ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ
Δήμητρα – Μαρίλια Φούρλα
«Aρχιπέλαγος»… Ένα όνομα, μια ιστορία αιώνων, πολύ γαλάζιο, ονειρεμένη ομορφιά, έμπνευση. Επιλέξαμε το όνομα «Αρχιπέλαγος» για την Πολιτιστική μας Ομάδα, φιλοδοξώντας να μεταδώσουμε σε όλο τον κόσμο, αυτό που έχει αγγίξει τη δική μας ψυχή: Αγάπη για τον τόπο μας, τα Δωδεκάνησα, τα ήθη, τα έθιμα, τις παραδόσεις και επιθυμία να τα διατηρήσουμε και να τα παραδώσουμε στις επόμενες γενιές». Αυτός ο «έρωτας» για το Αρχιπέλαγος και των δώδεκα διαμαντιών του, έτσι όπως περιγράφεται από τον Νίκο Παπαδόπουλο και την Ευδοκία Βουβάλη, τους οδήγησε, να φτιάξουν το δικό τους «Αρχιπέλαγος», μια πολιτιστική ομάδα, που «αρμενίζει» στον πολιτισμό και την ιστορία της Δωδεκανήσου, μεταφέροντάς μας την αύρα των νησιών μας, μέσα από με πολύμορφες και ποιοτικές εκδηλώσεις. Εκ μέρους και των δύο, μας μιλά γι’ αυτή την ομάδα ο κ. Νίκος Παπαδόπουλος, για τους πολιτιστικούς συλλόγους και τη σχέση τους με τον τουρισμό, για την σχέση των πολιτιστικών συλλόγων με την Πολιτεία, αλλά και για το ντοκιμαντέρ «Το χρονικό της Ενσωμάτωσης» που παρουσιάζει αύριο η ομάδα στο Δημοτικό Θέατρο της Ρόδου στο πλαίσιο του εορτασμού της 7ης Μαρτίου.
• Τι είναι για σας Πολιτισμός; Και τι σημαίνει σε καιρούς κρίσης;
Πόλις – πολίτης – πολιτισμός. Ο πολιτισμός, εξ ορισμού είναι το «άθροισμα» των επιτεύξεων του ανθρώπου για να βελτιώσει την ζωή του. Θα προσθέσω και την συνεχή προσπάθεια για την επίτευξη τους. Είτε αυτά είναι υλικά, πνευματικά ή ηθικά ! Για παράδειγμα, κάποιος προσπαθεί να αποκτήσει ένα σπίτι ή ένα μεγαλύτερο σπίτι ή ένα αυτοκίνητο … Κάποιος άλλος , είτε από φιλομάθεια – είτε από την προσδοκία μια καλύτερα αμειβόμενης δουλειάς, επεκτείνει τις γνώσεις του με μεταπτυχιακό ή ακόμα μεταπηδά σε άλλα γνωστικά πεδία. Ένας τρίτος πάλι, είτε μέσω της θρησκείας είτε μέσω φιλοσοφικής αναζήτησης , προσπαθεί να βελτιώσει τον εαυτό του ηθικά. Όλα αυτά είναι Πολιτισμός, σύμφωνα με την γενική ερμηνεία του όρου. Η δημιουργία, παραγωγή έργου για την επίτευξη ενός στόχου λοιπόν, είναι πολιτισμός. Εμείς θα αναφερθούμε , πιστεύω , στο κομμάτι που αναφέρεται στην παραγωγή «κουλτούρας» . Προσεγγίζουμε την έννοια «πολιτισμός» από την πλευρά της ανάδειξης των πολιτιστικών στοιχείων (παραδόσεις, ήθη/έθιμα, ιστορία) του τόπου μας. Σε καιρούς κρίσης, ο ρόλος του πολιτισμού είναι προφανώς τεράστιος ! Θα θυμίσω μόνον τα λόγια της Μελίνας, ότι « βαριά βιομηχανία της Ελλάδας είναι ο πολιτισμός».
