Περίοδος καλοκαιρινών διακοπών και όσοι μπορούν ακόμα να τις κάνουν, το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να επιλέξουν το μέρος και να απαντήσουν στο ερώτημα: βουνό ή θάλασσα, ώστε να ξεκουραστούν και να «φορτώσουν τις μπαταρίες» σώματος και ψυχής. Είναι όμως εξίσου εύκολο για τα άτομα με αναπηρίες να αποδράσουν και να επισκεφτούν όποιο μέρος επιθυμούν, ανεμπόδιστα; Έχουν τις ίδιες επιλογές και ισότιμες ευκαιρίες με τα υπόλοιπα μέλη της κοινωνίας;
Είναι μια καλή ευκαιρία να αναφέρουμε κάποια δεδομένα για το θέμα «Τουρισμός και άτομα με αναπηρίες». Η Σύμβαση του Ο.Η.Ε. για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες αναφέρει ρητά, ότι η πρόσβαση στον τουρισμό είναι δικαίωμα που εξασφαλίζεται από τη συντεταγμένη πολιτεία. Δυστυχώς στην Ευρώπη και όχι μόνο στην Ελλάδα, υπάρχει μεγάλο κενό μεταξύ των αναγκών για πρόσβαση και των προσφερομένων υπηρεσιών πρόσβασης. Τα προβλήματα προσβασιμότητας δημιουργούν ιδιαίτερα προβλήματα στα άτομα με αναπηρίες όταν ταξιδεύουν ως τουρίστες σε διάφορα μέρη ή όταν αδυνατούν να απολαύσουν ισότιμα, παροχές και υπηρεσίες στον τόπο που έχουν επιλέξει να επισκεφθούν. Έτσι, τα άτομα με αναπηρίες, ως καταναλωτές υπηρεσιών πλέον, συναντούν δυσκολίες σε μια σειρά από υποστηρικτικές διαδικασίες όπως για παράδειγμα, στις μετακινήσεις, στις λίγες επιλογές για ικανοποιητική διαμονή, στην ανυπαρξία πρόσβασης σε παραλίες ή άλλους χώρους τουριστικού ενδιαφέροντος, στην ανυπαρξία ειδικής σήμανσης για άτομα με προβλήματα όρασης κλπ.
Υπάρχει μια αγορά, δυνητικά 130 εκατ. Ανθρώπων στην Ευρώπη (άτομα με αναπηρίες, ηλικιωμένοι, συνοδοί κ.α.) που θα μπορούσαν να διαθέσουν σε ετήσια βάση, περισσότερα από 68 δις. Ευρώ για τη κάλυψη των τουριστικών τους αναγκών και το νούμερο αυτό μεγαλώνει καθώς αυξάνει και ο αριθμός των ηλικιωμένων ατόμων. Τα νούμερα αυτά, καταδεικνύουν το οικονομικό όφελος που μπορεί να προκύψει για τους επαγγελματίες του τουρισμού.
Στη χώρα μας, γίνονται κάποια βήματα, από τη πολιτεία (κεντρική εξουσία, τοπικές/περιφερειακές αρχές) σχετικά με τη βελτίωση της προσβασιμότητας των τουριστικών υποδομών, των αρχαιολογικών χώρων κ.α. ενώ από την άλλη πλευρά, αρκετοί επιχειρηματίες αντιλαμβάνονται τη σημασία και το οικονομικό όφελος που μπορεί να έχει για την επιχείρησή τους η συγκεκριμένη κατηγορία τουριστών. Οι ενέργειες, δυστυχώς που γίνονται, συνήθως, δεν αποτελούν μέρος ενός στρατηγικού σχεδιασμού βελτίωσης των παροχών για τα άτομα με αναπηρίες, ως εν δυνάμει καταναλωτές του τουριστικού προϊόντος αλλά γίνονται μεμονωμένα. Έτσι η «τουριστική αλυσίδα» δεν είναι ενιαία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η εγκατάσταση σε διάφορες παραλίες της χώρας, ηλεκτροκίνητης ράμπας κολύμβησης για άτομα με κινητικά προβλήματα (SEATRAC), μια επιτυχημένη και βραβευμένη καινοτομία που έχει σχεδιαστεί από το πανεπιστήμιο Πατρών, που βοηθάει τα άτομα με κινητικά προβλήματα να κολυμπούν χωρίς τη συνοδεία βοηθού. Η ράμπα αυτή σε συνδυασμό με την παροχή υποστηρικτικών τουριστικών υπηρεσιών στη περιοχή(προσβάσιμα καταλύματα, χώροι εστίασης και ψυχαγωγίας, εκπαίδευση των επαγγελματιών/προσωπικού κ.α.) θα συμβάλλει στην αύξηση του τουρισμού, δημιουργώντας αν θέλετε, και ένα ανταγωνιστικό τουριστικό προϊόν. Δυστυχώς, στις περισσότερες των περιπτώσεων, αυτό παραμένει ως ευχή. Δεν αρκούν οι μεμονωμένες προσπάθειες αλλά επιβάλλεται σχεδιασμός και στρατηγική για την υλοποίηση του «προσβάσιμου τουρισμού». Η βελτίωσή του, θα οδηγήσει σε καλύτερη ποιότητα, άνεση και ασφάλεια υπηρεσιών για όλους.
Το μέλλον στον τουρισμό είναι και στη καινοτόμο υπηρεσία, στο πως θα μπορέσεις να διαφοροποιήσεις το προϊόν σου από τους ανταγωνιστές, να επιμηκύνεις τη τουριστική περίοδο και στη κατεύθυνση αυτή θα μπορούσε να λειτουργούσε ενισχυτικά και ο «προσβάσιμος τουρισμός». Φυσικά ο αντίλογος υπάρχει και έχει να κάνει με το κόστος που θα απαιτηθεί για να διαμορφωθούν κατάλληλοι τουριστικοί χώροι. Αλλαγές όμως που θα μπορούσαν να καλυφθούν στα πλαίσια του «νέου ΕΣΠΑ». Αυτό όμως που πρέπει να αλλάξει κατ’ αρχήν, είναι η νοοτροπία των επαγγελματιών του τουρισμού για το χρόνο απόσβεσης μιας τέτοιας επένδυσης. Η λογική του γρήγορου και εύκολου κέρδος αποτελεί εμπόδιο. Αντίθετα, απαιτείται να υπάρξει μια περισσότερο ανθρωποκεντρική προσέγγιση, όπου ο τουρισμός θα είναι δικαίωμα για όλους, βελτιώνοντας έτσι και την τοπική/εθνική οικονομία.
Ο σχεδιασμός διακοπών είναι μια ευχάριστη διαδικασία, ωστόσο για κάποιους από τους συνανθρώπους μας, μπορεί να αποτελεί μια πραγματική πρόκληση. Η υιοθέτηση ενός «ολιστικού μοντέλου» θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για έναν τουρισμό προσβάσιμο για όλους, όπου ωφελημένοι θα είναι και οι δύο πλευρές: πάροχοι και αποδέκτες υπηρεσιών.
Ο κ. Δημήτρης Π. Νικόλσκυ είναι Πρόεδρος Επιτροπής για τα Δικαιώματα των Aτόμων με Αναπηρίες του Συμβουλίου της Ευρώπης
Πηγή: Το Βήμα
