Τουλάχιστον 50% πιθανότητες να βρεθούν σημαντικά κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου νοτίως, ανατολικά και δυτικά της Κρήτης, υπάρχουν, σύμφωνα με εκτιμήσεις Ελλήνων και ξένων ειδικών σε θέματα ενέργειας και επιστημονικών κέντρων στις ΗΠΑ και τη Γαλλία, επισημάνθηκε σε ημερίδα με θέμα «Η Ενεργειακή και Στρατηγική ΑΟΖ στην Ελλάδα και την Ανατολική Μεσόγειο – Νομικές και Γεωπολιτικές Θεωρήσεις».
Ειδικότερα, ο κ.Ηλίας Κονοφάγος, ειδικός σε θέματα ενέργειας και εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Flow (Energy & Environmental Operations), τόνισε ότι «η πιθανότητα να μην βρούμε τίποτα είναι λίγο πάνω από 2%», ενώ επισήμανε ότι «αυτό το είπαμε και στον πρωθυπουργό». Εξήγησε επίσης, ότι «σε ποσοστό 50% υπάρχει πιθανότητα να βρεθούν κοιτάσματα που θα αντιστοιχούν στις ανάγκες της Ελλάδας για πάνω από 200 χρόνια».
Γι’ αυτό το λόγο, υπογράμμισε, «πρέπει να αρχίσουμε τις έρευνες, και μάλιστα γρήγορα», ενώ παρατήρησε ότι «η Ελλάδα είναι η τρίτη πιο ανεξερεύνητη –ενεργειακά- χώρα του κόσμου, μετά το Μαρόκο και τα Νότιο Αφρική». Πρόσθεσε, ακόμα, ότι «και εμείς, και η Ντόϊτσε Μπάνκ, υπολογίσαμε ότι στα επόμενα 30-40 χρόνια, τα κοιτάσματα που θα βρεθούν, θα μπορούσαν να δώσουν στο κράτος ως έσοδα 270 δις».
Ο κ.Κονοφάγος, παρέθεσε και ένα ιδιαιτέρως σοβαρό στοιχείο που γεννά μεγάλη αισιοδοξία ως προς τις σημαντικές πιθανότητες να βρεθούν μεγάλα κοιτάσματα.
Ειδικότερα, είπε ότι «στατιστικά, νοτίως, ανατολικά και δυτικά της Κρήτης, πρέπει να υπάρχουν 1000 λασποηφαίστεια, ενώ έχουν χαρτογραφηθεί περί τα 80». Ως γνωστόν, τα ηφαίστεια λάσπης αποτελούν μια σαφή ένδειξη ύπαρξης πιθανών κοιτασμάτων, όπου υπάρχουν.
Εφερε δε, ως αντίστοιχο παράδειγμα την περίπτωση του τεράστιου Αζερικού κοιτάσματος φυσικού αερίου, Σαχ Ντενίς, στην Κασπία Θάλασσα, κοντά στο οποίο είχαν καταγραφεί πολλά ηφαίστεια λάσπης.
Επίσης, ανέφερε αντίστοιχο παράδειγμα στην θαλάσσια περιοχή νοτίως της Κύπρου, όπου η μεγάλη εταρεία, Total, υπέγραψε συμβόλαιο σε «οικόπεδο» κοντά σε λασποηφαίστεια. Εκεί, υπολογίζεται ότι υπάρχει ένα από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα πετρελαίου-φυσικού αερίου στη ΝΑ Μεσόγειο, και σε ένα χρόνο θα αρχίσουν γεωτρήσεις σε μεγάλο βάθος.
Οσον αφορά την υπάρχουσα εμπειρία από τις γειτονικές μας περιοχές, είπε: «Κύπρος και Ισραήλ έχουν ανακαλύψει πάνω από ένα τρις κυβικά μέτρα με γεωτρήσεις. Πιστοποιημένα. Δεν είναι στατιστικά αποθέματα.
Στο «οικόπεδο Αφροδίτη» (σ.σ. Κύπρος) είναι σε εξέλιξη η μελέτη για την ανάπτυξή του, και το Ταμάρ (σ.σ. Ισραήλ, 1650 μέτρα βάθος) παράγει ήδη και τροφοδοτεί όλη την ενέργεια του Ισραήλ. Το Ταμάρ ανακαλύφθηκε το 2009, η παραγωγή άρχισε το 2013, και χρειάστηκαν 4 δις. σε επενδύσεις. Πρόκειται για πρωτοφανείς ταχύτητες. Είναι επίτευγμα σε βάρος της γραφειοκρατίας».
