Μπλόκο στη φοροδιαφυγή από ΦΠΑ και στην απόκρυψη εισοδημάτων από εμπόρους και ελεύθερους επαγγελματίες στήνει η κυβέρνηση με την επέκταση του «ηλεκτρονικού χρήματος» και τον δραστικό περιορισμό των συναλλαγών με μετρητά.
Το σχέδιο προβλέπει χρήση των ειδικών τερματικών μηχανημάτων (POS) για όλες τις πληρωμές που αφορούν λιανικές πωλήσεις από καταστήματα και επιχειρήσεις καθώς και παροχή υπηρεσιών από τους ελεύθερους επαγγελματίες (γιατροί, δικηγόροι, υδραυλικοί κ.ά.) και σύνδεσή τους με τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων του υπουργείου Οικονομικών.
Σταθερά POS θα υπάρχουν στα καταστήματα και στις επαγγελματικές εγκαταστάσεις, ενώ οι «πλανόδιοι» ελεύθεροι επαγγελματίες θα εφοδιαστούν με «φορητά» μηχανήματα που θα έχουν το μέγεθος πακέτου τσιγάρων.
Στόχος του μέτρου, που θα εφαρμοσθεί πιλοτικά για τρεις μήνες και στη συνέχεια θα επεκταθεί σε όλη την αγορά και τους επαγγελματικούς χώρους, είναι η άμεση καταγραφή του τζίρου από τους πωλητές και η αυτόματη απόδοση του ΦΠΑ στο Δημόσιο. Με τα ψηφιακά συστήματα πληρωμών, η Εφορία θα εντοπίζει το πραγματικό εισόδημα και τον φόρο που πρέπει να καταβληθεί. Ετσι θα κλείσουν οι δίοδοι στη διακίνηση «μαύρου χρήματος» και θα μπει τέλος στο χαρτοβασίλειο των αποδείξεων.
Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Οικονομικών, με το νέο σύστημα θα γίνεται αυτόματη καταγραφή των εσόδων των επιχειρήσεων και βεβαίωση των αναλογούντων φόρων συμπεριλαμβανομένου και του ΦΠΑ, ο οποίος θα αποδίδεται απευθείας στον λογαριασμό του Δημοσίου.
Επίσης πέραν του οικονομικού προφίλ του πωλητή θα καταγράφονται και οι δαπάνες των καταναλωτών και έτσι θα υπάρχει πλήρης εικόνα για τις δαπάνες διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, οι οποίες θα αντιπαραβάλλονται με το δηλωθέν εισόδημα για να εντοπισθούν περιπτώσεις απόκρυψης εισοδήματος και φοροαποφυγής.
Ο φόρος εισοδήματος θα υπολογίζεται αυτόματα ανάλογα με τα καταγραφόμενα έσοδα και έξοδα, ενώ θα περιορισθεί και η εισφοροδιαφυγή από «μαύρη» εργασία.
Παράλληλα θα μειωθεί δραστικά το όριο των συναλλαγών με μετρητά τόσο μεταξύ επιχειρήσεων και προμηθευτών όσο και για τις αγορές καταναλωτών. Ενα από τα σενάρια που εξετάζεται είναι να τεθεί πλαφόν στις πληρωμές μετρητών με όριο τα 200-300 ευρώ.
Με βάση το ισχύον καθεστώς η πληρωμή συναλλαγών μεταξύ επιχειρήσεων άνω των 500 ευρώ γίνεται υποχρεωτικά μέσω του τραπεζικού συστήματος, ενώ οι αγορές από ιδιώτες όταν ξεπερνούν 1.500 ευρώ, εξοφλούνται αποκλειστικά με χρεωστικές ή πιστωτικές κάρτες ή με επιταγές.
Από ΕΣΠΑ
Το κόστος για τη χρηματοδότηση των τερματικών μηχανημάτων θα καλυφθεί από τα προγράμματα του ΕΣΠΑ με μικρή συμμετοχή των υπόχρεων εμπόρων και επαγγελματιών που θα εκπίπτει από το φορολογητέο εισόδημά τους. Στους καταναλωτές θα δοθούν κίνητρα όπως η επιστροφή ενός ποσού από τη δαπάνη ή έκπτωση φόρου. Για παράδειγμα για αγορά αξίας 100 ευρώ θα επιστρέφεται στον καταναλωτή ένα ποσό είτε με έκπτωση μέρους από το ΦΠΑ είτε με έκπτωση μέρους της δαπάνης από τον φόρο εισοδήματος.
Επίσης για την πάταξη της φοροδιαφυγής στον ΦΠΑ θα λειτουργήσει «Λοταρία αποδείξεων» από συγκεκριμένες επαγγελματικές ομάδες με μεγάλα χρηματικά έπαθλα για τους φορολογούμενους.
Ελεγχοι
Πώς χτυπούν την παραοικονομία στο εξωτερικό
Οι απώλειες για το Δημόσιο από τον ΦΠΑ κυμαίνονται ετησίως στα 5,6 δισ. ευρώ καθώς η εισπραξιμότητα του φόρου ανέρχεται στο 67% όταν ο μέσος ευρωπαϊκός όρος είναι 83% και μία από τις βασικές αιτίες για την κλοπή του ΦΠΑ είναι οι πληρωμές με μετρητά
Στην Ελλάδα μόνο το 5% των πληρωμών γίνονται σήμερα με «ηλεκτρονικό χρήμα» ενώ σε άλλα κράτη όπως η Μ. Βρετανία και Σουηδία το αντίστοιχο ποσοστό είναι πάνω από το 50%. Η χώρα μας και η Ρουμανία χρησιμοποιούν μετρητά στις συναλλαγές και δεν είναι τυχαίο ότι και οι δύο χώρες έχουν από τα υψηλότερα ποσοστά φοροδιαφυγής και διαφθοράς στην Ευρώπη.
Αντίθετα, στις αναπτυγμένες οικονομίες οι επιχειρήσεις προσπαθούν να αποφεύγουν τις συναλλαγές με μετρητά. Για παράδειγμα, στις ΗΠΑ θεωρείται έως και ύποπτη για ξέπλυμα χρήματος εκείνη η επιχείρηση που συναλλάσσεται με μετρητά και γι’ αυτό δέχεται και περισσότερους λογιστικούς ελέγχους από την εφορία.
Σύμφωνα με μελέτες στην Ελλάδα, όπου η παραοικονομία υπολογίζεται στο 24% του ΑΕΠ, η εξάλειψη των μετρητών από τις συναλλαγές είναι ο πλέον αποτελεσματικός τρόπος να περιοριστεί δραστικά η φοροδιαφυγή. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι το άμεσο πλεονέκτημα του «ψηφιακού χρήματος» είναι ότι θα εξαλειφθεί η φοροδιαφυγή, αφού όλες οι συναλλαγές υποχρεωτικά θα είναι ηλεκτρονικές και συνεπώς όλα τα έσοδα και τα έξοδα των επιχειρήσεων και των επαγγελματιών θα καταγράφονται με αποτέλεσμα να υπολογίζεται αυτόματα τόσο ο ΦΠΑ όσο και ο φόρος εισοδήματος.
Κίνητρα
Ωστόσο χρειάζεται να δοθούν κίνητρα τόσο στον επιχειρηματία όσο και στον καταναλωτή είτε με έκπτωση της δαπάνης από τον φόρο εισοδήματος ή μείωση του ΦΠΑ ή επιστροφή χρημάτων ως ποσοστό για κάθε συναλλαγή.
Εθνος
