Με το πολιτικό σκηνικό να μυρίζει έντονα εκλογές, η Ν.Δ. σχεδιάζει το νέο της κυβερνητικό πρόγραμμα για την επόμενη τετραετία. Ήδη κάποια από τα μέτρα θα ξεκινήσουν να εφαρμόζονται από το 2023, ενώ τα περισσότερα θα αφορούν την περίοδο 2024-2027. Η πανδημική κρίση κατά κύριο λόγο αλλά και η ενεργειακή κρίση ναι μεν συνέβαλαν στον περιορισμό της γραφειοκρατίας αφού πλέον εκατοντάδες διαδικασίες γίνονται με ηλεκτρονικό τρόπο χωρίς να χρειάζεται οι πολίτες να περιμένουν σε ουρές για ένα χαρτί, ωστόσο σταμάτησαν ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην περαιτέρω αύξηση του εισοδήματος. Σε κάθε περίπτωση κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης σε πρώτη φάση για τους υπαλλήλους του ιδιωτικού τομέα και από το 2023 για όλους και η μεγάλη μείωση του ΕΝΦΙΑ βοήθησαν ουσιαστικά στη βελτίωση του διαθέσιμου εισοδήματος και στη μείωση των επιβαρύνσεων, ωστόσο οι δίδυμες κρίσεις δεν επέτρεψαν στους πολίτες να τις χαρούν.
Με τις κρίσεις να απομακρύνονται σταδιακά το κυβερνών κόμμα μετράει και αξιολογεί τα μέτρα που θεσμοθετήθηκαν από το 2019 προκειμένου να διαπιστωθεί εάν και πόσο απέδωσαν και να συντάξει ένα νέο πρόγραμμα στοχευμένο στη μεσαία τάξη, αλλά και στην προσέλκυση επενδύσεων. Στις προθέσεις της είναι η μείωση των συντελεστών ΦΠΑ και του φόρου επί των κερδών των επιχειρήσεων, η κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος, ενώ εξετάζονται και αλλαγές στις φορολογικές κλίμακες μισθωτών και επαγγελματιών.
Σε κάθε περίπτωση, αυτό που θέλει η κυβέρνηση είναι να μη διαταραχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι και συγκεκριμένα να επιτευχθεί ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 0,7% το επόμενο έτος αλλά και τα επόμενα έτη. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να ξεφύγει ο σχεδιασμός της κατάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας αναφέρουν από το υπουργείο Οικονομικών, εξέλιξη που αφενός θα βοηθήσει τη χώρα στο δανειακό της πρόγραμμα, αφετέρου η εξέλιξη αυτή θα οδηγήσει στην αύξηση των επενδύσεων.
Τα μέτρα της επόμενης τετραετίας
1. ΦΠΑ: Μόνιμη εφαρμογή των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ σε μη αλκοολούχα ποτά και αεριούχα νερά, εισιτήρια κινηματογράφων, μεταφορές προσώπων και αποσκευών τους καθώς και την εστίαση. Στον σχεδιασμό, είναι και η μείωση των συντελεστών ΦΠΑ. Η μείωση του ΦΠΑ βρισκόταν στους αρχικούς σχεδιασμούς της κυβέρνησης η οποία στόχευσε στη μείωση κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες από το 24% στο 22% και από το 13% στο 11% με διατήρηση του χαμηλού συντελεστή ΦΠΑ 6%. Σημειώνεται ότι οι μειωμένοι συντελεστές διατηρούνται μέχρι και τον Ιούνιο του 2023.
2. ΦΠΑ οικοδομή. Έχει ήδη παραταθεί η αναστολή του ΦΠΑ 24% σε όλα τα ακίνητα και μετά την 31η Δεκεμβρίου 2024 που λήγει κανονικά το μέτρο. Από το 2025 η κυβέρνηση έχει τη δυνατότητα να μειώσει τον ΦΠΑ στα ακίνητα από το 24% στο 13% ακόμα και να τον μηδενίσει. Σημειώνεται ότι ο ΦΠΑ επιβάλλεται στις πωλήσεις νεόδμητων ακινήτων. Από τον Ιανουάριο του 2025 και εφόσον παραταθεί για τα επόμενα δύο χρόνια, ο ΦΠΑ στα νεόδμητα μπορεί να περιορισθεί είτε στο 13%, είτε η χώρα να ζητήσει να ενταχθεί στις παρεκκλίσεις για τα ακίνητα ακολουθώντας το παράδειγμα του Λουξεμβούργου που έχει μηδενικό συντελεστή. Στις προθέσεις της κυβέρνησης είναι να τον καταργήσει.