Ιδιαίτερη σημασία έδωσε τέλος, στην ονομαζόμενη «Λεκάνη του Ηροδότου» (νοτιοανατολικά της Κρήτης). «Θεωρείται –είπε- από τις πιο «παχιές» και «ζουμερές» πετρελαϊκά στον κόσμο, με βάση τις εκτιμήσεις του αμερικανικού και γαλλικού Ινστιτούτων Ενέργειας».
Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ
Στο επίκεντρο του ελληνοτουρκικού ενδιαφέροντος, ξαναέφεραν την ανατολική Μεσόγειο οι ανακατατάξεις στις σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ και κυρίως η ανακάλυψη μεγάλων ενεργειακών κοιτασμάτων νοτίως της Κύπρου, υπογραμμίζει ο κ.Αγγελος Συρίγος, καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και εξωτερικής πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Αφού τονίζει ότι «οι τυχοδιωκτικές αναζητήσεις της Τουρκίας δυναμιτίζουν τη σταθερότητα όλης της ανατολικής Μεσογείου», παρατηρεί ότι «επιχειρεί να εφαρμόσει στην Α.Μεσόγειο το μοντέλο του Αιγαίου που έχει μετατραπεί σε μία θάλασσα ξεχασμένη από τις εξελίξεις του διεθνούς δικαίου, όπου τα πράγματα παραμένουν παγωμένα στο 1974».
Ως εκ τούτου, εξηγεί, «το μείζον για την Ελλάδα είναι να αποφύγει την επανάληψη του μοντέλου του Αιγαίου και στην ανατολική Μεσόγειο και να αναστείλει την άσκηση των νομίμων δικαιωμάτων της. Η στασιμότητα όλων αυτών των ετών έχει οδηγήσει σε απώλεια κρίσιμων πόρων για την ελληνική οικονομία, κάτι που έχει καταστεί προφανές με την οικονομική κρίση».
Ως γνωστόν, παρατηρεί, «η διαρκής αμφισβήτηση του νομικού καθεστώτος στο Αιγαίο έχει οδηγήσει σε χρόνια αποχή της ελληνικής πλευράς από την άσκηση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων επί της υφαλοκρηπίδας. Παράλληλα η Ελλάδα είναι η μοναδική από ένα σύνολο 149 χωρών που έχουν δυνατότητα να αυξήσουν τα χωρικά τους ύδατα στα 12 μίλια, αλλά εξακολουθεί να διατηρεί τα 6 μίλια.
Τέλος, έχει καταστήσει πιο νομιμοφανή την εντύπωση που καλλιεργεί συστηματικά η Τουρκία περί του Αιγαίου ωσάν μίας γκρίζας περιοχής με αδιευκρίνιστα σημεία δικαιοδοσίας, αμφισβητήσεις και προβλήματα».
Στη Ν.Α. Μεσόγειο, «Ελλάδα και Κύπρος πρέπει να εκμεταλλευθούν πλήρως τα ενεργειακά αποθέματα που πιθανόν βρίσκονται στις θαλάσσιες περιοχές τους. Παραλλήλως, θα πρέπει να δημιουργηθεί ενεργειακός διάδρομος Κύπρου-Ελλάδος. Μέσω αυτού, θα μεταφερθούν οι υδρογονάνθρακες της Α.Μεσογείου στις διεθνείς αγορές και κυρίως στην Ευρώπη».
Μέσα σε αυτό το σκηνικό, τονίζει ο κ.Συρίγος, «πρέπει να προωθηθεί με περίσκεψη η στρατηγική συμμαχία Ελλάδος-Κύπρου με το Ισραήλ». Ωστόσο, προειδοποιεί: «Το Ισραήλ δεν επιθυμεί να έχει κακές σχέσεις με την Τουρκία.
Κάποια στιγμή οι σχέσεις των δύο χωρών θα αποκατασταθούν, χωρίς, όμως, να αποκτήσουν τον στρατηγικό χαρακτήρα που είχαν προ του 2009. Η ελληνική πλευρά δεν πρέπει να δει τις σχέσεις με το Ισραήλ ως ανταγωνιστικές με την Τουρκία και δεν πρέπει να δεχθεί (ή να αφεθεί) να χρησιμοποιηθεί από την ισραηλινή πλευρά ως μοχλός πιέσεως προς την Τουρκία για αποκατάσταση των τουρκο-ισραηλινών σχέσεων. Θεωρητικώς, στο μέλλον η στενή συνεργασία με το Ισραήλ μπορεί να συνιστά πρόκληση συμμετοχής της Τουρκίας σε τριμερή περιφερειακή συμμαχία άμεσα συνδεδεμένη με την αμερικανική πολιτική στην περιοχή».
