Συνέντευξη
στην Πέγκυ Ντόκου
Για τις εξελίξεις στην διεθνή πολιτική σκηνή, το Brexit, την εκλογή Μακρόν στις γαλλικές εκλογές και μια σειρά από άλλα θέματα που αφορούν την Ευρώπη, μιλάει σήμερα σε συνέντευξή του προς την «δημοκρατική», ο επίκουρος καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου κ. Σωτήρης Ντάλης.
Ειδικά για τον Τούρκο Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν, δηλώνει ότι «ενσαρκώνει ένα αληθινό παράδοξο» ενώ για την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην Προεδρία των ΗΠΑ εκτιμά πως υπονομεύει την Ευρώπη. «Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να βρει την απαραίτητη πολιτική ενέργεια για να αντιμετωπίσει τις νέες προκλήσεις και να παίξει έναν σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια σκηνή, ανταποκρινόμενη και στις προσδοκίες των πολιτών της» αναφέρει μεταξύ άλλων, ενώ μιλάει και για το βιβλίο του που εκδόθηκε πρόσφατα με τίτλο «Η ‘Δύσκολη’ Ευρώπη» που κυκλοφορεί ήδη.
Η συνέντευξη αναλυτικά:
• Κύριε Ντάλη, θα ήθελα να ξεκινήσουμε ζητώντας ένα σχόλιο για τις πρόσφατες εξελίξεις στην Ευρώπη. Από τη μία η απόφαση των Βρετανών για Brexit, από την άλλη η νίκη του Εμ. Μακρόν. Τι περιμένουμε μέχρι το τέλος του 2018 έχοντας μπροστά μας και τις γερμανικές εκλογές;
Το Brexit ίσως αποτελέσει μια «χρυσή ευκαιρία» για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Αρκεί να πιστέψουμε, περισσότερο από ποτέ, ότι η ενότητα είναι ένας αγώνας, τον οποίο είμαστε αποφασισμένοι να συνεχίσουμε. Αυτό που περιγράφεται εύστοχα ως κοινωνική Ευρώπη θα ενισχυθεί μέσα από την αναζήτηση μιας νέας ευρωπαϊκής αλληλεγγύης συμφερόντων, που θα συμπληρώνει το εθνικό συμφέρον. Πρέπει μέσα από το νέο κοινωνικό διάλογο να γεννηθούν νέες εγγυήσεις, ώστε να προχωρήσει η ΕΕ σε μια αειφόρο και αλληλέγγυα ανάπτυξη.
Όσον αφορά στις γαλλικές προεδρικές εκλογές (Απρίλιος – Μάϊος 2017), θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως οι σημαντικότερες των τελευταίων χρόνων σε όλη την Ευρώπη.
Ειδικότερα, ο δεύτερος γύρος της 7ης Μαϊου συνέπεσε περίπου με τον εορτασμό της Ημέρας της Ευρώπης (9 Μαϊου) και μας έδωσε την ευκαιρία να θυμηθούμε τις αξίες του Ευρωπαϊκού σχεδίου και να υπογραμμίσουμε τη σημασία που έχει για τη συνέχιση της ευρωπαϊκής ενοποίησης η εκλογή Μακρόν.
Η νίκη του Εμανουέλ Μακρόν απέναντι στον εθνικολαϊκισμό, που εκφράζει η ακροδεξιά Λεπέν, και η εκλογή του στο αξίωμα του προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας, δίνει μια νέα διάσταση στη συζήτηση για το μέλλον της Ευρώπης, γιατί ήταν ο μόνος πραγματικά ευρωπαϊστής από όλους τους υποψήφιους.
Με τον Μακρόν πρόεδρο της Γαλλίας αναμένεται να δημιουργηθούν νέες προϋποθέσεις για τον γαλλογερμανικό άξονα, που είναι πάντα απαραίτητος για την προώθηση της ευρωπαϊκής ενοποιητικής διαδικασίας.
Προς αυτή την κατεύθυνση, ο νέος πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας θα έχει σύμμαχό του μια λειτουργική πλειοψηφία στη Γαλλική Εθνοσυνέλευση, η οποία θα στηρίξει και τις μεταρρυθμίσεις του.
Ο Μακρόν πρέπει να δώσει μια Vita Nuova, μια ανανεωμένη και αναγεννημένη ζωή στην Ευρώπη, που θα εκφραστεί μέσα από μια νέα ευρωπαϊκή αλληλεγγύη σε μια θωρακισμένη Ευρωζώνη.
Μετά τις γερμανικές εκλογές του Σεπτεμβρίου είναι βέβαιο πως θα δρομολογηθούν σημαντικές αλλαγές, οι οποίες θα αφορούν στην περαιτέρω εμβάθυνση της ενοποίησης στο πλαίσιο της Ευρωζώνης. Έχουμε ήδη αργήσει…
• Σχετικά με την Τουρκία, εκτιμάτε ότι έχασε το ‘εισιτήριο’ για την είσοδό της στην Ευρωπαϊκή Ένωση με τη στάση που επιμένει να κρατάει σε διάφορα κομβικά θέματα;
Σήμερα, ο Ταγίπ Ερντογάν ενσαρκώνει ένα αληθινό παράδοξο: Είναι ο βασικός, και μάλιστα ο μοναδικός, παράγοντας της διεθνούς κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας του ΑΚΡ και συνεπώς της κυβερνητικής σταθερότητας, αλλά την ίδια στιγμή, με τον τρόπο διακυβέρνησής του και με το κοινωνικό του σχέδιο, αποτελεί και έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής αστάθειας της Τουρκίας για τα επόμενα χρόνια.
