Σαθρά θεμέλια στην Πολεοδομία: Το μεγάλο στοίχημα της Δικαιοσύνης • Δικαστικές και διωκτικές αρχές στο μικροσκόπιο ενός πολυσύνθετου σκανδάλου με εμβληματικές υποθέσεις, παρανομίες και παρέμβαση σε κρατικά συστήματα από τους ίδιους τους πολιτικούς μηχανικούς
Στη σκιά ενός από τα μεγαλύτερα πολεοδομικά σκάνδαλα των τελευταίων ετών, η Δικαιοσύνη βρίσκεται αντιμέτωπη με μίια σύνθετη υπόθεση που επεκτείνεται από την αυθαίρετη δόμηση σε κοινόχρηστες ζώνες έως την ευθεία αλλοίωση στοιχείων στο πληροφοριακό σύστημα e-Άδειες του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος.
Η υπόθεση απλώνεται σε πολλά επίπεδα: από την πολεοδομική αυθαιρεσία και τις ψευδείς δηλώσεις υπαγωγής σε νομιμοποίηση, έως τη συστηματική παρέμβαση στο επίσημο πληροφοριακό σύστημα του ΤΕΕ.
Φέρονται να εμπλέκονται πολιτικοί μηχανικοί, υπάλληλοι Υπηρεσιών Δόμησης και επιχειρηματίες, συγκροτώντας ένα οργανωμένο δίκτυο, με τελικό στόχο το οικονομικό όφελος εις βάρος της νομιμότητας και του Δημοσίου.
Αντικείμενο μεταξύ άλλων: η παράνομη υπαγωγή αυθαίρετων κτισμάτων στον νόμο περί τακτοποίησης και η μεθοδευμένη χρήση των ψηφιακών εργαλείων του ΤΕΕ για αλλοιώσεις και πλαστογραφίες.
Παράνομες υπαγωγές, μεταφορά πρωτοκόλλων και παρέμβαση σε κρατικό σύστημα
Η νέα διάσταση της υπόθεσης αφορά την παράνομη τροποποίηση υπαρχόντων οικοδομικών φακέλων στο e-Άδειες, με χειριστές τους ίδιους τους πολιτικούς μηχανικούς.
Σύμφωνα με τις αποκαλύψεις, μετέφεραν πρωτόκολλα από τον έναν νόμο στον άλλον, άλλαζαν τους αρχικούς δικαιούχους, και υπέβαλαν ψευδείς δηλώσεις για κατασκευές που δεν πληρούσαν ούτε τις στοιχειώδεις προϋποθέσεις υπαγωγής.
Ο έλεγχος της βάσης δεδομένων αναμένεται να αποκαλύψει το εύρος των παρεμβάσεων, καθώς στο σύστημα παραμένουν αναρτημένα τα αυθεντικά έγγραφα, όπως και τα ίχνη κάθε αλλαγής.
Πιο συγκεκριμένα η παρέμβαση στο e-Άδειες γινόταν από τους ίδιους τους χειριστές πολιτικούς μηχανικούς, οι οποίοι είχαν στην κατοχή τους τους προσωπικούς τους κωδικούς πρόσβασης, αλλά και την ευθύνη για τις αποφάσεις υπαγωγής στον νόμο περί αυθαιρέτων.
Ενδείξεις για τέτοιες πρακτικές υπάρχουν ήδη στις τηλεφωνικές συνομιλίες μεταξύ κατηγορουμένων και πελατών, που θα αξιολογηθούν σε δεύτερη φάση της ανάκρισης.
Χαρακτηριστική συνομιλία: Το “στήσιμο” της δήλωσης
Σε μία από τις πιο χαρακτηριστικές συνομιλίες που καταγράφηκαν από τον “κοριό” των Αδιάφθορων της ΕΛ.ΑΣ., οι φερόμενοι εμπλεκόμενοι συζητούν ανοιχτά το πώς θα στήσουν τη δήλωση αυθαιρέτου σε υπόθεση που φέρεται να αφορά παράνομη κατασκευή. Ο ένας συνομιλητής προτείνει να γίνει χρήση του ν. 4178 με δήλωση που να φαίνεται «παλιά», ενώ εξετάζονται και άλλοι νόμοι, όπως ο 3843, ο 720/1977 και ο 1337/1983.
