Το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών θεωρεί ότι οι κάτοχοι των μετοχών δεν δικαιούνται αποζημίωσης καθώς η εκκαθάριση της Τράπεζας ολοκληρώθηκε
Ασκήθηκε έφεση από 19 ημεδαπούς, που προβάλλουν 30 λόγους για την ακύρωση της απόφασης
Ακόμη ένα σήριαλ στην ένδικη διαφορά των κατόχων των διαβόητων μετοχών της «Τράπεζας της Ανατολής» με την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος θα παιχτεί ενώπιον του Μονομελούς Εφετείου Αθηνών, με την εξέταση της 88σέλιδης έφεσης που άσκησαν κατά αποφάσεως του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, 19 ημεδαποί, με προεξέχοντα τον Ροδίτη κ. Λευτέρη Ρήνο και υπό την επιμέλεια του δικηγόρου κ. Γιάννη Καραμιχάλη.
Οι 19 κάτοχοι μετοχών της «Τράπεζας της Ανατολής», που διεκδικούν αμύθητα ποσά από την Εθνική Τράπεζα, προβάλλουν συγκεκριμένα στο πολυσέλιδο δικόγραφο της εφέσεως τούς 30 λόγους για την ακύρωση επιβαρυντικής για τις αποζημιώσεις τους αποφάσεως του πρωτόδικου δικαστηρίου.
Το ενδιαφέρον στη συγκεκριμένη ένδικη διαφορά έγκειται και στο γεγονός ότι το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών επιλήφθηκε αιτήσεων του Αρτέμιου Σώρρα, κατοίκου Πατρών και των εταιρειών «End National debt – END» και «Η Ελλάς ποτέ δεν πεθαίνει», που δεν παραστάθηκαν στη δίκη.
Οι 19 κάτοχοι μετοχών της «Τράπεζας της Ανατολής» είχαν ασκήσει πρόσθετη παρέμβαση στην συγκεκριμένη δίκη.
Οι αιτούντες εκθέτουν ότι το έτος 1904 ιδρύθηκε νομότυπα η «Τράπεζα της Ανατολής», η οποία λειτούργησε μέχρι το έτος 1932, οπότε συγχωνεύθηκε με την Εθνική Τράπεζα, ύστερα από αποφάσεις των γενικών συνελεύσεών τους, οι οποίες εγκρίθηκαν με την υπ’ αριθ. 72186/5-11-1932 απόφαση του Υπουργού Εθνικής Οικονομίας. Περαιτέρω, εκτίθεται στην αίτηση ότι με την καταρτισθείσα σύμβαση συγχώνευσης ακυρώθηκαν οι μετοχές της «Τράπεζας της Ανατολής», απέμεινε όμως το δικαίωμα των μετόχων για την πληρωμή τους από την Εθνική Τράπεζα ορισμένου τιμήματος εξαγοράς, για τον προσδιορισμό του οποίου συμφωνήθηκε να γίνει ειδική εκκαθάριση των περιουσιακών στοιχείων της, εντός χρονικού διαστήματος δύο ετών, ορίσθηκαν δε για το σκοπό αυτό ειδικοί εκκαθαριστές.
Όμως, αν και παρήλθε το χρονικό διάστημα, που είχε συμφωνηθεί για τη διενέργεια της εκκαθάρισης, και παρά τις παρατάσεις που επακολούθησαν, αυτή δεν ολοκληρώθηκε ούτε και περατώθηκε νομότυπα, με αποτέλεσμα η προαναφερθείσα τράπεζα να θεωρείται ότι βρίσκεται σε εκκαθάριση. Ενόψει τούτων και δοθέντος ότι, λόγω της παρελεύσεως πολλών ετών, δεν υπάρχουν πλέον οι διορισθέντες εκκαθαριστές, ζητούν οι αιτούντες να διορισθούν δύο εκκαθαριστές και ένας αντικαταστάτης τους, σε περίπτωση κωλύματός τους, για να ολοκληρώσουν και περατώσουν την ειδική εκκαθάριση της πιο πάνω τράπεζας.
Το πρωτόδικο δικαστήριο κατέληξε με την απόφασή του στα εξής:
Με την υπ’ αριθμόν 122747/6-12-1904 πράξη συμβολαιογράφου Αθηνών, καταρτίσθηκε το καταστατικό της ανώνυμης τραπεζικής εταιρείας με την επωνυμία «Τράπεζα της Ανατολής Α..Ε», το οποίο εγκρίθηκε νομότυπα και δημοσιεύθηκε στο με αριθμό 277/7-12-1904 τεύχος Α’ΦΕΚ.
