Δραματικούς τόνους λαμβάνει πλέον η διαπραγμάτευση, με τη χώρα να προχωρά και πάλι σε αχαρτογράφητα νερά, μετά το νέο αδιέξοδο στις επαφές των τριών (Τσακαλώτος- Χουλιαράκης – Αχτσιόγλου) στις Βρυξέλλες.
Το κλίμα επιβεβαίωσε και ο ίδιος ο πρωθυπουργός, κατά τη διάρκεια της κοινής συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ στο Μέγαρο Μαξίμου.
Από τη μία ο Ελληνας πρωθυπουργός εξαπέλυσε επίθεση με βολές στο ΔΝΤ για «κωλυσιεργία» και «παιχνίδια σε βάρος του ελληνικού λαού» και από την άλλη απηύθυνε ουσιαστικά έκκληση για να κλείσει η συμφωνία την Παρασκευή, ζητώντας την ίδια στιγμή να υπάρξει έκτακτη Σύνοδος Κορυφής, αν δεν επιτευχθεί κάτι τέτοιο, για να βρεθεί λύση σε υψηλότερο επίπεδο.
Πίσω, όμως από τις κινήσεις εντυπωσιασμού και τις ρητορικές «κορώνες», μπορεί κανείς εύκολα να διακρίνει ότι η ελληνική κυβέρνηση είναι για ακόμη μια φορά στριμωγμένη, καθώς η στρατηγική της διαιώνισης της διαπραγμάτευσης προκειμένου να υπάρξει καλύτερο αποτέλεσμα αποδείχθηκε καταστροφική. Τα «άνοιξε-κλείσε» της συμφωνίας και οι υπαναχωρήσεις από αναληφθείσες δεσμεύσεις φαίνεται ότι άνοιξαν τον ασκό του Αιόλου με τους δανειστές να ζητούν πλέον «ξαφνικό θάνατο» στα μέτρα.
Οι «τρύπες» που ανοίγουν στον προϋπολογισμό του 2017 λόγω υποχώρησης του ρυθμού ανάπτυξης προκαλούν ωστόσο μεγάλη ανησυχία, φέρνοντας όλο και πιο κοντά τον κίνδυνο να ζητηθεί η λήψη των μέτρων ακόμη εντός του 2018.
Την ίδια στιγμή, η κατάσταση δείχνει να θυμίζει ολοένα και περισσότερο το 2015, με την κυβέρνηση να έχει προχωρήσει τους τελευταίους μήνες σε μια άτυπη στάση πληρωμών προς τους ιδιώτες, προκειμένου να συγκρατήσει τις δαπάνες και να προετοιμαστεί για το ενδεχόμενο η διαπραγμάτευση να κρατήσει μέχρι τον Ιούλιο. Σύμφωνα μάλιστα με καταγγελίες που διατύπωσε την Τρίτη η αξιωματική αντιπολίτευση, το κράτος φαίνεται να μαζεύει τα διαθέσιμα του ΟΑΕΔ με στόχο να μεταφερθούν σε ειδικό λογαριασμό που βρίσκεται στην Τράπεζα της Ελλάδας.
Από το αδιέξοδο των Βρυξελλών στο ναυάγιο της Μάλτας;
Οι υπουργοί επιστρέφουν στην Αθήνα με άδειες βαλίτσες, ενώ αναμένεται νέα τηλεδιάσκεψη προκειμένου να επιδιωχθεί κάποια πρόοδος.
Νωρίτερα πάντως, για πρώτη φορά κυβερνητικές πηγές ομολογούν ότι το ορόσημο της 7ης Απριλίου είναι οριστικά χαμένο και σε ερώτηση του “THETOC” πότε είναι πιθανόν να υπάρξει συμφωνία, απαντούν αόριστα τις επόμενες εβδομάδες, χωρίς να θέσουν χρονοδιάγραμα.
Η συμβιβαστική πρόταση που, σύμφωνα με πληροφορίες, βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο τραπέζι προβλέπει εφαρμογή του συνόλου των περικοπών στις συντάξεις, ύψους 1% του ΑΕΠ, από το 2019 και εφαρμογή των μέτρων του υπόλοιπου 1% δια της μείωσης του αφορολόγητου το 2020. Το συγκεκριμένο σχέδιο φέρεται να συζητήθηκε το βράδυ της Τρίτης στο «δείπνο» των Βρυξελλών.
Επειδή όμως ο διάβολος βρίσκεται στις λεπτομέρειες, στην ανωτέρω πρόταση προβλέπεται ότι τα παραπάνω ισχύουν υπό την αίρεση ότι οι προβλέψεις για το 2018 δεν θα διαψευστούν. Αν κάτι τέτοιο συμβεί και διαπιστωθεί ότι η οικονομία βρίσκεται σε χειρότερη κατάσταση, τότε το σύνολο των μέτρων, δηλαδή και τα 3,6 δισ. (1.8 δισ από συντάξεις και 1.8 δισ. από μείωση αφορολόγητου) θα τεθούν σε εφαρμογή από το 2019.
Σύμφωνα με άλλες πληροφορίες, κατά τη διάρκεια του «δείπνου εργασίας», το ΔΝΤ εξέφρασε την άποψη ότι τόσο η μείωση του αφορολογήτου όσο και η κατάργηση της προσωπικής διαφοράς πρέπει να ισχύσουν από το 2019, διαφορετικά δεν θα επιτευχθεί πρωτογενές πλεόνασμα της τάξεως του 3,5% του ΑΕΠ.