Τριπλή τουρκική πρόκληση
Στο μεταξύ, η Τουρκία εδώ και χρόνια προωθεί συστηματικά τα σχέδιά της. Ειδικότερα, οι τρεις πρώτες φάσεις του ήταν οι εξής:
1.«Οριοθέτησε» με τον εαυτό της (!) τη θαλάσσια περιοχή ανάμεσα στην Κύπρο και στα τουρκικά παράλια (21 Σεπτεμβρίου 2011). Τότε, υπεγράφη μία δήθεν «συμφωνία» μεταξύ της Τουρκίας και του κατεχομένου από αυτήν τμήματος της Κύπρου. Η συμφωνία «οριοθετούσε» τη θαλάσσια περιοχή ανάμεσα στην Τουρκία και στην Κύπρο.
2.«Εκχώρησε» δια του ψευδοκράτους στην ΤΡΑΟ (κρατική τουρκική εταιρεία πετρελαίου) τις περιοχές ανατολικώς και νοτίως του νησιού (22 Σεπτεμβρίου 2011).
-Λίγο πριν τις ελληνικές εκλογές, το 2012, διεκδίκησε δια της εκχωρήσεως στην ΤΡΑΟ όλη την περιοχή ανάμεσα στην Κύπρο, τη Ρόδο, την Κάρπαθο και την Κρήτη (27 Απριλίου 2012).
«Οι εκχωρήσεις –σημειώνει ο κ.Συρίγος- βασίζονταν σε αποφάσεις που είχαν ληφθεί την 16η Μαρτίου 2012 από το τουρκικό υπουργικό συμβούλιο. Είναι προφανές ότι η χρονική στιγμή της δημοσιεύσεως ήταν άμεσα συνδεδεμένη με τις ελληνικές πολιτικές εκλογές του Μαΐου 2012 που απείχαν μόνον δέκα ημέρες.
Θα ήταν λάθος, όμως, να θεωρηθεί ότι οι εκχωρήσεις ήσαν μία αποσπασματική κίνηση της Τουρκίας που θέλησε να καταγράψει απλώς τις διεκδικήσεις της στην περιοχή εν όψει νέας ελληνικής κυβερνήσεως.
Ήταν μία απόφαση που, ναι μεν εκδηλώθηκε με αφορμή τις ελληνικές εκλογές, εντάσσεται, όμως, σε ένα ευρύτερο πλαίσιο παρεμβάσεως της Τουρκίας σε όλη τη λεκάνη της ανατολικής Μεσογείου. Για την ακρίβεια οι εκχωρήσεις του Απριλίου 2012 αποτελούσαν την τρίτη φάση διεκδικήσεως του μέγιστου τμήματος της υφαλοκρηπίδας της ανατολικής Μεσογείου από την Τουρκία».
Την 27η Απριλίου 2012, λοιπόν, δημοσιεύθηκαν στην τουρκική εφημερίδα της Κυβερνήσεως (αρ. 28.276) εκχωρήσεις θαλασσίων περιοχών νοτίως της Ρόδου και του Καστελόριζου και δυτικώς της Κύπρου στην ΤΡΑΟ. Ανάλογες εκχωρήσεις για την περιοχή του Αιγαίου στην ίδια εταιρεία, το 1973-74, σηματοδότησαν την αφετηρία του προβλήματος της οριοθετήσεως της υφαλοκρηπίδας.
«Ουσιαστικά –τονίζει ο κ.Συρίγος- η Τουρκία με τις εκχωρήσεις του 2012: Α) Απέκοψε τη Ρόδο και την Κάρπαθο από το μέγιστο τμήμα της υφαλοκρηπίδας που βρίσκεται ανατολικώς των δύο αυτών νησιών. Β) Περιόρισε το Καστελόριζο μόνον στα χωρικά του ύδατα, διεκδικώντας όλη την περιοχή από τη Ρόδο έως την Κύπρο. Γ) Εισήλθε εντός της κυπριακής ΑΟΖ διεκδικώντας τμήματά της που βρίσκονται δυτικά του νησιού».
Να σημειωθεί ότι στην Α.Μεσόγειο, η Τουρκία δεν περιορίζεται στις διεκδικήσεις θαλασσίων περιοχών από την Ελλάδα και την Κύπρο, αλλά επιχειρεί να ανατρέψει το σύνολο των συμφωνιών οριοθετήσεως στις οποίες προχώρησε η Κύπρος με τις γειτονικές της χώρες, όπως με την Αίγυπτο (καθορισμός ΑΟΖ, 2003). Επίσης, αμφισβητεί τα υποτιθέμενα «σύνορά» της με κράτη, όπως το Ισραήλ, τον Λίβανο, και τη Λιβύη.
Θανάσης Αργυράκης στον Ελεύθερο Τύπο