Η κάλυψη του αρχικού μετοχικού κεφαλαίου έγινε από κοινού και ισότιμα από τη καθ’ ης και την τραπεζική εταιρεία «NATIONAL BANK FÜR DEUΤSCHLAND», οι οποίες συνεισέφεραν από κοινού για τη δημιουργία του αρχικού μετοχικού κεφαλαίου, που έφθανε τα 10.000.000 χρυσά γαλλικά φράγκα και το οποίο αυξήθηκε σταδιακά και έφθασε τα 35.000.000 χρυσά γαλλικά φράγκα, είχε διαιρεθεί σε 280.000 κοινές ανώνυμες μετοχές αξίας 125 χρυσών γαλλικών φράγκων. Έδρα της ανωτέρω τράπεζας, από την οποία αργότερα αποχώρησε η τράπεζα «NATIONAL BANK FÜR DEUTSCHLAND», ορίσθηκε η πόλη των Aθηvώv, ανέπτυξε δε αυτή δραστηριότητα εντός και εκτός της Ελλάδος, στην ανατολική Μεσόγειο και συγκεκριμένα στη Θεσσαλονίκη, Σμύρνη εν γένει Μικρά Ασία – Τουρκία, αλλά και στην Αίγυπτο, όπου υπήρχε έντονο το ελληνικό στοιχείο.
Η εν λόγω τράπεζα λειτούργησε μέχρι το έτος 1932, οπότε λόγω των δυσμενών οικονομικών συγκυριών και του κινδύνου πτωχεύσεως της, εξαιτίας των κακών οικονομικών αποτελεσμάτων, αποφασίσθηκε, ύστερα από voμότυπες αποφάσεις των γενικών συνελεύσεων της Εθνικής Τράπεζας και της Τράπεζας της Ανατολής, η συγχώνευση αυτών δι’ απορροφήσεως της δεύτερης από την πρώτη.
Οι ως άνω αποφάσεις των γενικών συνελεύσεων εγκρίθηκαν με την υπ’ αριθμόν 72186/5-10-1932 πράξη του Υπουργού Εθνικής Οικονομίας και έτσι καταρτίστηκε η σύμβαση συγχώvευσης με εξαγορά, η οποία δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Α.Ε. 301/31-12-1932.
Σύμφωνα με το περιεχόμενο της ως άνω σύμβασης συγχώνευσης (κεφάλαιο VI) οι μετοχές της «Τράπεζας της Ανατολής» ακυρώθηκαν από το χρονικό σημείο δημοσίευσης της σύμβασης συγχώνευσης και απέμεινε μόνο το (ενοχικό) δικαίωμα των τέως μετόχων της για την πληρωμή τους από την Εθνική Τράπεζα ορισμένου τιμήματος εξαγοράς, που αντιστοιχούσε σε κάθε μία μετοχή τους, ως προκαταβολή έναντι του προϊόντος της ειδικής εκκαθαρίσεως, που επρόκειτο να δημοσιευθεί βάσει των διατάξεων των συμβάσεων συγχώνευσης.
Ειδικότερα, σύμφωνα με το περιεχόμενο της σύμβασης συγχώνευσης η Εθνική Τράπεζα, ανέλαβε την υποχρέωση να καταβάλει στους μετόχους της «Τράπεζας της Ανατολής» ως τίμημα εξαγοράς το ποσό των 200 δραχμών (και όχι σε οποιοδήποτε άλλο νόμισμα) ανά μετοχή. Από το ποσό αυτό, οι 50 δραχμές ήταν το τίμημα εξαγοράς της πελατείας της «Τράπεζας της Ανατολής» (goodwill) και οι 150 δραχμές ήταν προκαταβολή έναντι του προϊόντος της ειδικής εκκαθάρισης της εν λόγω τράπεζας.
Οι τέως μέτοχοι διατήρησαν, επίσης, δυνάμει της σύμβασης συγχώνευσης και το ενοχικό δικαίωμα συμπληρώσεως του ως άνω τιμήματος εξαγοράς επί του προϊόντος της ειδικής εκκαθάρισης, εφόσον προέκυπτε τέτοιο μετά το πέρας της σχετικής διαδικασίας, το οποίο ποσό να υπερέβαινε το ήδη αποδοθέν ποσό των 150 δραχμών στο πλαίσιο της προκαταβολής.