Εκμεταλλευόμενος το «θείο δώρο» του πραξικοπήματος του Ιουλίου του 2016, ο Ερντογάν επιχειρεί να ολοκληρώσει τη πολιτική στρατηγική του, όπως αυτή εκφράζεται με την οικοδόμηση ενός κράτους – κόμματος, το οποίο επιβάλλει στην κοινωνία τη βούληση ενός και μόνο ανθρώπου και ενός συντηρητικού και αυταρχικού εθνοτικοθρησκευτικού εθνικισμού.
Η ΕΕ μπορεί να γίνει ο καταλύτης για καθοριστικές αλλαγές στην Τουρκία. Όμως, όλες οι υποψήφιες χώρες πρέπει να αποδείξουν έμπρακτα ότι είναι έτοιμες να ασπαστούν τις αρχές και τις αξίες, στις οποίες στηρίζεται το ευρωπαϊκό οικοδόμημα και να υιοθετήσουν πλήρως το ευρωπαϊκό κεκτημένο.
Αυτή την περίοδο η ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας προχωράει με αργά βήματα.
Αυτό οφείλεται σε τρεις κυρίως λόγους:
• Στις εσωτερικές διεργασίες στην Τουρκία,
• Στις διαφωνίες που εμφανίζουν ορισμένα κράτη-μέλη της ΕΕ
• Στο Κυπριακό πρόβλημα.
• Πώς βλέπετε την μέχρι τώρα πορεία του Αμερικανού Προέδρου Ντ. Τραμπ και τι σημαίνει η πολιτική του για το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι;
Σήμερα η Ευρώπη αντιμετωπίζει σοβαρές απειλές, όπως είναι το ριζοσπαστικό Ισλάμ με τις συνεχείς τρομοκρατικές επιθέσεις σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις, ο Βλαδίμηρος Πούτιν, ο οποίος φαίνεται να υπονομεύει με πολλούς τρόπους την ενότητα της ΕΕ και να αναζητά την πρωτοκαθεδρία στον συντηρητικό κόσμο, η άνοδος του εθνικολαϊκισμού, των ακροδεξιών κομμάτων και των νεοφασιστικών μορφωμάτων σε πολλές χώρες αλλά και ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έδειξε στους πρώτους μήνες της διακυβέρνησής του πως επιδιώκει την αποσύνθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μια μορφή απειλής για την ευρωπαϊκή ενοποιητική διαδικασία.
Μπροστά σε αυτή τη νέα πραγματικότητα η ΕΕ πρέπει να επιβεβαιώσει την αξία της, επιδεικνύοντας την ικανότητά της να απαντά στις προκλήσεις της Ιστορίας.
• Για να κλείσουμε θα ήθελα να μας μιλήσετε για το βιβλίο σας, σε τι αναφέρεται και τι σας ώθησε να το γράψετε. Κατά την άποψή σας, η Ευρώπη θα συνεχίσει να είναι ένα σημείο αναφοράς για το μέλλον της χώρα μας;
Γράφω για τη «Δύσκολη Ευρώπη» σημειώνοντας πως η έλλειψη της Ευρώπης σημαίνει αυτόματα και την υποχώρηση της Ευρώπης.
Σε έναν κόσμο που κινείται πολύ γρήγορα, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να βρει την απαραίτητη πολιτική ενέργεια για να αντιμετωπίσει τις νέες προκλήσεις και να παίξει έναν σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια σκηνή, ανταποκρινόμενη και στις προσδοκίες των πολιτών της. Πιστεύω πως η ενίσχυση του ρόλου του εθνικού κράτους και της διακυβερνητικής συνεργασίας δεν θα λύσει κανένα πρόβλημα. Αντιθέτως, θα ενισχύσει τους εθνικολαϊκισμούς (αριστερούς και δεξιούς) και θα ακυρώσει την ίδια τη λογική της δημιουργίας της σημερινής ΕΕ που είναι συνέχεια της ΕΟΚ και της ΕΚΑΧ. Η επιστροφή στο έθνος –κράτος θα ακυρώσει μια πρωτοφανή για την παγκόσμια ιστορία συνεργασία κρατών, στη βάση της αποδυνάμωσης των εθνικών διαχωρισμών και αντικαθιστώντας την επιθετικότητα και την αντιπαλότητα με τη διαπραγμάτευση και τον συμβιβασμό.
Η ευρωπαϊκή ενοποιητική διαδικασία από το 1957 (Συνθήκες της Ρώμης) μέχρι και σήμερα εξασφάλισε στην Ευρώπη ειρήνη, ευημερία και συνείδηση κοινότητας προκειμένου να ξεπεραστούν οι αντιθέσεις. Με την ευρωπαϊκή ενοποίηση αντλήσαμε διδάγματα από τις αιματηρές αντιπαραθέσεις του παρελθόντος.
Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς σήμερα την Ευρώπη χωρίς την Ε.Ε. Εάν δεν είχε ξεκινήσει η Ευρωπαϊκή ενοποίηση, η οικονομική ανάπτυξη της Ευρώπης θα είχε προχωρήσει με πολύ πιο αργούς ρυθμούς.
Αυτές τις αγωνίες μου επιχείρησα να μεταφέρω στο βιβλίο μου «Η ‘Δύσκολη’ Ευρώπη», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαζήση και το οποίο παρουσιάσαμε πρόσφατα στη Ρόδο σε μια όμορφη και ιδιαίτερα συγκινητική εκδήλωση, όπου πολλοί φίλοι με τίμησαν με την παρουσία τους.
