Της Παρασκευής Νομικού,
αναπληρώτριας Καθηγήτριας Φυσικής Γεωγραφίας και Γεωλογικής Ωκεανογραφίας από το Εργαστήριο Φυσικής Γεωγραφίας, ΕΚΠΑ
Ο Δήμος Νισύρου κατέθεσε τον φάκελο υποψηφιότητας για να ενταχθεί η Νίσυρος στο δίκτυο των Παγκόσμιων Γεωπάρκων της UNESCO με τη στήριξη συνεργατών από το Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδας (Καθηγητής Εμανουλούδης Δ.), το ΕΚΠΑ (Καθηγητής Νάστος Π. και Αναπλ. Καθηγήτρια Νομικού Π., Μεταπτ. φοιτήτρια Νικολή Ελισάβετ, Γεωλόγος Πανούσης Δ.) και της Πανεπιστημιακής Έδρας UNESCO Con – E – Ect. αλλά και της τοπικής κοινωνίας της Νισύρου.
Tο Nisyros aUGGp (Γεωπάρκο της Νισύρου) είναι ένα νησιωτικό γεωπάρκο στο Νοτιοανατολικό Αιγαίο που παρουσιάζει εκπληκτικά γεωλογικά, φυσικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά, τα οποία το καθιστούν ιδανικό υποψήφιο για το δίκτυο των Παγκόσμιων Γεωπάρκων της UNESCO. Στην έκτασή του περιλαμβάνει τη Νίσυρο και τις μικρότερες νησίδες Παχειά, Περγούσα, Κονδελιούσα και Στρογγύλη, μαζί με το θαλάσσιο χώρο που παρεμβάλλεται μεταξύ τους. Βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο του Ηφαιστειακού Τόξου του Νοτίου Αιγαίου, ενός από τα πιο σημαντικά και ενεργά τόξα στον κόσμο και ως εκ τούτου χαρακτηρίζεται από ένα μοναδικό χερσαίο και υποθαλάσσιο φυσικό τοπίο.
Το κυρίως νησί αλλά και η καρδιά του γεωπάρκου, η Νίσυρος, είναι ένα υπαίθριο γεωλογικό εργαστήριο που δίνει τη δυνατότητα, όχι μόνο σε επιστήμονες από διάφορους κλάδους εξειδίκευσης αλλά και στους απλούς επισκέπτες, να βιώσουν την εμπειρία ενός ενεργού ηφαιστείου από κοντά, να ανακαλύψουν τα διάφορα ηφαιστειακά προϊόντα που συνθέτουν τη γεωλογική του ιστορία, να εντοπίσουν και να αναγνωρίσουν του πέντε εκρηκτικούς κύκλους, ακόμα και να περπατήσουν στον πυθμένα ενός από τους μεγαλύτερους υδροθερμικούς κρατήρες στον κόσμο (Στέφανος) και να αφουγκραστούν τον παλμό της Γης κάτω από τα πόδια τους.
Διαθέτει ένα αντιπροσωπευτικό παράδειγμα καλδέρας, στο εσωτερικό της οποίας έχουν διεισδύσει ηφαιστειακοί δόμοι και έχουν πληρώσει το δυτικό τμήμα της, το πεδίο με τους υδροθερμικούς κρατήρες στο Λακκί, ηφαιστειακά προϊόντα όπως εντυπωσιακά στρώματα λάβας διαφόρων χημικών συστάσεων, τέφρας και πυροκλαστικών, λαιμούς λάβας αλλά και περιοχές από όπου εκλύεται θερμός ατμός.
Κατά μήκος της ακτογραμμής υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός από θερμές πηγές, άμεσα συνδεδεμένες με τη μακρά παράδοση του νησιού σχετικά με θερμά λουτρά και σπα, κάτι που από μόνο του έχει δώσει το κίνητρο στην ομάδα του γεωπάρκου να αναβιώσει τις παλιές εκείνες εποχές προσπαθώντας να επαναλειτουργήσει τα δημόσια ιαματικά λουτρά.
Ένα φανταστικό δίκτυο περιπατητικών διαδρομών (μονοπατιών) αλλά και 23 μοναδικοί γεώτοποι περιμένουν τόσο τους επισκέπτες, ώστε να τους δώσουν τη δυνατότητα εύκολης και χαλαρής εξερεύνησης του φυσικού τοπίου, όσο και τον τοπικό πληθυσμό, ώστε να τους βοηθήσουν να ανακαλύψουν και να εκτιμήσουν εκ νέου το μέρος που αποκαλούν σπίτι τους.
Η υποθαλάσσια περιοχή του γεωπάρκου βρίσκεται διαρκώς στο επίκεντρο διεθνών επιστημονικών ερευνών που έχουν ως αντικείμενο την εξερεύνηση ενεργών ηφαιστειακών περιβαλλόντων αλλά και την εξέλιξή τους. Οι έρευνες αυτές έχουν αποκαλύψει μοναδικές υποθαλάσσιες ηφαιστειακές δομές όπως κρατήρες, δόμοι λάβας, ρωγμές αλλά και μια προϊστορική καλδέρα, ονόματι Άβυσσος (λόγω του μεγάλου βάθους στο οποίο βρίσκεται, έως και 700 μέτρα), από όπου έλαβε ίσως χώρα η μεγαλύτερη ηφαιστειακή έκρηξη που έχει γνωρίσει η Ανατολική Μεσόγειος πριν από 161000 χρόνια.
