Δυσκολία να γεννήσουν φυσιολογικά; Φοβία για τον τοκετό; Πιο «βολική» από άποψη χρόνου διαδικασία; Η παραδοσιακή πρακτική του «μία φορά καισαρική, πάντα καισαρική»; Πώς μπορεί να εξηγηθεί το γεγονός ότι η πλειονότητα των Ελληνίδων μητέρων υποβάλλεται σε καισαρική τομή, μάλιστα κατά πολύ συχνότερα σε σχέση με τις υποψήφιες μητέρες σε όλη την υπόλοιπη Ευρώπη;
Σύμφωνα με εκτιμήσεις ειδικών, το ποσοστό των καισαρικών τομών στην Ελλάδα κυμαίνεται από 50%-70% στο σύνολο των γεννήσεων, ανάλογα με το μαιευτήριο –τα υψηλότερα ποσοστά αναφέρονται κυρίως στα ιδιωτικά– αλλά και τον αριθμό των γεννήσεων που πραγματοποιεί «έκαστο». Είναι ενδεικτικό ότι στο δημόσιο νοσοκομείο «Ελενα Βενιζέλου», με εξειδίκευση στη μαιευτική, πρόσφατη έρευνα κατέδειξε ότι έξι στις δέκα γέννες (63,1%) γίνονται με καισαρική τομή. Και αυτό, όταν ο μέσος όρος στις χώρες της Ε.Ε. είναι περίπου 25% και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας χαρακτηρίζει «επιτρεπτό» ποσοστό καισαρικών το 15%, με πρόσφατες μελέτες Αμερικανών ειδικών να το ανεβάζουν στο 20%.
Το υψηλό ποσοστό καισαρικών θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «φαινόμενο του Νότου». Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΟΟΣΑ, στην Ιταλία το ποσοστό των καισαρικών ανέρχεται στο 36% και στην Πορτογαλία στο 35%, ενώ στη γειτονική Τουρκία στο 50,4%. Στον αντίποδα είναι οι Ισλανδία, Φινλανδία, Σουηδία, Νορβηγία και Ολλανδία, όπου τα ποσοστά των καισαρικών κυμαίνονται από 15,2% έως 16,5%.
Εξαίρεση σε αυτό το «μοτίβο» είναι το Ισραήλ με 15,4%.
Για τη χώρα μας, η πρώτη αιτία για την οποία οι υποψήφιες μητέρες οδηγούνται στο χειρουργείο για καισαρική είναι η… έλλειψη «υπομονής». Οπως αναφέρει στην «Κ» ο καθηγητής Μαιευτικής Γυναικολογίας στο Πανεπιστήμιο Stony Brook της Νέας Υόρκης, Γιώργος Φαρμακίδης, ο υπ’ αριθμόν 1 λόγος για καισαρική είναι η πρόκληση τοκετού. Ο γιατρός κρίνει ότι έχουν «περάσει» οι ημέρες, στις οποίες η γυναίκα θα έπρεπε να γεννήσει, οπότε την οδηγεί σε προκλητή έναρξη τοκετού, η οποία γίνεται σε ανώριμο τράχηλο και συνήθως δεν έχει αποτέλεσμα. Ετσι ακολουθεί η καισαρική. «Σπανίως ακολουθούνται τα κριτήρια που θέτουν διεθνείς επιστημονικές εταιρείες, σχετικά με το πότε ο τοκετός δεν προχωράει και πρέπει να γίνει καισαρική», εξηγεί ο κ. Φαρμακίδης. Είναι χαρακτηριστικά τα ευρήματα μελέτης στο «Ελενα Βενιζέλου», βάσει των οποίων τα παιδιά που γεννιούνται με καισαρική έρχονται στον κόσμο μία εβδομάδα νωρίτερα σε σχέση με τα παιδιά από φυσιολογικό τοκετό (38,3 και 39,4 εβδομάδες κύησης αντίστοιχα).
Ενα μέρος των καισαρικών γίνεται για λόγους ευκολίας της εγκυμονούσας και του γιατρού. Αλλωστε και στην Ελλάδα έχει στηθεί γύρω από τον τοκετό μία πολύ επικερδής «βιομηχανία». Οι τιμές για το βασικό «πακέτο» με ΕΟΠΥΥ σε ιδιωτικό μαιευτήριο ξεκινούν από 1.500 ευρώ (τρίκλινο) και φτάνουν στις 12.500 ευρώ (σουίτα), χωρίς να υπολογίζεται η αμοιβή του γιατρού. Οταν πρόκειται για καισαρική οι τιμές είναι κατά περίπου 200 ευρώ υψηλότερες.