3. Τέλος επιτηδεύματος: Η κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος βρίσκεται στο τραπέζι με ένα από τα σενάρια να προβλέπει μείωση του τέλους για τις φορολογικές δηλώσεις του 2024 και πλήρη κατάργηση για τις φορολογικές δηλώσεις που θα υποβληθούν το 2025. Το τέλος επιτηδεύματος που πληρώνουν σήμερα οι επαγγελματίες και επιχειρήσεις ξεκινάει από 400 ευρώ και φθάνει έως 1.000 ευρώ τον χρόνο. Σημειώνεται ότι η Κομισιόν έχει απευθύνει συστάσεις στην κυβέρνηση για κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος. Στην τελευταία έκθεσή της για την αξιολόγηση του προγράμματος σταθερότητας για την Ελλάδα τονίζει ότι το συγκεκριμένο τέλος οδηγεί σε επιβαρύνσεις με πολύ υψηλούς πραγματικούς φορολογικούς συντελεστές τις επιχειρήσεις με χαμηλό τζίρο και λειτουργεί ως φραγμός στην επιχειρηματικότητα. Η Κομισιόν ζητεί επαναξιολόγηση του τέλους επιτηδεύματος με στόχο τη βελτίωση της δομής των φορολογικών βαρών, την ενθάρρυνση της φορολογικής αυτοσυμμόρφωσης και τη στήριξη των επενδύσεων, εκτιμώντας ότι το συνολικό δημοσιονομικό κόστος από την κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος ανέρχεται στα 350 εκατ. ευρώ.
4. Επιχειρήσεις: Στην προεκλογική φορολογική ατζέντα εξετάζεται να περιληφθεί η μείωση του συντελεστή φορολογίας εισοδήματος νομικών προσώπων (εταιρειών) και λοιπών νομικών οντοτήτων από το 22% στο 20%.
5. Επαγγελματίες: Αλλαγή του τρόπου φορολόγησης των ελευθέρων επαγγελματιών και αυτοαπασχολούμενων. Η κυβέρνηση επιθυμεί να επανεξετάσει το φορολογικό πλαίσιο της αυτοαπασχόλησης στην Ελλάδα σε σύγκριση με διεθνείς πρακτικές, με στόχευση την απλοποίηση και διεύρυνση της φορολογικής βάσης στη βάση ανάλογων κινήτρων. Η στόχευση αυτή κρίνεται κρίσιμη, τονίζεται σε απόφαση του υπουργείου Οικονομικών (με την οποία ανατίθεται η εκπόνηση μελέτης από το ΙΟΒΕ), καθώς, παρά τη βελτιούμενη τάση, στην Ελλάδα καταγράφεται το δεύτερο υψηλότερο στην Ευρώπη “κενό” εσόδων από ΦΠΑ. Για παράδειγμα, ελεύθερος επαγγελματίας με καθαρό εισόδημα 10.000 ευρώ πλήρωσε το 2019 στην εφορία φόρους ύψους 2.200 ευρώ. Με την αλλαγή της κλίμακας ο φόρος περιορίσθηκε στα 900 ευρώ. Δηλαδή το όφελος έφθασε τα 1.300 ευρώ. Επαγγελματίας με εισοδήματα 15.000 ευρώ πλήρωνε στην εφορία φόρο ύψους 3.366 ευρώ και με την αλλαγή ο φόρος μειώθηκε στα 2.000 ευρώ. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αυτοαπασχολούμενοι με εισοδήματα αποκλειστικά από επιχειρηματική δραστηριότητα ανήλθαν, με βάση τα τελευταία δημοσιοποιημένα στοιχεία, σε 366.787 δηλωθέν εισόδημα οι οποίοι δήλωσαν εισοδήματα ύψους 3,375 δισ. ευρώ . Εξ αυτών οι 268.027 δήλωσαν εισοδήματα από 1.000 έως 10.000 ευρώ. Δηλαδή, εισόδημα της τάξης των 500-800 ευρώ μηνιαίως.
6. Επέκταση της υποχρέωσης POS σε όλη την οικονομική δραστηριότητα: Θεωρείται ότι η επέκταση των POS σε συνδυασμό με τη διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με το Taxis, είναι ο καλύτερος τρόπος για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής. Παράλληλα σχεδιάζονται ουσιαστικά κίνητρα για τους φορολογούμενους προκειμένου να χρησιμοποιούν μόνο κάρτες στις συναλλαγές, ενώ δεν αποκλείεται να μειωθεί και το ύψος των συναλλαγών με μετρητά από τα 500 ευρώ στα 200 ευρώ.
7. Επανεξέταση της φορολογικής κλίμακας καθώς και της κλίμακας για τη φορολόγηση των εισοδημάτων από ακίνητα, όπου οι συντελεστές είναι δυσβάσταχτοι για τους έχοντες εισοδήματα από την ανωτέρω πηγή.
