Αποτελούν το συνδετικό κρίκο των ναρκομανών με το σύστημα υγείας και πρόνοιας
Με αφορμή τη «Διεθνή Ημέρα Μείωσης της Βλάβης», όπως έχει οριστεί η 7η Μαΐου, έξι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών συνυπογράφουν μια ανακοίνωση υποστηρίζοντας το δικαίωμά των ανθρώπων που κάνουν χρήση ψυχοδραστικών ουσιών στην υγεία και την ισότιμη πρόσβαση σε υπηρεσίες σωματικής και ψυχικής υγείας χωρίς διακρίσεις.
Οι υπηρεσίες Μείωσης της Βλάβης αποτελούν το συνδετικό κρίκο των ανθρώπων που κάνουν χρήση ουσιών με το σύστημα υγείας και πρόνοιας.
Οι οργανώσεις «Θετική Φωνή», «Κέντρο Ζωής», «Praksis», Πρωτοβουλία Διαλόγου για την Πολιτική των Ναρκωτικών στην ΝΑ Ευρώπη «Διογένης» , Σύλλογος Ασθενών Ήπατος «Προμηθέας» και Σύλλογος Θεραπευομένων ΟΚΑΝΑ, τονίζουν την ανάγκη της ενίσχυσης, κυρίως οικονομικής, και της διεύρυνσης σε πανελλαδικό επίπεδο των υπηρεσιών Μείωσης της Βλάβης με νέες εξελιγμένες παρεμβάσεις.
Όπως περιγράφεται στην πολιτική του ΟΚΑΝΑ, «οι υπηρεσίες Μείωσης της Βλάβης στοχεύουν στην προσέγγιση και παροχή βοήθειας στην ομάδα των χρηστών που βρίσκονται εκτός θεραπευτικών προγραμμάτων, κυρίως γιατί δεν αναγνωρίζουν το πρόβλημά τους και δεν έχουν αναπτύξει κίνητρο προκειμένου να ενταχθούν σε αυτά». Η προσέγγιση γίνεται με ειδικά προγράμματα παρέμβασης εκτός δομών, σε χώρους δηλαδή συνάθροισης και συνδιαλλαγής χρηστών («δουλειά στο δρόμο»), καθώς και με υπηρεσίες ελεύθερης εισόδου, οι οποίες δεν θέτουν προϋποθέσεις για την υποδοχή και την εξυπηρέτηση των χρηστών.
Οι εν λόγω υπηρεσίες είναι διεθνώς αναγνωρισμένες από τη δεκαετία του 1980 ως οι αποτελεσματικότερες σε θέματα πρόληψης μεταδοτικών ασθενειών (π.χ. Ηπατίτιδες B και C, HIV/AIDS), υπερδοσολογίας και θανάτων, αλλά και συνολικά στη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων της χρήσης ουσιών σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο.
Στην Ελλάδα, παρόλο που οι παρεχόμενες υπηρεσίες Μείωσης της Βλάβης υλοποιούνται από κρατικούς κυρίως φορείς και ΜΚΟ σε ικανοποιητικό βαθμό, οι συνθήκες οικονομικής ύφεσης εμποδίζουν τη διεύρυνση και προσαρμογή τους στις συνεχώς μεταβαλλόμενες ανάγκες.
Πιο συγκεκριμένα, όπως αναγράφεται στην ανακοίνωση των έξι φορέων, «είναι γεγονός ότι την περίοδο 2012 – 2014 υλοποιήθηκαν περισσότερες νέες παρεμβάσεις Μείωσης της Βλάβης και άμεσης πρόσβασης σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, κυρίως από τον ΟΚΑΝΑ και το ΚΕΘΕΑ, με τη χρηματοδότηση από τα Ευρωπαϊκά Προγράμματα ΕΣΠΑ. Ωστόσο, πολλές από αυτές τις υπηρεσίες δε συνεχίζουν να λειτουργούν το 2015 λόγω έλλειψης οικονομικών πόρων, και δυστυχώς οι επιπτώσεις ήδη έχουν γίνει αισθητές τόσο στους ίδιους τους ανθρώπους που κάνουν χρήση ουσιών όσο και στις υπηρεσίες υγείας».
Ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης, «οι λίστες υποκατάστασης οπιοειδών έχουν αυξηθεί δραματικά τον τελευταίο καιρό, ενώ καινοτόμες πρακτικές όπως ο Εποπτευόμενος Σταθμός “Οδυσσέας” έκλεισε εν μία νυκτί μετά από δέκα μήνες επιτυχούς λειτουργίας. Η διανομή υλικού ασφαλέστερης χρήσης απειλείται. Πρακτικές όπως η διανομή ναλοξόνης για την αντιμετώπιση περιστατικών υπερδοσολογίας που έχουν αποδειχθεί σωτήριες για τη ζωή ανθρώπων που κάνουν χρήση ψυχοδραστικών ουσιών, δεν υιοθετούνται από την ελληνική πολιτεία».
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία του ΕΚΤΕΠΝ για το έτος 2013, η εκτίμηση για την Ελλάδα του συνολικού αριθμού χρηστών ηλικίας 15-64 ετών με κύρια ουσία την ηρωίνη είναι 16.162, και μόνο περίπου οι 5.000 προσέγγισαν μέσα τα προγράμματα θεραπείας ή μείωσης της βλάβης. Επίσης, παρόλο που οιαντίστοιχες υπηρεσίες φαίνεται να ανταποκρίθηκαν επιτυχώς στην αιφνίδια επιδημική έξαρση του 2012 των HIV διαγνώσεων, από τους συνολικά 1.075 HIV θετικούς χρήστες ουσιών που δηλώθηκαν στο ΚΕΕΛΠΝΟ μόνο το 43,5% έκαναν έναρξη και διατηρήθηκαν στην αντιρετροϊκή θεραπεία (2011-2013).
«Είναι δε αξιοσημείωτο», σχολιάζεται στην ανακοίνωση, «ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων που κάνουν ενέσιμη χρήση ουσιών είναι θετικοί στον ιό της Ηπατίτιδας C, γεγονός που αποτελεί διαχρονική τάση στην Ελλάδα και ακόμα δεν έχει λάβει τη δέουσα προσοχή από τις υπηρεσίες Μείωσης της Βλάβης και υγείας για εντατικοποίηση της εξέτασης, διάγνωσης και θεραπείας της ιάσιμης πλέον Ηπατίτιδας C».
Τα στοιχεία αυτά ενδεικτικά μόνο σκιαγραφούν την πολυπλοκότητα των ιατρικών ζητημάτων στα οποία θα πρέπει τα νοσοκομεία και οι άλλες υπηρεσίες υγείας και μείωσης της βλάβης να ανταποκριθούν.
«Παράλληλα, ο αριθμός των Νέων Ψυχοδραστικών Ουσιών που καταγράφονται ετήσια στη χώρα μας, αλλά και σε όλη την Ε.Ε., έχει αυξηθεί. Από την στιγμή που τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης καταφέρνουν να τις καταγράφουν είναι σημαντικό οι παρεμβάσεις μείωσης βλάβης να προσαρμόζονται στις νέες τάσεις χρήσης ουσιών. Οι ΜΚΟ δουλεύουμε για την κατανόηση και την αποτύπωση του φαινομένου και για προτάσεις προσαρμογής των σημερινών παρεμβάσεων μείωσης βλάβης στα νέα δεδομένα της χρήσης» αναφέρεται στην ανακοίνωση των έξι οργανώσεων.
To BHMA