Ενδεικτική είναι η στιχομυθία:
• «Γιατί δεν μπορείς να το κάνεις με τον 4495 ή 4178; Κάνεις μία δήλωση εκεί πέρα να είναι εμφανής πως είχε δηλωθεί από παλιά και απλώς έγινε μία επισκευή που δεν ήθελε άδεια», αναφέρει ο ένας,
• με τον άλλο να απαντά: «Ναι, έχω κάτι παλιές εκεί πέρα που τη στείλανε».
• Συνεχίζουν εξετάζοντας πώς θα φτιαχτεί το σενάριο ώστε να φαίνεται ότι η κατασκευή ήταν νόμιμη, αλλά υπέστη «ζημιές από φωτιά» και έγινε απλή επισκευή.
Η συζήτηση αυτή, που κλείνει με κανονισμένη δία ζώσης συνάντηση για τα περαιτέρω, δείχνει την προαποφασισμένη προσπάθεια παραποίησης πραγματικών δεδομένων, μέσω της καταχρηστικής χρήσης νομοθετημάτων που είχαν ψηφιστεί για εντελώς διαφορετικό σκοπό.
Πολεοδομικό χάος με διαστάσεις οργανωμένου εγκλήματος
Το σκάνδαλο έχει πολλαπλές πτυχές και πολιτικές προεκτάσεις. Από την αλλοίωση δημόσιων δεδομένων, στην κατάχρηση εξουσίας και την οικονομική ζημιά του Δημοσίου, μέχρι την αδυναμία κατεδάφισης κτισμάτων που απολαμβάνουν τη «νομιμότητα» μίας ψευδούς υπαγωγής.
Αλλοιώσεις ψηφιακών φακέλων και μεταφορά πρωτοκόλλων
Η καταγγελλόμενη μέθοδος περιλαμβάνει μεταφορές οικοδομικών πρωτοκόλλων από παλαιότερους νόμους σε νεότερους, με ταυτόχρονη αλλαγή του αρχικού δικαιούχου, χωρίς τη συναίνεση ή γνώση του.
Αυτές οι επεμβάσεις, που φέρονται να έγιναν με πλαστογραφίες, μπορούν να διαπιστωθούν μέσω του ελέγχου της βάσης δεδομένων, στην οποία παραμένουν καταγεγραμμένες όλες οι παρεμβάσεις και τα ανεβασμένα έγγραφα.
Οι αρμόδιες δικαστικές αρχές αν θέλουν να βάλουν το μαχαίρι στο κόκκαλο πρέπει να παραγγείλουν τη διενέργεια σχετικής πραγματογνωμοσύνης με ανάθεση:
• στην Υπηρεσία Εσωτερικών Υποθέσεων ή τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος,
• στους επιθεωρητές του Υπουργείου Υποδομών μέσω της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας.
Ο έλεγχος θα αφορά:
• Ποια πρόσωπα ήταν οι αρχικοί δικαιούχοι των υπαγωγών
• Ποιοι κατέβαλαν τα παράβολα και τις δόσεις (ακόμα και τρίτοι)
• Τη συχνότητα και το χρονικό διάστημα των πληρωμών, ώστε να αποκαλυφθούν ύποπτα κενά
• Σε ποιους κατέληξαν τελικά τα πρωτόκολλα και τα δικαιώματα δόμησης
Παράνομες υπαγωγές στον κοινόχρηστο
Ειδική έμφαση δίνεται στις περιπτώσεις όπου οι υπαγωγές αφορούσαν παντελώς παράνομα αυθαίρετα, εντός του κοινόχρηστου (αιγιαλού ή/και παραλίας).