Υπάρχουν δύο διεθνώς αναγνωρισμένες περιοχές του δικτύου Natura 2000, που περιλαμβάνουν πλήρως την έκταση του γεωπάρκου και προστατεύουν την πλούσια βιοποικιλότητα του νησιού, με τα 450 είδη χλωρίδας, τα 85 είδη πανίδας και τα 7 είδη ερπετών, όπως επίσης μερικά από τα πιο καθηλωτικά γεωλογικά μνημεία. Υπάρχουν επίσης 3 καταφύγια άγριας ζωής, αναγνωρισμένα σε εθνικό επίπεδο. Είδη που κινδυνεύουν όπως η ενδημική Καμπανούλα νισυριά, που εντοπίζεται μόνο στη Νίσυρο, το Pinna nobilis και η φώκια Monachus monachus, όλα αυστηρά προστατεύονται από τους διεθνής και εθνικούς φορείς. Η αναγνώριση της Νισύρου ως Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO όχι μόνο θα υποστηρίξει αλλά θα αναδείξει περαιτέρω τους στόχους των υπό προστασία περιοχών, κάτι που θα ευνοήσει την ανάπτυξη όλων των ειδών ζωής απευθείας στο φυσικό τους περιβάλλον αλλά και θα θέσει τα θεμέλια για τη σωστή εκπαίδευση τουριστών και μόνιμου πληθυσμού προς την κατεύθυνση του σεβασμού, της προστασίας και της ομαλής συμβίωσης με την άγρια ζωή.
Η πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής του γεωπάρκου είναι επίσης αξιοσημείωτη, καθώς παρά το μικρό της μέγεθος βρίσκεται σε καθεστώς διαρκούς κατοίκησης για χιλιετίες. Άμεσα συνδεδεμένη με το μύθο της Γιγαντομαχίας και τη μάχη μεταξύ του γίγαντα Πολυβώτη και του Ποσειδώνα, η περιοχή όχι μόνο κατέχει περίοπτη θέση στην παγκοσμίου φήμης Ελληνική Μυθολογία αλλά έχει κληρονομήσει τμήματα της πολιτιστικής ταυτότητας άλλων λαών, που στο πέρασμα του χρόνου την κατέκτησαν και έθεσαν υπό έλεγχο. Φοβερά κάστρα, όπως το Παλαιόκαστρο – ένα από τα πιο καλοδιατηρημένα Ελληνικά φρούρια που υπάρχουν – το κάστρο του Μανδρακίου, απομεινάρια αρχαίων οικισμών αλλά και εκκλησίες και μοναστήρια από τη Βυζαντινή εποχή, έχουν αποκρυσταλλώσει την ιστορία της περιοχής και πλέον τροφοδοτούν τις παραδόσεις, τα έθιμα και γενικά την απτή και άυλη πολιτισμική κληρονομιά των ντόπιων πληθυσμών. Αυτές οι παραδόσεις όπως και η γενική πολιτιστική κληρονομιά του τόπου, περιμένουν τη στιγμή που θα πάψουν να περιορίζονται σε αυτή τη μικρή γωνιά της Δωδεκανήσου και θα διαδοθούν σε ολόκληρο τον κόσμο, μέσα από την ανάδειξη της περιοχής σε Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO.
Η ανάπτυξη κατάλληλων και σύγχρονων τουριστικών υποδομών, οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες, οι συνεργασίες με γειτονικά Παγκόσμια Γεωπάρκα UNESCO, η βελτίωση των ήδη υπαρχόντων υποδομών σε συνδυασμό με μια δυναμική ομάδα διαχείρισης που ενσωματώνει πλήρως τον τοπικό πληθυσμό στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, θα ενισχύσουν σημαντικά την υποψηφιότητα της Νισύρου. Επίσης, το υπάρχων εκπαιδευτικό και τουριστικό υλικό, (εκδόσεις, φυλλάδια, ταμπέλες, πινακίδες και χάρτες) σε συνδυασμό με τη λειτουργία ενός νέου, μοντέρνου και φιλικού προς το χρήστη website (www.nisyrosgeopark.gr), την ανάπτυξη εφαρμογής για κινητά και τη συντήρηση προ υπαρχόντων εκπαιδευτικών πολυμέσων, όπως το Story Map, υποδεικνύουν την ήδη ώριμη επικοινωνία του γεωπάρκου με το ευρύ κοινό. Η πρόσβαση στο γεωπάρκο γίνεται με καραβάκι από τη γειτονική Κω, στην οποία οι επισκέπτες μπορούν να φτάσουν είτε με το πλοίο της γραμμής από τον Πειραιά είτε με αεροπλάνο. Το οδικό δίκτυο της Νισύρου είναι καλά ανεπτυγμένο και μαζί με το δίκτυο μονοπατιών δίνουν την ευκαιρία στους επισκέπτες να επισκεφτούν και την πιο απομακρυσμένη περιοχή του.
Εξωπραγματική ομορφιά, μοναδική γεωποικιλότητα και πολιτιστική κληρονομιά όπως και ασύγκριτη επιστημονική αξία, το γεωπάρκο της Νισύρου τα έχει όλα. Οι αφοσιωμένες ομάδες ανθρώπων που το λειτουργούν, διοικητική και επιστημονική, δουλεύουν διαρκώς με σκοπό να βελτιώσουν, να καινοτομήσουν και να κινητοποιήσουν όλους τους εμπλεκόμενους στο έργο, ώστε να ευθυγραμμιστούν με την αποστολή και τους στόχους του Παγκόσμιου Δικτύου Γεωπάρκων. Δηλαδή, να προωθήσουν τη σύνδεση ανάμεσα στη γεωλογική κληρονομιά και όλες τις άλλες πτυχές της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της περιοχής, υποδεικνύοντας έτσι ότι η γεωποικιλότητα αποτελεί τη βάση για όλα τα οικοσυστήματα αλλά και τη βάση της ανθρώπινης αλληλεπίδρασης με το τοπίο.
Πηγή newscenter.gr
