Ωρολογιακή βόμβα είναι τα εκατοντάδες ετοιμόρροπα κτήρια που είναι διάσπαρτα στο νησί της Ρόδου, με τα περισσότερα να εντοπίζονται στην Παλιά Πόλη.
Η κακοκαιρία «Bora» πέρα από τις τεράστιες ζημιές που προκάλεσε σε σπίτια, επιχειρήσεις και υποδομές, ανέδειξε την αναγκαιότητα της μέριμνας για τα ετοιμόρροπα κτήρια στη Ρόδο.
Το βράδυ της περασμένης Τρίτης κατέρρευσε ετοιμόρροπο κτίσμα στην οδό Σωτήρος, το οποίο καταπλάκωσε σταθμευμένο αυτοκίνητο. Μάλιστα οι περίοικοι επανειλημμένως στα τελευταία χρόνια είχαν επισημάνει τον κίνδυνο της κατάρρευσης του κτίσματος, χωρίς όμως να υπάρξει ανταπόκριση.
Η κατάρρευση του κτίσματος στην οδό Σωτήρος, ως συνέπεια των έντονων καιρικών φαινομένων, φέρνει και πάλι στην επιφάνεια το σοβαρότατο πρόβλημα με τα ετοιμόρροπα κτήρια στα νησιά ως αποτέλεσμα της εγκατάλειψης είτε από ιδιώτες είτε από το δημόσιο.
Τόσο στην πόλη της Ρόδου, όσο και στην Μεσαιωνική Πόλη, αλλά και σε άλλες περιοχές όπως είναι η Κρεμαστή υπάρχουν εκατοντάδες ετοιμόρροπα κτήρια που έχουν καταστεί «φονικές παγίδες» με το πέρασμα του χρόνου, και κινδυνεύουν να καταρρεύσουν ανά πάσα στιγμή σαν χάρτινοι πύργοι με απρόβλεπτες συνέπειες.
Ιδιαιτέρως μετά από την εκδήλωση ακραίων καιρικών φαινομένων, ο κίνδυνος αυξάνεται, αφού παρατημένα στον χρόνο και στην εγκατάλειψη μετατρέπονται σε ερείπια που εγκυμονούν κινδύνους.
Η ανησυχία εντείνεται καθώς πολλά από τα ετοιμόρροπα κτήρια, κυρίως της Μεσαιωνικής Πόλης, εφάπτονται σε κατοικίες ή καταστήματα, ή βρίσκονται σε κεντρικούς δρόμους απ΄όπου καθημερινά περνούν κάτοικοι και επισκέπτες.
Την έντονη ανησυχία τους εκφράζουν και οι κάτοικοι πέριξ της οδού Μεγ. Κωνσταντίνου καθώς η φθορά του χρόνου έχει καταστήσει άκρως επικίνδυνο το γνωστό εγκαταλειμμένο οίκημα επί της οδού, σε κεντρικό σημείο, που ανά πάσα στιγμή μπορεί να εξελιχθεί σε φονική παγίδα.
Πολλά ετοιμόρροπα κτήρια έχουν καταγραφεί επίσης στα Μαράσια, στην περιοχή των Αγίων Αναργύρων, ενώ αρκετά είναι διάσπαρτα σε όλο το νησί με το μεγαλύτερο ωστόσο πρόβλημα να εντοπίζεται στην Μεσαιωνική Πόλη, όπου και θα πρέπει σε συνεργασία με την Αρχαιολογία να γίνει ολοκληρωμένη παρέμβαση, προκειμένου να αποφευχθεί -όπως λένε κάτοικοι και επαγγελματίες- κατάρρευση ανά πάσα στιγμή, που μπορεί να κοστίσει ακόμα και ανθρώπινες ζωές.
Η καθυστέρηση που παρατηρείται αφορά στο γεγονός ότι τα περισσότερα ετοιμόρροπα κτήρια ανήκουν σε ιδιώτες που δεν λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα ή δεν μπορούν να εντοπιστούν, κι αυτό καθιστά ακόμα δυσκολότερη τη διαδικασία της κατεδάφισης, καθώς το δημόσιο δεν μπορεί να παρέμβει σε αυτές τις περιπτώσεις.
Η ίδια κατάσταση επικρατεί και σε πολλά μικρά νησιά της Δωδεκανήσου όπου εγκαταλειμμένα κτήρια μέσα σε οικισμούς, ακόμα και σε κεντρικά σημεία προκαλούν φόβο σε διερχόμενους και στους περίοικους, αφού μέρα με την ημέρα η κατάσταση γίνεται όλο και πιο επικίνδυνη.