• Ο «Ερωτας το Αρχιπέλαγος» κ. Παπαδόπουλε να υποθέσω πως ήταν η αιτία για την ομάδα που φέρει και το όνομά του; Πείτε μας τι ήταν αυτό που σας οδήγησε στην δημιουργία του «Αρχιπελάγους»;
«Aρχιπέλαγος» …Ένα όνομα, μια ιστορία αιώνων, πολύ γαλάζιο, ονειρεμένη ομορφιά, έμπνευση ! Επιλέξαμε το όνομα «Αρχιπέλαγος» για την Πολιτιστική μας Ομάδα, φιλοδοξώντας να μεταδώσουμε σε όλο τον κόσμο, αυτό που έχει αγγίξει τη δική μας ψυχή: Αγάπη για τον τόπο μας, τα Δωδεκάνησα, τα ήθη τα έθιμα και τις παραδόσεις και επιθυμία να τα διατηρήσουμε και να τα παραδώσουμε στις επόμενες γενιές. Όποιος επισκεφθεί την ιστοσελίδα μας, αυτό είναι που θα πρωτοαντικρίσει. Προφανώς η ανάγκη να εξωτερικεύσουμε αυτά που αισθανόμασταν ήταν η αιτία. Κοινοί στόχοι -με τα υπόλοιπα ιδρυτικά μέλη και ανιδιοτελής αγάπη για τον τόπο μας. Γι αυτό και στο λογότυπο μας υπάρχει το δελφίνι. Ομαδικότητα, συντροφικότητα, πίστη, δράση, ανιδιοτέλεια. Η έλλειψη όλων ή μερικών από αυτά σε υπάρχοντες συλλόγους ή σωματεία ήταν αυτή που πυροδότησε την επιθυμία μας να ιδρύσουμε την Πολιτιστική Ομάδα «Αρχιπέλαγος»
• Θέλετε να μας κωδικοποιήσετε τις δραστηριότητες της ομάδας;
Η Πολιτιστική Ομάδα «Αρχιπέλαγος», ιδρύθηκε το 2009, έχει έδρα στην Αθήνα, λειτουργεί αφιλοκερδώς και ασχολείται με την προβολή και διάδοση των παραδόσεων, της Ιστορίας και του πολιτισμού του Αιγαίου και ειδικότερα της Δωδεκανήσου. Συμμετέχουμε σε εκθέσεις κι εκδηλώσεις, κάνουμε παραστάσεις, εκπομπές σε ραδιόφωνο και τηλεόραση, αρθρογραφούμε σε περιοδικά -π.χ. «Ναυτική Ελλάς» και εφημερίδες, συμμετείχαμε σε 5 παραγωγές CD με παραδοσιακή μουσική, αλλά το κυριότερο, επισκεπτόμαστε σχολεία της Αττικής και όχι μόνο, όπου κάνουμε επιμορφωτικές παρουσιάσεις για τις παραδόσεις, την ιστορία και τα ήθη και έθιμα των νησιών μας. Έχουμε συνεργαστεί (και συνεργαζόμαστε) με τα Μουσεία Μπενάκη και Κυκλαδικής Τέχνης, το μουσείο Μπουζιάνη, τους Δήμους Αθηναίων, Πειραιώς, Περιστερίου, Καλλιθέας, Κηφισιάς, Μοσχάτου, Νέας Περάμου, Ρόδου, Λέρου κ.α. Στις συνεργασίες της Πολιτιστικής Ομάδας «Αρχιπέλαγος», συγκαταλέγονται και η Ομοσπονδία Δωδεκανησιακών Σωματείων, η Εστία Νέας Σμύρνης, πολλοί εθνοτοπικοί Σύλλογοι, το Κέντρο Έρευνας και Προβολής Εθνικής Μουσικής «Σίμωνος Καρά» και άλλοι φορείς. Εδώ και δυο χρόνια συνεργαζόμαστε και με το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού, έχοντας κάνει οπτικοακουστικές παρουσιάσεις για τη «Μάχη της Λέρου» στη Σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών Ναυτικού, στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων, στο Αρχηγείο Στόλου και στις εκδηλώσεις μνήμης για την καταβύθιση του Α/Τ Βασίλισσα ‘Ολγα, στο Λακκί της Λέρου. Η σημαντική αυτή παρουσίαση προβλήθηκε επίσης στο Μπελένειο Γυμνάσιο Λέρου και στο Πανεπιστήμιο Πειραιά. Τον ΜάΙο του 2015 είχαμε τη μέγιστη τιμή, να παρουσιάσουμε το ντοκιμαντέρ με τίτλο «Το τελευταίο ταξίδι του Θ/Κ Αβέρωφ στα Δωδεκάνησα» επί του Θ/Κ Αβέρωφ, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 70 ετών από την τέλεσή του. Το αφιέρωμα αυτό προβλήθηκε επίσης στην Σχολή Διοίκησης & Επιτελών του ΠΝ , στην Σ.Μ.Υ.Ν. αλλά και στις εορταστικές εκδηλώσεις για τα 170 χρόνια από την ίδρυση της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων.
