρός και διαμορφώνει την «επόμενη ημέρα» του επιτελικού κράτους, η οποία προβλέπει σημαντικότερο πολιτικό ρόλο για τους υπουργούς.
Παρότι τα τελευταία 24ωρα, με αφορμή αναφορά του στο πρόσφατο υπουργικό συμβούλιο, δημιουργήθηκε η αίσθηση ότι ο κ. Μητσοτάκης έχει αποφασίσει την «υποβάθμιση» ή το «ξήλωμα» του επιτελικού κράτους, η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική. Οπως ανέφερε χαρακτηριστικά σε στενούς του συνεργάτες ο πρωθυπουργός, «το επιτελικό κράτος αποτελεί αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα. Είναι ο μόνος τρόπος να διοικείται αποτελεσματικά η χώρα».
Επί της ουσίας, λοιπόν, το επιτελικό κράτος παραμένει ο βασικός πυλώνας της κυβερνητικής λειτουργίας σε επίπεδο διαχείρισης και παρακολούθησης του παραγόμενου έργου, αλλά ενισχύεται ο ρόλος των υπουργών, ο πολιτικός σχεδιασμός της κυβέρνησης και η συλλογική της λειτουργία μέσω του υπουργικού συμβουλίου. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά;
Oτι «αναβαθμίζονται» τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου. Οι υπουργοί περνούν πλέον ολοένα και συχνότερα το κατώφλι του Μεγάρου Μαξίμου –οι περισσότεροι έχουν ήδη συναντηθεί με τον πρωθυπουργό– και οι συζητήσεις με τον κ. Μητσοτάκη δεν περιορίζονται στα θέματα του χαρτοφυλακίου τους, αλλά είναι ευρύτερα «πολιτικές». Μάλιστα, αποτελεί απόφαση του πρωθυπουργού τυχόν προβλήματα ή εμπλοκές που ανακύπτουν στους τομείς ευθύνης τους να μην παραπέμπονται προς επίλυση στο Μέγαρο Μαξίμου, αλλά να καταβάλλεται προσπάθεια να επιλύονται εντός του υπουργείου τους.
Οτι, καθώς η χώρα οδεύει προς την επερχόμενη διπλή εκλογική αναμέτρηση, το υπουργικό συμβούλιο θα συνεδριάζει και με περισσότερο «πολιτικό» περιεχόμενο. Υπενθυμίζεται πως μια από τις «καινοτομίες» του κ. Μητσοτάκη ήταν ότι το υπουργικό συμβούλιο σε όλη τη διάρκεια της κυβερνητικής του θητείας συνεδρίαζε απαρεγκλίτως την τελευταία εβδομάδα κάθε μήνα. Ομως, η συζήτηση είχε κατά κανόνα ως επίκεντρο το νομοθετικό έργο και δεν περιελάμβανε συζητήσεις για τη συνολικότερη στρατηγική της κυβέρνησης.
Οτι αλλάζει ο τρόπος διαμόρφωσης των νομοσχεδίων. Εως τώρα κάθε υπουργός σε συνεννόηση με την Προεδρία της Κυβέρνησης προχωρούσε στη σύνταξη νομοσχεδίων στον τομέα ευθύνης του, τα οποία έφθαναν στο υπουργικό συμβούλιο ολοκληρωμένα, κατά κανόνα προς σύντομη συζήτηση με μόνη εκκρεμότητα την τελική τους έγκριση. Πλέον, η συλλογική λειτουργία της κυβέρνησης ενισχύεται, καθώς το υπουργικό συμβούλιο θα συζητάει εκ των προτέρων και θα συναποφασίζει για τους βασικούς άξονες της κάθε μεταρρύθμισης. Με άλλα λόγια, η διαμόρφωση των νομοσχεδίων δεν θα είναι πλέον αποκλειστική αρμοδιότητα του Μεγάρου Μαξίμου και του εκάστοτε αρμόδιου υπουργού.
Η επιλογή του κ. Μητσοτάκη να «επενδύσει» περισσότερο στα μέλη του υπουργικού συμβουλίου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την εκτίμησή του ότι οι υπουργοί έχουν σε γενικές γραμμές ανταποκριθεί με επιτυχία στις προκλήσεις της τριετίας, γεγονός που εξηγεί γιατί, παρά τη σχετική φημολογία που επανέρχεται συνεχώς, δεν έχει στην ατζέντα του τον ανασχηματισμό. Σύμφωνα με πληροφορίες, στην ίδια συζήτηση με συνεργάτες του ο κ. Μητσοτάκης σημείωσε: «Είμαι πολύ ικανοποιημένος από τον τρόπο που λειτουργούν οι υπουργοί και το υπουργικό συμβούλιο. Ανταποκρίνονται πλήρως στις αυξημένες απαιτήσεις του επιτελικού κράτους».