Οπως αναφέρει στην «Κ» η Κωνσταντίνα Νούσια, μαία (MSc, st PHD), «ο μέσος χρόνος ενός κολπικού τοκετού με φυσική έναρξη είναι 18 ώρες. Ενας μελλοντικός πατέρας έξω από την αίθουσα τοκετού είναι ευχαριστημένος όταν έρθει γρήγορα το παιδί. Αντίθετα, γίνεται ανήσυχος όσο περιμένει. Σε περίπτωση δε που υπάρξουν και επιπλοκές τότε θα σε κατηγορήσει γιατί δεν έγινε καισαρική. Ομως αυτό που δεν αντιλαμβάνονται πολλοί είναι ότι η καισαρική είναι ένα μεγάλο χειρουργείο με πολλές επιπλοκές», σημειώνει η κ. Νούσια. Και προσθέτει «στην Ελλάδα έχουν ιατρικοποιηθεί ο τοκετός και η εγκυμοσύνη, και έχει αφαιρεθεί σε μεγάλο βαθμό από τις μαίες ο λόγος αλλά και ο ρόλος που μπορούν να διαδραματίσουν, προετοιμάζοντας τη γυναίκα να βιώσει έναν ενεργό τοκετό».
Επιπλέον, υπάρχει η επικρατούσα –στη χώρα μας– άποψη ότι όταν έχει γίνει μία φορά καισαρική, τότε η γυναίκα πρέπει να ακολουθήσει και στους επόμενους τοκετούς την ίδια ακριβώς πρακτική. Το σύνηθες «φόβητρο» είναι η πιθανότητα «ρήξης της μήτρας» με φυσιολογικό τοκετό μετά την καισαρική λόγω της ουλής που έχει προκληθεί. «Στην πραγματικότητα, η πιθανότητα αυτής της επιπλοκής κυμαίνεται από 0,5% έως 0,7%», εξηγεί ο κ. Φαρμακίδης.
Σύμφωνα με τον ίδιο, όλο και περισσότερες γυναίκες έχουν αρχίσει να ζητούν τον κολπικό τοκετό ύστερα από καισαρική, μία τεχνική που ακολουθείται εδώ και δεκαετίες σε άλλες χώρες και κυρίως στις ΗΠΑ (VBAC), ενώ αρχίζει να γίνεται και στην Ελλάδα, από λίγους προς το παρόν ειδικούς. Οι συνήθεις λόγοι που αναφέρουν οι γυναίκες είναι ότι θέλουν να κάνουν πολλά παιδιά (οι καισαρικές θέτουν όριο στον αριθμό των παιδιών που μπορεί να γεννήσει με αυτή τη μέθοδο μία γυναίκα), και σε πολλές περιπτώσεις είχαν μία δυσάρεστη εμπειρία με επιπλοκές από την καισαρική. «Οι περισσότερες γυναίκες μπορούν έπειτα από καισαρική να γεννήσουν κολπικά. Τα ποσοστά επιτυχίας γι’ αυτό κυμαίνονται από 70%-85%», καταλήγει ο κ. Φαρμακίδης.
«Ηθελα να γεννήσω φυσιολογικά»
«Εχοντας βιώσει καισαρική τομή και φυσιολογικό τοκετό, θέλω να πω στις υποψήφιες μανάδες να ψάξουν γιατρό που να είναι υπέρ του φυσιολογικού τοκετού. Είναι κάτι μαγικό. Νιώθεις απλά το απόλυτο. Δεν ξέρω πώς αλλιώς να το περιγράψω. Θα έκανα και τρίτο παιδί για να νιώσω ξανά αυτή την εμπειρία».