Τον Οκτώβριο του 2015, σε συνεργασία με τον Δήμο Ρόδου, παρουσιάσαμε στο Δημοτικό Θέατρο της Ρόδου, αφιέρωμα για τον 1ο πολιτικό Γενικό Διοικητή της Δωδεκανήσου Νικόλαο Μαυρή.
• Πιστεύετε ότι οι δεκάδες πολιτιστικοί Σύλλογοι που υπάρχουν ανταποκρίνονται στον ρόλο τους;
Δεν μπορούμε να γενικεύσουμε σε μια τέτοια ερώτηση. Υπάρχουν σύλλογοι και σωματεία που παρά τις αντιξοότητες της εποχής που όλοι βιώνουμε, ανταποκρίνονται ή τουλάχιστον προσπαθούν με πολύ φιλότιμο και αγάπη γι αυτό που κάνουν. Δυστυχώς, όπως σε κάθε κοινωνική δραστηριότητα, υπάρχουν και τα αρνητικά παραδείγματα. Σύλλογοι, σωματεία, Μ.Κ.Ο ή αστικές ΜΗ κερδοσκοπικές που αποβλέπουν στο οικονομικό όφελος –βλέπε επιχορηγήσεις- ή απλά στην ατομική προβολή, χωρίς να ρίχνουν το βάρος στις «καταστατικές» τους υποχρεώσεις, στους λόγους για τους οποίους δημιουργήθηκαν. Είναι δυστυχώς στο DNA μας η «φιλαρχία», κυνηγάμε τις «καρέκλες» και την προσωπική προβολή. Στην Πολιτιστική Ομάδα «Αρχιπέλαγος», από την ίδρυσή μας, συμφωνήσαμε να μην υπάρχουν «καρέκλες» για να αποφύγουμε όλα τα «αρνητικά’ που κουβαλούν. Είμαστε όλοι μέλη. Αποστολή ενός πολιτιστικού συλλόγου/σωματείου/εταιρίας πρέπει να είναι η παραγωγή Πολιτισμού. Το έργο .Μια βασιλόπιτα και μια χοροεσπερίδα, είναι το συνηθισμένο «μενού» σε πολλούς συλλόγους , άντε και μια-δυo συμμετοχές σε εκδηλώσεις με παραδοσιακά χορευτικά . Πιστεύω ότι μπορούμε και καλύτερα.
• Και ο ρόλος της πολιτείας ποιος είναι απέναντι στους πολιτιστικούς συλλόγους ή ποιος θα έπρεπε να είναι κατά τη γνώμη σας;
Θίγετε μία πολύ ευαίσθητη χορδή. Πολλοί λόγω της κρίσης, θεωρούν την ενασχόληση με τα πολιτιστικά σαν πολυτέλεια. Όταν ο άλλος πεινάει και πρέπει να φροντίσει την οικογένεια, φαντάζει σίγουρα πολυτέλεια κάτι τέτοιο.
Η πολιτεία δυστυχώς «χειρίζεται» στις περισσότερες περιπτώσεις τους συλλόγους και σε ελάχιστες περιπτώσεις συνεργάζεται. Είναι βλέπετε και οι σύλλογοι, δεξαμενές ψήφων … Έχουμε την τύχη και την πολυτέλεια να μην εξαρτόμαστε από κανέναν κι έτσι δεν έχουμε τέτοια προβλήματα. Θα έπρεπε όμως η πολιτεία να στέκεται αρωγός, να διευκολύνει και να προβάλλει το έργο των συλλόγων και όχι να περιμένει το αντίστροφο. Φωτογραφίσεις με οποιονδήποτε επιτυγχάνει κάτι σημαντικό για παράδειγμα.