Να σημειωθεί ότι, ήδη από τον Μάρτιο του 2021, ο περιφερειάρχης Ν. Αιγαίου κ. Γ. Χατζημάρκος, ζήτησε και έγινε αποδεκτή από το υπουργείο Περιβάλλοντος με νομοθετική παρέμβαση, η θεσμοθέτηση τριών Ειδικών Επιτροπών Επικινδύνως Ετοιμόρροπων ( Ε.ΕΠ.ΕΤ.) σε Σύρο, Ρόδο και Μυτιλήνη, στο πλαίσιο πρωτοβουλίας για την αποτελεσματική διαχείριση των επικινδύνως ετοιμόρροπων κτηρίων που είχε αναληφθεί από τα υπουργεία Πολιτισμού και Αθλητισμού και Περιβάλλοντος και Ενέργειας με αποκλειστικό αντικείμενο την αυτοψία και τη λήψη απόφασης για την κατεδάφιση όσων κτισμάτων κρίνονται ότι είναι επικινδύνως ετοιμόρροπα.
Ειδικότερα για ολόκληρο τον χώρο του Αιγαίου η αρχική τροπολογία προέβλεπε μια Ειδική Επιτροπή στην έδρα της αποκεντρωμένης διοίκησης Αιγαίου, για την οποίαν ο περιφερειάρχης επεσήμανε ότι είναι ανθρωπίνως αδύνατο να καταφέρει να καλύψει τις ανάγκες ολόκληρου του Αιγαίου πελάγους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τον περασμένο Ιανουάριο το υπουργείο Περιβάλλοντος εξέδωσε εγκύκλιο για «fast track» κατεδαφίσεις των επικινδύνως ετοιμόρροπων κατασκευών και κτηρίων δίνοντας εντολή στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις για τη λειτουργία των επταμελών Ειδικών Επιτροπών Επικινδύνως Ετοιμόρροπων (ΕΕΠΕΤ) στις περιοχές όλης της χώρας.
Οι αποφάσεις των ΕΕΠΕΤ είναι αμετάκλητες, λαμβάνονται αμέσως μέτρα προστασίας του κοινού και οι κατεδαφίσεις γίνονται το αργότερο εντός τριών ημερών.
Με το νόμο 4787/2021 θεσμοθετήθηκαν οι Ειδικές Επιτροπές Επικινδύνως Ετοιμόρροπων, «οι οποίες είναι επταμελείς και αποτελούνται από πολιτικούς μηχανικούς και αρχιτέκτονες, δημοσίους υπαλλήλους και ιδιώτες και υποκαθιστούν τις τριμελείς επιτροπές της παρ. 2 του άρθρου 7 του π.δ 13.04.29 ασκώντας παράλληλα την αρμοδιότητα των συμβουλίων αρχιτεκτονικής του άρθρου 7 του ν.4495/17 και την έγκριση των υπηρεσιών και οργάνων του υπουργείου Πολιτισμού, ως προς την αξιολόγηση της αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής αξίας των πιθανολογούμενων επικινδύνως ετοιμορρόπων», όπως σημειώνεται στην εγκύκλιο του ΥΠΕΝ.
Τεχνικοί παράγοντες επισημαίνουν ότι τρία χρόνια μετά οι επιτροπές αυτές δεν έχουν συσταθεί σε όλες τις περιοχές – στη Ρόδο έχει συσταθεί- και ακόμα κι αν έχουν συσταθεί, δεν λειτουργούν με την αναγκαία ταχύτητα.
Η εγκύκλιος του ΥΠΕΝ δίνει εντολή στις αποκεντρωμένες διοικήσεις της χώρας «να μεριμνούν για την εύρυθμη λειτουργία των ΕΕΠΕΤ και τη διευκόλυνση του έργου τους, συγκροτώντας σε περίπτωση νησιωτικότητας περισσότερες επιτροπές εντός της χωρικής τους αρμοδιότητας, προκειμένου να τηρούνται οι οριζόμενοι σύντομοι χρόνοι ενεργειών».
Σημειώνεται ότι ακόμη και αν οι ΕΕΠΕΤ κινηθούν γρήγορα η κατεδάφιση μπορεί και πάλι να καθυστερήσει εξαιτίας κωλυσιεργίας ή αδυναμίας των δήμων. Από το αντικείμενο των επιτροπών αυτών εξαιρούνται τα διατηρητέα και τα μνημεία, που σε αρκετές πόλεις αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό των ετοιμόρροπων.
Σχετικά η εγκύκλιος του ΥΠΕΝ αναφέρει ότι: «Εφόσον από την έκθεση της Ε.ΕΠ.ΕΤ. προκύπτει ότι το εξετασθέν κτίσμα διαθέτει αξιόλογα στοιχεία που χρήζουν ειδικής προστασίας στο πλαίσιο του άρθρου 6 του ν.4067/12 ή του ν.4858/21, η ΥΔΟΜ αποστέλλει την έκθεση και το φωτογραφικό υλικό της Ε.ΕΠ.ΕΤ. στο ΥΠΕΝ ή το ΥΠΠΟ αντίστοιχα για τις τυχόν δικές τους ενέργειες, με τη διαδικασία άρσης του κινδύνου να συνεχίζεται κανονικά και να αναστέλλεται μόνον εφόσον προχωρήσουν οι ισχύουσες διαδικασίες χαρακτηρισμού».
Ωρολογιακή βόμβα τα ετοιμόρροπα κτήρια της Ρόδου