8. Αντικειμενικές Αξίες: Ένταξη 2.500 περιοχών στο σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων. Η ένταξη τους υπολογίζεται ότι θα οδηγήσει στην αύξηση του ΕΝΦΙΑ κατά 200 εκατ. ευρώ. Το ποσό αυτό θα επιστραφεί στους φορολογούμενους, δηλαδή θα περιορισθεί περαιτέρω ο ΕΝΦΙΑ. Σύμφωνα με πληροφορίες οι 2.500 οικισμούς, αντιστοιχούν στο 20% περίπου του συνόλου των οικισμών της χώρας. Ωστόσο, ο πληθυσμός του δεν ξεπερνά το 1,5% του συνολικού πληθυσμού της Επικράτειας. Οι τελευταίες περιοχές εκτός σχεδίου εντοπίστηκαν μέσω της Στατιστικής Αρχής και συγκεκριμένα της τελευταίας απογραφής όπου διαπιστώθηκε ότι σε κάποιες περιοχές που ήταν εκτός συστήματος, υπάρχουν ακίνητα και σε κάποιες μόνιμοι κάτοικοι. Σημειώνεται ότι με την τελευταία αναπροσαρμογή που πραγματοποιήθηκε το 2021 και οι τιμές ενεργοποιήθηκαν τον Ιανουάριο του 2022, εντάχθηκαν στο σύστημα 3.463 περιοχές. Και στην αναπροσαρμογή του 2021 ο μεγάλος όγκος αφορούσε νησιωτικές περιοχές. Για παράδειγμα εκτός ήταν τα Κύθηρα, η Ικαρία, η Αστυπάλαια, η Κάρπαθος, η Σύμη, η Τήλος, η Χάλκη, η Ιθάκη και η Κεφαλλονιά καθώς και μεγάλα τμήματα της Κέρκυρας, της Ρόδου, της Σάμου, της Χίου, και της Λήμνου. Για τις υπό ένταξη 2.500 περιοχές:
– σε 550 υπό ένταξη οικισμούς με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ καταγράφονται περισσότεροι από 50 κάτοικοι
– σε 800 οικισμούς οι εγγεγραμμένοι δεν ξεπερνούν τους 50
– σε 500 οικισμούς οι κάτοικοι με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ ανέρχονται σε 10 άτομα
– Σε 650 οικισμούς δεν υπάρχει καταγεγραμμένος κανένας κάτοικος.
Τα μέτρα του 2023
Εισφορά αλληλεγγύης: Από την 1-1-2023 καταργείται η εισφορά αλληλεγγύης για όλους τους φορολογούμενους. Μετά τους φορολογούμενους με εισοδήματα από τον ιδιωτικό τομέα, περίπου 500.000 δημόσιοι υπάλληλοι, δημόσιοι λειτουργοί και συνταξιούχοι με ετήσια φορολογητέα εισοδήματα από μισθούς ή συντάξεις άνω των 12.000 ευρώ θα δουν από την 1η Ιανουαρίου 2023 αυξήσεις στις καθαρές αποδοχές τους, καθώς θα σταματήσει η μηνιαία παρακράτηση της εισφοράς από τους μισθούς όλων των υπαλλήλων και λειτουργών του Δημοσίου και από όλες τις συντάξεις. Η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης θα οδηγήσει σε αυξήσεις των αποδοχών που ξεκινούν από 22 ευρώ και ξεπερνούν ακόμη και τα 676 ευρώ τον χρόνο για συγκεκριμένες κατηγορίες δημοσίων λειτουργών.
Ανακαίνιση ακινήτων: Παράταση της έκπτωσης φόρου για όσους προχωρούν σε ανακαίνιση των ακινήτων τους. Σύμφωνα με τη νομοθεσία οι ιδιοκτήτες ακινήτων έχουν τη δυνατότητα να γλιτώσουν ποσό έως 1.600 ευρώ από τον φόρο που τους αναλογεί εφόσον προχώρησαν σε επισκευές στα ακίνητά τους και διαθέτουν τα σχετικά τιμολόγια. Η έκπτωση ανέρχεται στο 40% των δαπανών με ανώτατο όριο (δαπάνης) τα 16.000 ευρώ. Δηλαδή, οι φορολογούμενοι για εργασίες της τάξης των 16.000 ευρώ θα έχουν έκπτωση 40%, δηλαδή 6.400 ευρώ, ποσό το οποίο θα κατανεμηθεί ισόποσα σε τέσσερα χρόνια.
Φόρος υπεραξίας ακινήτων: Παράταση της αναστολής στην επιβολή φόρου 15% στην υπεραξία που προκύπτει από πώληση ακινήτων από φυσικά πρόσωπα.
