«Οι καιροί ου μενετοί» και όσοι επιμένουν κάθε φορά εμμονικά στα περί τουρκικής «μπλόφας» ενισχύουν τον εφησυχασμό και δεν συμβάλλουν στην πάντα αναγκαία προετοιμασία για το χειρότερο δυνατό σενάριο», διαμηνύει με το άρθρο του ο καθηγητής και πρώην ΥΦΕΞ.
Η νέα συμφωνία της Τουρκίας με τη Λιβύη έρχεται να ενισχύσει την ακατάσχετη επιθετικότητα του συστήματος Ερντογάν κατά της χώρας μας. Πέραν των ερωτηματικών που γεννιούνται από τον κατά τα φαινόμενα γενικό αιφνιδιασμό μας, προέχει η ανάγκη αποτελεσματικής αντίδρασης. Ίσως τώρα πλέον συνειδητοποιηθεί ότι απαιτούνται πολύ περισσότερα από τις γνωστές «ενημερώσεις» τρίτων που μέχρι σήμερα οδηγούν απλά σε φραστικές καταδίκες και όχι σε πρακτικά μέτρα αποτροπής της Τουρκίας ή σε επιβολή κυρώσεων εναντίον της (οι αμερικανικές κυρώσεις για τα F-16 αφορούν την αγορά ρωσικών όπλων).
Η (ακόμη όχι πλήρως γνωστή) συμφωνία με την Τρίπολη φαίνεται να αποσκοπεί στον σφετερισμό του λιβυκού ενεργειακού πλούτου με αντάλλαγμα την παραπέρα στήριξη του διεθνώς αναγνωρισμένου αλλά οιονεί υπηρεσιακού καθεστώτος Ντιμπέιμπα. Δίνει συγκεκριμένα τη δυνατότητα στην Τουρκία και εταιρείες της να αναλάβουν «σε συνεργασία» με αντίστοιχες λιβυκές «τη χρήση ερευνητικών και γεωτρητικών σκαφών για την εξερεύνηση, ανάπτυξη και παραγωγή σημερινών και μελλοντικών, χερσαίων και υπεράκτιων πόρων υδρογονανθράκων». Με άλλα λόγια τα γνωστά ερευνητικά/γεωτρητικά σκάφη της Τουρκίας με συνοδεία πολεμικού στολίσκου της θα οργώνουν τον υποθαλάσσιο χώρο βόρεια της λιβυκής ακτής ακόμη και μέχρι τα νότια χωρικά ύδατα της Κρήτης.
Από νομική άποψη η συμφωνία είναι ασφαλώς ανυπόστατη ακολουθώντας το έωλο πρότυπο του τουρκολιβυκού μνημονίου του 2019. Καταδικάστηκε μάλιστα ήδη ως παράνομη από την Αν. Λιβύη (κυβέρνηση Μπασάγκα και Κοινοβούλιο) αλλά και από την ΕΕ και την Αίγυπτο. Η σοβαρότητα όμως των περιστάσεων επιβάλλει να μην περιοριστούμε όπως συνήθως γίνεται σε αποκλειστικά νομικές αναλύσεις και σε θεωρίες περί «αυτόματης ακύρωσης» του τ/λ μνημονίου από την ελληνο-αιγυπτιακή συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ του 2020. Οι δυο συμφωνίες πράγματι σε μεγάλο βαθμό επικαλύπτονται αλλά πρέπει να διευκρινισθεί ότι εκτός από ένα μικρό σημείο η Αίγυπτος δεν θίγεται ως προς τη δική της ΑΟΖ από το τ/λ μνημόνιο. Η διαπίστωση αυτή πρέπει να συνυπολογισθεί στις ελπίδες που σήμερα στηρίζονται στη σύμμαχο (ή «σύμμαχο») Αίγυπτο να προβεί σε δυναμικές κινήσεις ανατροπής της νέας συμφωνίας.
Σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει να μας αιφνιδιάζει η σταθερά προβλέψιμη εμμονική πρόθεση της Άγκυρας να προκαλέσει βλάβη στα ελληνικά συμφέροντα σε όλα τα μέτωπα και με κάθε τρόπο. Στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν θα διστάσει να αξιοποιήσει τη συμφωνία για λογαριασμό της (αμφισβητήσιμης νομιμότητας) κυβέρνησης Ντιμπέιμπα στην Τρίπολη ώστε:
α) να διευρύνει τη στρατιωτική της παρουσία στη Λιβύη και να δημιουργήσει μια νέα εστία ανάφλεξης περισφίγγοντας την Ελλάδα από τα νότια και αναγκάζοντάς την να αφιερώσει στο νέο.μέτωπο πολύτιμο διπλωματικό κεφάλαιο, μέρος των μονάδων της (ήδη σε επιφυλακή) και καθημερινή προσοχή
β) ως βάση για διεκδίκηση επί του πεδίου σημαντικού τμήματος της ελληνικής ΑΟΖ νότια της Κρήτης. Επισημαίνεται ότι πρόκειται για θαλάσσιες/υποθαλάσσιες περιοχές που η ίδια η Λιβύη είχε αποδεχθεί κατά τις διμερείς διαπραγματεύσεις το 2009-10 ως ελληνικές (βάσει της μέσης γραμμής) και ότι περιλαμβάνονται στον λεγόμενο «χάρτη Μανιάτη» (πάλι στη βάση της μέσης γραμμής) που δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ το 2014 και κοινοποιήθηκαν διεθνώς. Δυστυχώς παρά την κυβερνητική εξαγγελία για (επαν)έναρξη διαπραγματεύσεων οριοθέτησης το 2021 δεν υπήρξε συνέχεια, ενώ η Τουρκία πέτυχε να εδραιωθεί και επιπλέον να προσεταιριστεί σε ένα βαθμό ακόμη και την κυβέρνηση της Αν.Λιβύης.
Μπροστά στη νέα όξυνση και βαδίζοντας από ένταση σε κρίση απαιτούνται «έξυπνες» και όχι ενστικτώδεις και εκ των υστέρων κινήσεις (πάντα δυσκολότερες από τις προληπτικές), ενταγμένες σε μια αναγκαία όσο ποτέ πολυδιάστατη στρατηγική. «Οι καιροί ου μενετοί» και όσοι επιμένουν κάθε φορά εμμονικά στα περί τουρκικής «μπλόφας» ενισχύουν τον εφησυχασμό και δεν συμβάλλουν στην πάντα αναγκαία προετοιμασία για το χειρότερο δυνατό σενάριο.