Και τούτο διότι σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Ταμείου, το 2019 είναι εκλογική χρονιά για την Ελλάδα και στις εκλογικές χρονιές οι κυβερνήσεις δεν εφαρμόζουν με συνέπεια τα μέτρα.
Δούρειος Ίππος για μέτρα και το 2018;
Ιδωμένη, όμως, από μια άλλη πλευρά, η συμβιβαστική πρόταση που φαίνεται να συζητείται μπορεί να ανοίξει το «Κουτί της Πανδώρας» για τη λήψη μέτρων ακόμη και εντός του 2018. Πώς; Εάν τελικά η κυβέρνηση την αποδεχθεί, υπάρχουν δύο πιθανά σενάρια εξέλιξης.
Στο πρώτο σενάριο, το καλό σενάριο, οι στόχοι για το 2018 βγαίνουν και άρα η Αθήνα περικόπτει 1% από τις συντάξεις το 2019 και 1% από το αφορολόγητο το 2020. Στο δεύτερο σενάριο, εντός του 2018, η Αθήνα διαπιστώνει ότι οι στόχοι δεν βγαίνουν και σπεύδει να λάβει νέα μέτρα εντός του 2018 ώστε να αποφύγει την εφαρμογή και των δύο περικοπών (1% από συντάξεις και 1% από αφορολόγητο) εντός του 2019 που είναι εκλογική χρονιά.
Σημειώνεται ότι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι προειδοποίησαν πάντως ότι όσο καθυστερεί το κλείσιμο της διαπραγμάτευσης τόσο πιο ευδιάκριτο γίνεται το φάντασμα των νέων μέτρων καθώς το πλήγμα στην οικονομία μεγαλώνει.
Ευρωπαίος αξιωματούχος διαμήνυσε στην κυβέρνηση να μην καταφύγει στις γνωστές μεθόδους εύρεσης χρημάτων για να πληρώσει τη δόση του Ιουλίου χωρίς να έχει ολοκληρωθεί η αξιολόγηση. «Πρόκειται για σπέκουλα» δήλωσε χαρακτηριστικά κοινοτικός αξιωματούχος και συνέχισε «Ένας λογιστής μπορεί να κάνει εικασίες για το πώς θα βρει τα λεφτά, αλλά αυτό θα ήταν η στενόμυαλη λογική ενός λογιστή, διότι δεν θα λάμβανε υπόψιν τις οικονομικές εξελίξεις».
Ο ίδιος άφησε στο τέλος το καλύτερο υπονοώντας ότι υπάρχει σοβαρό το ενδεχόμενο να υπάρξουν τότε νέες απαιτήσεις. «Η κατάσταση της οικονομίας θα έχει αλλάξει τόσο πολύ, που θα πρέπει να τα ξαναδούμε όλα από την αρχή» είπε. Ανάλογες εκτιμήσεις κάνουν βέβαια και εγχώριοι αναλυτές. Υποστηρίζουν ότι όσο αδειάζει η κλεψύδρα τόσο οι προβλέψεις για ανάπτυξη στο 2,7% είναι δύσκολο να επιτευχθούν με αποτέλεσμα το αδιέξοδο να φέρει και νέα βάρη στις πλάτες των φορολογούμενων.
Τα «είπα-ξείπα» και
οι υπαναχωρήσεις
Υπενθυμίζεται ότι το θέμα του χρόνου εφαρμογής των περικοπών στις συντάξεις έφερε, σύμφωνα με δημοσιεύματα, σε σύγκρουση Αλέξη Τσίπρα και Ευκλείδη Τσακαλώτο την περασμένη εβδομάδα, με αποτέλεσμα να καταλήξει σε φιάσκο το Euroworking group και βέβαια να μην επιστρέψουν οι θεσμοί στην Αθήνα. Η προσπάθεια του Μαξίμου να κλείσει τη συμφωνία, με τρόπο όμως τέτοιο που θα το εξυπηρετούσε και πολιτικά ήταν κατά εκτιμητές ο αδύναμος κρίκος που δεν άντεξε και λύγισε μπροστά στις αφόρητες πιέσεις των δανειστών.
Η ελληνική πλευρά επεδίωκε οι περικοπές να γίνουν τμηματικά και σε βάθος χρόνου ώστε το μεγαλύτερο βάρος να το σηκώσει η επόμενη κυβέρνηση. Το αρχικό σχέδιο που κατατέθηκε ήταν το «τσεκούρεμα» να φτάσει έως το 2024. Τελικά η κυβέρνηση άφησε να εννοηθεί ότι θα άντεχε να περάσει από τη Βουλή σχέδιο περικοπής σε δύο δόσεις, το 2019 και το 2020. Η πίεση των δανειστών οι μειώσεις να γίνουν άπαξ το 2019 έφερε αδιέξοδο και οδήγησε στην συνέχεια την κυβέρνηση στο γνωστό δρόμο ανακάλυψης και αποκάλυψης των ενόχων που επιζητούν την πτώση της.
Ο Γιάννης Στουρνάρας σε πρώτο χρόνο και σε δεύτερο ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αλλά και το ΔΝΤ αποτέλεσαν για μια ακόμα φορά τους συστημικούς εχθρούς που εξυφαίνουν σχέδια εναντίον της κυβέρνησης. Την ίδια στιγμή «φούντωναν» τα σενάρια αποσταθεροποίησης με την Πολιτική Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ μετά την Αυγή να μιλά για επιχείρηση πτώσης των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.
Και ο πρωθυπουργός διαπιστώνοντας ότι οδεύουμε σε αδιέξοδο επανέφερε στο προσκήνιο το γνωστό –πλην ατελέσφορο – σχέδιο πολιτικής διαπραγμάτευσης.