• Ποια είναι ή θα έπρεπε να είναι η σχέση των πολιτιστικών ομάδων με το τουριστικό μας προϊόν;
Αναμφισβήτητα μία πολιτιστική ομάδα-σύλλογος ή σωματείο μπορεί και πρέπει να είναι και να λειτουργεί σαν μοχλός ! Εργαλείο που θα προβάλλει το τουριστικό προϊόν του τόπου. Κομμάτι του πολιτισμού είναι και ο τουρισμός, άρα αν θέλουμε να είμαστε συνεπείς στον ορισμό που αυτοπροσδιοριζόμαστε, πρέπει να συμβάλουμε. Το παλιό τρίπτυχο των τριών S -sea-sun-sand , θάλασσα-ήλιος-αμμουδιά- έχει πλέον καταργηθεί. Ο τουρίστας είτε θέλει να ξεκουραστεί κάνοντας «τίποτε» -all inclusive , είτε θέλει δράση, παράδειγμα σπορ, είτε θέλει τοπικό χρώμα-τοπικά έθιμα, τοπική κουζίνα, τοπικοί χοροί κλπ . Φυσικά, υπάρχουν και άλλες μορφές εναλλακτικού τουρισμού, αλλά το κομμάτι του πολιτιστικού τουρισμού είναι μεγάλο και εκεί μπορούν να συμβάλλουν οι πολιτιστικοί σύλλογοι/ ομάδες/ σωματεία!
• Ακούμε συχνά πως η κρίση είναι πρώτα απ´ όλα πολιτισμική. Θεωρείτε πως τόσο οι πολίτες όσο και οι πολιτικές ηγεσίες την αντιμετωπίζουμε ως τέτοια;
Τα συστημικά ΜΜΕ την έχουν περάσει σαν οικονομική και σε ένα μεγάλο βαθμό έτσι είναι , αλλά αν σκεφτούμε τα αίτια που οδήγησαν σ’αυτήν , θα δούμε ότι είναι πρωτίστως πολιτιστική και σ’ ένα βαθμό πολιτισμική. Όσον αφορά την αντιμετώπιση, δυστυχώς εκτός ολίγων εξαιρέσεων, ο κανόνας καθοδηγεί ή καθοδηγείται στην απόλυτα οικονομική προσέγγιση.
• Πείτε μας λίγα λόγια για το αυριανό Επετειακό αφιέρωμα το οποίο θα παρουσιάσετε στο Δημοτικό Θέατρο της Ρόδου.
Αρχίζοντας αντίστροφα, η επέτειος της Ενσωμάτωσης της Δωδεκανήσου, είναι από τις ελάχιστες εθνικές επετείους που αφορούν ένα χαρμόσυνο γεγονός . Δεν αναφέρεται ούτε στην έναρξη ενός πολέμου ούτε σε μία καταστροφή. Είναι μία αναφορά στην ιστορική μας αυτοσυνειδησία.
Στην προσπάθεια να περάσουμε με έναν «εύπεπτο» τρόπο την ιστορία μας πρωτίστως στα παιδιά-έχουμε επισκεφθεί περισσότερα από 70 σχολεία)-αλλά και σε ενήλικες, να μην γινόμαστε κουραστικοί με μακρόσυρτες ομιλίες, σκεφθήκαμε και ξεκινήσαμε από το 2010, την δημιουργία ταινιών μικρού μήκους (ντοκιμαντέρ) με θέματα από την ιστορία των Δωδεκανήσων. Έτσι έγινε και «το χρονικό της Ενσωμάτωσης», που αναφέρεται στην χρονική περίοδο από το 1943 μέχρι το 1948 και όλα τα σημαντικά γεγονότα και πρωταγωνιστές που οδήγησαν στην πολυπόθητη ένωση με την Ελλάδα. Περιλαμβάνει οπτικοακουστικό υλικό που προέρχεται από πολλά εθνικά και ιδιωτικά αρχεία της Ελλάδος αλλά και του εξωτερικού, μεγάλο μέρος του οποίου θα προβληθεί για πρώτη φορά.
Αυτό το υλικό, προϊόν πολύχρονης έρευνας και μελέτης, είχε σαν αποτέλεσμα το ντοκιμαντέρ των 40 λεπτών που θα προβληθεί στο Δημοτικό Θέατρο, μετά από την παρέλαση, στις 7 Μαρτίου, αλλά και την επόμενη στις 8/3 στο Βενετόκλειο 1ο Γενικό Λύκειο, σε ειδική προβολή για τους μαθητές .
Αρμενίζοντας στον πολιτισμό και την ιστορία με το «Αρχιπέλαγος»…