Η Κατερίνα Π., 27 ετών, είναι μητέρα δύο παιδιών, ενός κοριτσιού τεσσάρων ετών και ενός αγοριού ενός έτους. Το πρώτο της παιδί γεννήθηκε με καισαρική τομή και το δεύτερο με φυσιολογικό τοκετό. Η ίδια ήθελε από την πρώτη εγκυμοσύνη φυσιολογικό τοκετό. «Φτάσαμε στην ημερομηνία που ο γιατρός μου είχε πει ότι έπρεπε να γεννήσω, στην 40ή εβδομάδα, αλλά το παιδί δεν “κατέβαινε”», λέει στην «Κ». «Ο γιατρός αποφάσισε να ξεκινήσει τους τεχνητούς πόνους, αλλά και πάλι δεν αισθανόμουν τίποτε. Τελικά μου είπε ότι το μωρό δεν θα κατέβει και πρέπει να υποβληθώ σε καισαρική τομή. Εχω την αίσθηση ότι δεν το “πάλεψε” για φυσιολογικό τοκετό. Ηταν ανένδοτος ότι εάν δεν γίνει η καισαρική θα διακινδυνεύσει το μωρό. Στενοχωρήθηκα, έβαλα τα κλάματα. Αλλά η πρώτη μου εγκυμοσύνη ήταν δύσκολη και ο συγκεκριμένος γιατρός με είχε βοηθήσει πραγματικά πολύ. Ακολούθησα τη συμβουλή του. Μετά την καισαρική ένιωθα λίγο απογοητευμένη με τον εαυτό μου, που δεν μπόρεσα να γεννήσω φυσιολογικά, που δεν επέμεινα περισσότερο».
Στη δεύτερη εγκυμοσύνη της, ο γιατρός της απέκλεισε το ενδεχόμενο φυσιολογικού τοκετού γιατί είχε κάνει καισαρική. Επισκέφθηκε και άλλους δύο γιατρούς που επίσης δεν αναλάμβαναν την ευθύνη. Στον έβδομο μήνα εγκυμοσύνης έμαθε ότι υπάρχει ομάδα ειδικών που αναλαμβάνει φυσιολογικό έπειτα από καισαρική. Στην 42η εβδομάδα της κύησης, εκπληρώθηκε η ευχή της και γέννησε με φυσιολογικό τοκετό.
Κατ’ ανάγκην… επιλογή
Η 40χρονη Ελένη Π., μητέρα δύο κοριτσιών, ηλικίας 9 και 13 ετών, ήθελε να γεννήσει φυσιολογικά, ωστόσο ο γιατρός την απέτρεψε. Οπως είπε στην «Κ», «έχω εμπειρία από δύο καισαρικές. Δεν το επέλεξα, δεν ανήκω σε αυτή την κατηγορία γυναικών. Στην πρώτη μου εγκυμοσύνη το μωρό ήταν τυλιγμένο πολλές φορές στον ομφάλιο λώρο και υπήρχε ο κίνδυνος ασφυξίας και σύμφωνα με τον γιατρό μου, ούτε η ανατομία του σώματός μου βοηθούσε για φυσιολογικό τοκετό. Εκανα καισαρική με ολική νάρκωση και ήταν μία πολύ επώδυνη διαδικασία. Πόναγα φριχτά. Δεν ήθελα να ξαναγίνω μάνα. Είχα πολλές μετεγχειρητικές επιπλοκές, ήταν δύσκολη η επούλωση της πληγής. Τις πρώτες εβδομάδες δεν μπόρεσα να ευχαριστηθώ τη μητρότητα. Ούτε το μωρό δεν μπορούσα να σηκώσω». Στη δεύτερη εγκυμοσύνη διατύπωσα την επιθυμία στον γιατρό μου να γεννήσω φυσιολογικά. Με απέτρεψε. Ηταν τελείως αρνητικός. Μου είπε ότι “αυτά γίνονται στην Αμερική”, ότι υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα για ρήξη μήτρας και ότι εγώ θα αναλάμβανα το ρίσκο. Ετσι με έπεισε να κάνω ξανά καισαρική. Τη δεύτερη φορά έγινε με επισκληρίδιο και η ανάρρωση ήταν ηπιότερη», σημειώνει, καταλήγοντας: «Ομως η εικόνα που είχα όταν συνήλθα από την καισαρική στην αίθουσα που ήμασταν οι λεχώνες, είναι ότι μπορούσες να διακρίνεις ποιες είχαν κάνει καισαρική και ποιες είχαν γεννήσει φυσιολογικά. Οι πρώτες ήμασταν με ορούς, κατακίτρινες, ταλαιπωρημένες από την εγχείρηση, ενώ οι άλλες έλαμπαν από χαρά».
Καθημερινή