Θα πρέπει να επισημανθεί, επίσης, πως το νέο μοντέλο που υιοθετεί ο κ. Μητσοτάκης με την περαιτέρω ενεργοποίηση των υπουργών δεν έχει ως ημερομηνία λήξης τις κάλπες στο τέλος της τετραετίας. Θα εφαρμοστεί και κατά τη νέα θητεία της Ν.Δ. σε περίπτωση που σχηματίσει και πάλι κυβέρνηση.
Οπως προαναφέρθηκε, οι αποφάσεις του κ. Μητσοτάκη σε καμία περίπτωση δεν μειώνουν τον ρόλο και τη σημασία του επιτελικού κράτους. Είναι ενδεικτικό ότι ο Γιάννης Μπρατάκος αναλαμβάνει το σύνολο των αρμοδιοτήτων του –με κομβικό ρόλο στο Μέγαρο Μαξίμου– παραιτηθέντα γ.γ. του πρωθυπουργού Γρηγόρη Δημητριάδη και μάλιστα ως υφυπουργός. Οπως επίσης, ότι η αρμοδιότητα της ΕΥΠ αναμένεται να περάσει σε έναν άλλο «πυλώνα» του υφιστάμενου σχήματος, τον υπουργό Επικρατείας Γιώργο Γεραπετρίτη.
Η εμπιστοσύνη που δείχνει ο κ. Μητσοτάκης στο επιτελικό κράτος εδράζεται και στην επιτυχία με την οποία αντιμετώπισε τις πολλαπλές κρίσεις με τις οποίες βρέθηκε αντιμέτωπη η κυβέρνηση κατά την τελευταία τριετία. Πρώτο κρας τεστ ήταν βεβαίως η διαχείριση της πανδημίας: Η κυβέρνηση διασφάλισε ότι η χώρα θα βγει αλώβητη από τα αλλεπάλληλα κύματα του κορωνοϊού, ενώ ουδέποτε τέθηκαν σε κίνδυνο οι αντοχές του ΕΣΥ που, μάλιστα, σταδιακά ενισχύθηκε σημαντικά. Επίσης, με ιδιαίτερα αποτελεσματικό τρόπο ολοκληρώθηκαν άλλα κρίσιμα εγχειρήματα που είχαν σχέση με την πανδημία, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το πρόγραμμα εμβολιασμού που ολοκληρώθηκε υποδειγματικά, αλλά και την άμεση, όσο και εκτεταμένη οικονομική στήριξη εργαζομένων και επιχειρήσεων που επλήγησαν από τα διαδοχικά lockdowns.
Δεύτερη «δοκιμασία» αποτέλεσε η εμπλοκή του επιτελικού κράτους στον σχεδιασμό πρόληψης και αντιμετώπισης των πυρκαγιών, μετά τις μεγάλες καταστροφές σε Αττική και Εύβοια, το καλοκαίρι του 2021. Ο ρόλος του Μεγάρου Μαξίμου –μέσω του υπουργού Επικρατείας Ακη Σκέρτσου– ήταν φέτος ιδιαίτερα ενεργός και τα αποτελέσματα κρίνονται ως απολύτως θετικά, καθώς το καλοκαίρι οδεύει προς το τέλος του χωρίς να έχουν καταγραφεί σημαντικά προβλήματα.
Τέλος, σε εξέλιξη βρίσκεται η μάχη αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης που έχει πυροδοτήσει ο πόλεμος στην Ουκρανία. Είναι σαφές ότι τους επόμενους μήνες η κυβέρνηση θα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια διπλή πρόκληση: Πρώτον, να διασφαλίσει την ενεργειακή επάρκεια της χώρας σε ένα ιδιαίτερα ρευστό περιβάλλον που δημιουργούν τα «παιχνίδια» του Βλαντιμίρ Πούτιν με το φυσικό αέριο. Και, δεύτερον, να παρέχει –στο μέτρο των πεπερασμένων δυνατοτήτων της ελληνικής οικονομίας– επαρκή στήριξη σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις που δοκιμάζονται από την εκτίναξη του ενεργειακού κόστους, αλλά και τον πληθωρισμό.
Πηγή kathimerini.gr
Κωστής Π. Παπαδιόχος