Οι συνομιλίες εμπλεκομένων περιλαμβάνουν αναφορές σε δηλώσεις για αυθαίρετα που φτιάχτηκαν μετά το 2011, δηλαδή εκτός χρονικού πλαισίου τακτοποίησης, σύμφωνα με τους ισχύοντες νόμους.
Οι αρχές πρέπει ταυτόχρονα να αναθέσεουν την αντιπαραβολή δηλώσεων με αεροφωτογραφίες, ώστε να τεκμηριωθεί το αναληθές των δηλώσεων.
Καταστήματα σε Φαληράκι, Στεγνά, Ιαλυσό και Νότια Ρόδο φέρονται να επωφελήθηκαν από τέτοιες πρακτικές.
Το θεσμικό πλαίσιο και οι νομικές συνέπειες
Σύμφωνα με τη γνωμοδότηση 232/2017 του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, αυθαίρετες κατασκευές:
• εντός κοινοχρήστου (αιγιαλό/ή και παραλίας) δεν υπάγονται στον νόμο 4178/2013 ούτε και στον επόμενο του 2017 εκτός πολύ περιορισμένων εξαιρέσεων,
• ενώ οι τακτοποιήσεις για κατασκευές μετά τις 28/07/2011 δεν είναι επιτρεπτές.
Όταν διαπιστώνεται παράνομη υπαγωγή, τότε βάσει του νόμου:
• υποβάλλεται αίτηση ακύρωσης στην αρμόδια ΥΔΟΜ,
• προσφυγή στο οικείο ΣΥΠΟΘΑ, ή
• δικαστική αίτηση ακύρωσης.
Εφόσον η τακτοποίηση δεν ακυρωθεί, παρά την παρανομία, παραμένει ενεργή, εξαιτίας του τεκμηρίου νομιμότητας που προσφέρει η ψηφιακή έγκριση.
Αυτό καθιστά τις εσωτερικές επεμβάσεις στο σύστημα e-Άδειες ιδιαίτερα κρίσιμες, αφού εφόσον δεν ανιχνευτούν, μπορούν να νομιμοποιήσουν παράνομα ακίνητα εις το διηνεκές.
Σημειώνεται μάλιστα ότι το σύστημα δεν κάνει κανένα έλεγχο και η ευθύνη της εκάστοτε υπαγωγής βαραίνει τον εκάστοτε πολιτικό μηχανικό.
Το διακύβευμα: απονομή Δικαιοσύνης ή διαιώνιση της αυθαιρεσίας
Η υπόθεση του κυκλώματος στη Ρόδο δεν είναι μόνο ποινική. Είναι πολιτειακή, θεσμική και ηθική. Αν η παρέμβαση στο e-Άδειες επιβεβαιωθεί με ψηφιακά αποδεικτικά στοιχεία, θα μιλάμε για κατάχρηση κρατικής ψηφιακής υποδομής προς όφελος ιδιωτών.
Το στοίχημα για τις Αρχές δεν είναι μόνο η εξάρθρωση του κυκλώματος, αλλά η θεσμική θωράκιση της Πολεοδομίας και του ΤΕΕ, με επανασχεδιασμό των συστημάτων ελέγχου, αυστηρότερες δικλείδες ασφάλειας και ενίσχυση του ελέγχου από ανεξάρτητες αρχές.
Μένει να αποδειχθεί αν η Πολιτεία έχει τη βούληση και την ικανότητα να σπάσει το απόστημα της πολεοδομικής διαφθοράς που τραυματίζει τη νομιμότητα, την αξιοπιστία της διοίκησης και τελικά την ίδια τη δημοκρατία.
Αν κάτι έχει αποδειχθεί ως τώρα, είναι ότι τα «θεμέλια» της Πολεοδομίας στη Ρόδο και αλλού έχουν ρωγμές, που δεν επισκευάζονται με παραθυράκια και ψεύτικες δηλώσεις.
