Της Χαράς Καλημέρη
Ο αριθμός των αναφορών στις ελληνικές δημοσιεύσεις διατηρεί την αυξητική τάση όλων των προηγούμενων ετών και την πενταετία 2010-2014 φθάνει τις 334.992 αναφορές. Ο δείκτης απήχησης των ελληνικών δημοσιεύσεων, την πενταετία 2010-2014, ξεπερνά τον μέσο όρο των χωρών της Ε.Ε. και του ΟΟΣΑ.
Ηγετική παρουσία έχουν οι Έλληνες επιστήμονες στα διεθνή επιστημονικά περιοδικά, με τις δημοσιεύσεις τους να διακρίνονται για την πρωτοτυπία τους και να έχουν ιδιαίτερα υψηλή απήχηση. Είναι ενδεικτικό ότι, την πενταετία 2010-2014, οι ελληνικές δημοσιεύσεις έλαβαν κατά μέσο όρο 6,13 αναφορές ανά δημοσίευση, ξεπερνώντας για πρώτη φορά τον μέσο όρο αναφορών στην Ε.Ε. (6,05) και στον ΟΟΣΑ (6,01). Τα επιστημονικά πεδία που κυριαρχούν είναι οι Φυσικές Επιστήμες, η Ιατρική και η Μηχανική & Τεχνολογία.
Ειδικότερα, όπως προκύπτει από τη νέα μελέτη του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), η οποία αντλεί δεδομένα από τη βάση δεδομένων Web of Science, η διεθνής απήχηση των ελληνικών επιστημονικών δημοσιεύσεων έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με τα βασικά συμπεράσματα της μελέτης, ο αριθμός των αναφορών στις ελληνικές δημοσιεύσεις διατηρεί την αυξητική τάση όλων των προηγούμενων ετών και την πενταετία 2010-2014 φθάνει τις 334.992 αναφορές. Κατά το ίδιο διάστημα, συνολικά 860 ελληνικές δημοσιεύσεις κατατάχθηκαν παγκοσμίως στο 1% των δημοσιεύσεων με υψηλή απήχηση, 3.488 δημοσιεύσεις στο 5%, 6.375 στο 10%, 14.629 δημοσιεύσεις στο 25% και 27.212 δημοσιεύσεις στο 50%. Μάλιστα, ο δείκτης απήχησης των ελληνικών δημοσιεύσεων, την πενταετία 2010-2014, ξεπερνά τον μέσο όρο των χωρών της Ε.Ε. και του ΟΟΣΑ.
Την ίδια ώρα, ο αριθμός των επιστημονικών δημοσιεύσεων που παράγονται τα τελευταία χρόνια παραμένει σχεδόν σταθερός. Ενδεικτικά, το 2014 καταγράφονται 10.793 ελληνικές επιστημονικές δημοσιεύσεις, σημειώνοντας ελαφρά κάμψη μετά το 2012 που ήταν και το έτος με την παραγωγή του υψηλότερου αριθμού δημοσιεύσεων (11.178 δημοσιεύσεις). Τα τελευταία έτη, ο ρυθμός αύξησης των ελληνικών δημοσιεύσεων είναι μικρότερος από ό,τι στις χώρες του ΟΟΣΑ και της Ε.Ε.. Ωστόσο, αν ληφθεί υπόψη ο αριθμός των δημοσιεύσεων σε σχέση με την εθνική δαπάνη για Έρευνα & Ανάπτυξη (Ε&Α), η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις σε σχέση με τις χώρες της Ε.Ε.. Έτσι, σε όρους «παραγωγικότητας» του ελληνικού ερευνητικού συστήματος Ε&Α, με βάση τον αριθμό των δημοσιεύσεων ανά εκατομμύριο ευρώ που δαπανάται για Ε&Α στις χώρες της Ε.Ε., η Ελλάδα βρίσκεται στην τρίτη θέση, ακολουθώντας τη Ρουμανία και την Κροατία.
«Πρωταθλητές» τα Πανεπιστήμια
Τις περισσότερες δημοσιεύσεις της χώρας παράγουν τα Πανεπιστήμια με ποσοστό 83,5% (47.678 δημοσιεύσεις). Ακολουθούν οι δημοσιεύσεις των Ερευνητικών Κέντρων της ΓΓΕΤ 13,8% (7.788 δημοσιεύσεις), των Δημόσιων Νοσοκομείων 11,2% (6.374 δημοσιεύσεις) και των ΤΕΙ 5,5% (3.132 δημοσιεύσεις), ενώ οι υπόλοιπες κατηγορίες φορέων έχουν μερίδια κάτω από 5%.
Υψηλή απήχηση
Μάλιστα, οι επιστημονικές εργασίες που δημοσιεύθηκαν από τα Πανεπιστήμια την πενταετία 2010-2014 είχαν υψηλή απήχηση, συγκρινόμενες με τις αντίστοιχες δημοσιεύσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Ενδεικτικά, Στο κορυφαίο 1% των δημοσιεύσεων με την υψηλότερη απήχηση παγκοσμίως κατατάχθηκαν 285 δημοσιεύσεις του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, 144 του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου, 86 του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, 78 του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, 75 του Πανεπιστημίου Κρήτης, 40 του Πανεπιστήμιου Πατρών, 25 του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου, 24 του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, 21 του Πανεπιστημίου Αιγαίου, 20 του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, 19 του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης, 17 του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, 13 του Πολυτεχνείου Κρήτης, 9 του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, 5 του Πανεπιστήμιου Πειραιώς, 4 του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, 3 του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου, και 1 του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
Η υψηλότερη απήχηση (σχετικός δείκτης απήχησης: 1,16) καταγράφεται στο πεδίο «Φυσικές Επιστήμες» και ακολουθούν τα πεδία «Ιατρική & Επιστήμες Υγείας» (1,09), «Μηχανική & Τεχνολογία» (1,02), «Γεωργικές Επιστήμες» (0,94), «Ανθρωπιστικές Επιστήμες» (0,90), και «Κοινωνικές Επιστήμες» (0,87).
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η πλειονότητα των ελληνικών δημοσιεύσεων είναι προϊόν συνεργασίας. Το 53,4% των ελληνικών δημοσιεύσεων παράγεται με τη συνεργασία φορέων από το εξωτερικό, ενώ το 38,2% πραγματοποιείται από συνεργασίες μεταξύ ελληνικών φορέων. Οι διεθνείς συνεργασίες καταγράφουν σημαντική αύξηση μετά το 2008, ενώ οι χώρες με τον μεγαλύτερο αριθμό συνεργασιών είναι οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία.