Συμφωνήθηκε, επίσης, ότι η ειδική εκκαθάριση θα διενεργηθεί εντός χρονικού διαστήματος δύο ετών από της δημοσιεύσεως της εγκριτικής Υπουργικής Απόφασης, το δε ως άνω χρονικό διάστημα μπορούσε να παραταθεί, κατά την ανεξέλεγκτη κρίση της Εθνικής Τράπεζας, άπαξ ή αλληλοδιαδόχως, εφόσον τούτο θα ήταν αναγκαίο για τις ανάγκες της ειδικής εκκαθάρισης. Περαιτέρω, συνομολογήθηκε ότι οποιαδήποτε συμφωνία μεταξύ της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος και των εκκαθαριστών θα λύεται τελεσίδικα με διαιτησία από διμελή επιτροπή και, σε περίπτωση ασυμφωνίας των μελών της διμελούς διαιτητικής επιτροπής, η διαφορά θα λύεται τελεσίδικα από τον Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος ή του νόμιμου αναπληρωτή του.
Κατόπιν τούτων, οι ορισθέντες ειδικοί εκκαθαριστές ανέλαβαν καθήκοντα και πραγματοποίησαν μεγάλο αριθμό συνεδριάσεων (189). Κατά την τελευταία συνεδρίαση, που έγινε στις 23-12-1936, ο αντιπρόσωπος της Εθνικής Τράπεζας γνωστοποίησε στους παριστάμενους ειδικούς εκκαθαριστές, αφού αναγνώσθηκαν και επικυρώθηκαν τα πρακτικά της προηγούμενης συνεδρίασης, ότι η αποστολή τους έληξε, καθόσον τερματίσθηκε ο προσδιορισμός των τιμών ρευστοποίησης όλου του εναπομείναντος ενεργητικού της «Τράπεζας της Ανατολής». Το σχετικό πρακτικό υπέγραψαν χωρίς καμία αντίρρηση ή διαφωνία οι εκκαθαριστές. Σχετική δημοσίευση έγινε σε φύλλο Αιγυπτιακής Εφημερίδας του Καΐρου.
Σημειώνεται ότι μνεία της περατώσεως της ειδικής εκκαθαρίσεως γίνεται και στην αλληλογραφία που επακολούθησε μεταξύ της Εθνικής Τράπεζας με το Υπουργείο Οικονομικών, καθώς και στα πρακτικά της αμέσως επόμενης συνεδριάσεως το διοικητικού συμβουλίου της.
Εξάλλου, από την προσκομιζόμενη από την Εθνική Τράπεζα κατάσταση του λογιστικού της εκκαθαρίσεως της Τράπεζας της Ανατολής, με ημερομηνία 28-12-1936 προκύπτει ότι το τελικό προϊόν της εκκαθάρισης ήταν αρνητικό εις βάρος της Εθνικής Τράπεζας κατά το ποσό των 266.982.062,04 δραχμών. Οχι μόνο δεν κάλυψε τις προκαταβληθείσες 150 δραχμές ανά μετοχή προς τους τέως μετόχους της Τράπεζας της Ανατολής, αλλά άφησε και μεγάλο «άνοιγμα» εις βάρος της Εθνικής Τράπεζας.
Έτσι, πέραν του ποσού των 200 δραχμών, που καταβλήθηκε ανά μετοχή, η Εθνική Τράπεζα δεν προέβη σε οποιαδήποτε άλλη καταβολή, συμμορφούμενη με τα όσα προβλέπονται στη σύμβαση συγχώνευσης.
Το δικαστήριο έκρινε έτσι ότι η ειδική εκκαθάριση της «Τράπεζας της Ανατολής» περατώθηκε νομότυπα κατά το έτος 1936.
Εκρινε ακόμη ότι αυτός ήταν και ο λόγος για το ότι οι κάτοχοι των μετοχών της «Τράπεζας της Ανατολής», δεν επέδειξαν για ογδόντα περίπου έτη κανένα ενδιαφέρον προκειμένου να εισπράξουν το τίμημα εξαγοράς των εν λόγω μετοχών, το οποίο άλλωστε εκμηδενίστηκε μετά την εφαρμογή του Ν. 18/1944, αφού είχε συμφωνηθεί να καταβληθεί σε δραχμές και όχι σε οποιοδήποτε άλλο νόμισμα.
