Ο ΕΝΦΙΑ, η αύξηση των φόρων ακίνητης περιουσίας και τα χρέη σε Δημόσιο και τράπεζες, σε συνδυασμό με την ολοένα και περισσότερο επιβαρυμένη οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών, έχουν οδηγήσει σε αύξηση των αιτήσεων αποποίησης κληρονομιάς.
Και ενώ πριν μερικά χρόνια οι αιτήσεις αποποίησης κληρονομιάς ήταν ελάχιστες, πλέον οι κληρονόμοι «στριμώχνονται» στα κατά τόπους Ειρηνοδικεία της χώρας προκειμένου να καταθέσουν αίτηση με την οποία θα… ξεφορτώνονται κληρονομιές, που μόνο επιπρόσθετο πονοκέφαλο μπορούν να τους προκαλέσουν.
Το φαινόμενο της αποποίησης κληρονομιάς, που κάποτε φάνταζε ως “νομικό τερτίπι” για να αποφύγει ο κληρονόμος τα μεγάλα χρέη του κληροδότη, είναι πλέον μια μαζική και καθημερινή μάχη του πολίτη απέναντι στην υπερφορολόγηση της ακίνητης περιουσίας.
Ενδεικτικό της κατάστασης που έχει διαμορφωθεί και σε τοπικό επίπεδο είναι το γεγονός ότι το έτος 2013 είχαν υποβληθεί 194 αιτήσεις, το έτος 2014 256, το 2015 411, το έτος 2016 385 και από την 1η Ιανουαρίου 2017 έως την 5η Σεπτεμβρίου 2017 389!
Η πραγματικότητα που έχει καταγραφεί μέχρι στιγμής στα Ειρηνοδικεία της χώρας είναι πως οι αποποιήσεις κληρονομιάς -υπολογίζεται- πως θα φτάσουν φέτος τις 150.000!!
Η αύξηση είναι τραγικά μεγάλη σε σχέση με την έναρξη ή το μέσον της κρίσης που μαστίζει τη χώρα καθώς σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Δικαιοσύνης οι αποποιήσεις στο διάστημα 2013-16 αυξήθηκαν κατά 86%.
Σύμφωνα με τα στοιχεία:
Το 2013 ανήλθαν σε 29.199, το 2014 σε 41.388, το 2015 σε 45.628 και το 2016 σε 54.422.
Πριν λίγες μέρες στη Βουλή σε σχετική ερωτήσή του προς την υφυπουργό Οικονομικών Κατερίνα Παπανάτσιου, ο ανεξάρτητος βουλευτής Δημ. Κουκούτσης, είπε πως σύμφωνα με τα στοιχεία του πρώτου τριμήνου 2017 φαίνεται πως ο αριθμός όσων αποποιούνται κληρονομιάς θα τριπλασιαστεί, δηλαδή θα φτάσει τις 150.000 αιτήσεις.
Πώς γίνεται;
Σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα, ο κληρονόμος μπορεί να αποποιηθεί την κληρονομιά μέσα σε προθεσμία τεσσάρων μηνών που αρχίζει από τότε που έμαθε την επαγωγή (ότι δηλαδή κατέστη προσωρινός κληρονόμος) και τον λόγο της κληρονομιάς, διαφορετικά θεωρείται ότι έχει γίνει αποδεκτή.
– Χαρακτηριστικό της δραματικότητας της κατάστασης είναι πως δύο στις τρεις κληρονομιές είναι με παθητικό, όπως προκύπτει από εκτιμήσεις συμβολαιογράφων, γεγονός που προκαλεί τεράστια οικονομικά βάρη σε όσους κληρονόμους αποφασίζουν να κάνουν αποδοχή
– Όπως εκτιμούν δικαστικοί με πείρα, που καθημερινά χειρίζονται τέτοιες υποθέσεις, ένα ποσοστό, περί το 30%, από εκείνους που αποποιούνται το κάνουν διότι είτε δεν έχουν τις οικονομικές δυνατότητες –οι περισσότεροι– είτε διότι κρίνουν ότι δεν τους συμφέρει, υπό τις παρούσες οικονομικές συνθήκες, να “φορτωθούν” τα βάρη ακινήτων που κληρονομούν.
– Ένα μεγάλο επίσης ποσοστό, υπολογίζεται στο 28%, όσων αποποιούνται κληρονομιών το κάνει διότι τα ακίνητα που κληρονομεί δεν έχουν κανένα ενδιαφέρον. Σε αυτό το ποσοστό αποποιήσεων εντάσσονται και οι Ελληνες του εξωτερικού και βεβαίως εκείνοι που για χρόνια ζουν στα αστικά κέντρα αλλά έχουν καταγωγή από την επαρχία.
– Το μεγαλύτερο όμως ποσοστό των υποθέσεων που φθάνουν στα ειρηνοδικεία για αποποίηση κληρονομιών εκτιμάται ότι ανήκει σε εκείνους που μέσω αυτού του τρόπου επιλέγουν να γλιτώσουν φόρους για γονικές παροχές από τη μεταβίβαση περιουσιών προς τα παιδιά τους, τις οποίες οι ίδιοι κληρονομούν από τους δικούς τους γονείς. Το φαινόμενο είναι εξαιρετικά συνηθισμένο, καθώς πατέρας και μητέρα, κυρίως ανήλικων παιδιών, αποποιούνται την κληρονομία των δικών τους γονιών, ώστε η περιουσία –όποια κι αν είναι– να περάσει κατευθείαν στα εγγόνια και να μη χρειαστεί να πληρώσουν φόρους και άλλα έξοδα δύο φορές. Μία για να κληρονομήσουν και άλλη μία για να μεταβιβάσουν στη συνέχεια στα παιδιά τους. Πρόκειται ουσιαστικά για “εικονικές” αποποιήσεις κληρονομιάς.
Πού πάνε;
Όμως, όπως διευκρινίζει, τα ακίνητα που αποποιείται κάποιος δεν πηγαίνουν κατευθείαν στο Δημόσιο, όπως πιστεύουν οι περισσότεροι, καθώς το Δημόσιο κληρονομεί, έκτο κατά σειρά, όταν δεν υπάρχει κανένας συγγενής για να αποδεχθεί την κληρονομιά. Βεβαίως, δικαστικοί λειτουργοί εκφράζουν προβληματισμούς για την τύχη των ακινήτων τα οποία αποποιούνται χιλιάδες πλέον συμπολίτες μας, καθώς δεν υπάρχει μηχανισμός για άμεση ενημέρωση κάποιας δημόσιας υπηρεσίας.
