Ο Ερντογάν δεν θα διστάσει να κατεβάσει πλοίο και σε περιοχές κοντά στην Κρήτη, όπως αυτές ορίζονται από τις συντεταγμένες που συμπεριέλαβε στη συμφωνία με την Λιβύη, δηλώνει στο liberal.gr ο Αγγελος Συρίγος, κρούοντας ταυτόχρονα τον κώδωνα του κινδύνου, καθώς «το επίμαχο κείμενο παράγει αποτελέσματα, δεν είναι μνημόνιο συνεργασίας».
Σχολιάζοντας το τι σημαίνει αυτό στην πράξη, ο βουλευτής της ΝΔ και καθηγητής Διεθνούς Δικαίου στο Πάντειο, απαντά ότι ακριβώς επειδή οι διεκδικήσεις που απορρέουν από την συμφωνία, σταματούν εκεί που αρχίζουν τα ελληνικά τεμάχια νοτίως της Κρήτης, όταν η Τουρκία αποφασίσει να στείλει γεωτρύπανο, θα υποστηρίξει ότι το πλοίο της δεν καταπατά “οικόπεδα” που η Ελλάδα θεωρεί δικά της και τα οποία αυτή έχει παραχωρήσει για έρευνα και εκμετάλλευση, παρά δραστηριοποιείται σε γειτονικές θαλάσσιες περιοχές.
Σε κάθε περίπτωση θεωρεί βέβαιο ότι η Άγκυρα θα κινηθεί ταχύτατα, ότι σίγουρα θα υπάρξει κλιμάκωση, που θα γίνει αισθητή πιο σύντομα στην Κυπριακή ΑΟΖ με γεωτρήσεις, και όχι τόσο άμεσα στην Κρήτη, όπου ο Ερντογάν θα κινηθεί ανιχνεύοντας τις ελληνικές προθέσεις. Ερωτηθείς για την στάση των εταίρων μας, απαντά ότι εκτός από φραστική υποστήριξη δεν πρέπει να αναμένουμε κάτι περισσότερο, ενώ σχετικά με την επικείμενη συνάντηση Μητσοτάκη-Τραμπ, τα πάντα, όπως λέει, θα εξαρτηθούν από την διάθεση στην οποία θα βρίσκεται ο Αμερικανός Πρόεδρος. Στις άμεσες κινήσεις στις οποίες πρέπει να προχωρήσει η Ελλάδα, είναι σύμφωνα με τον καθηγητή του Παντείου, η παύση της αναγνώρισης της κυβέρνησης Σαράτζ, και η αναγνώριση από την Αθήνα της κυβέρνησης Χαφτάρ του Τομπρούκ, προκειμένου να έρθουμε άμεσα σε συνεννόηση μαζί του.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
– Τι νέα δεδομένα δημιουργεί η ψήφιση χθες από την τουρκική Βουλή της συμφωνίας με την Λιβύη;
Τα νέα δεδομένα που δημιουργεί το γεγονός αυτό, είναι ότι θα έχουμε ενώπιον μας μια διεθνή συμφωνία κατατεθειμένη στον ΟΗΕ, ανεξάρτητα αν θα είναι παράνομη, την οποία θα επικαλείται η Τουρκία σε κάθε της βήμα. Η Τουρκία επομένως βιάζεται να ολοκληρώσει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα την διαδικασία κύρωσης της συμφωνίας με την Λιβύη, προκειμένου να την καταθέσει εν συνεχεία στον ΟΗΕ, και να μπορεί να την επικαλείται με άνεση. Όσο για την Λιβύη θα προχωρήσει σε μια τυπική κύρωση, ωστόσο αυτό δεν ενδιαφέρει τον Ερντογάν. Η Τουρκία κινείται πέρα από έννοιες νόμιμο ή παράνομο, άρα θα αναφέρεται στην συμφωνία με κάθε ευκαιρία, γι’ αυτό και την έκανε.
– Τι αντιλαμβάνεσθε εσείς από το περιεχόμενο της συμφωνίας που έχει πλέον στα χέρια της και η ελληνική πλευρά;
Με την δημοσιοποίηση του περιεχόμενου της συμφωνίας, η Άγκυρα επιβεβαίωσε όλους τους ελληνικούς φόβους. Πρόκειται για κανονική συμφωνία, δεν είναι μνημόνιο συνεργασίας, παράγει αποτελέσματα, και το μόνο σημείο που δεν γνωρίζαμε, με απόλυτη βεβαιότητα, ήταν που ακριβώς τελειώνουν οι διεκδικήσεις που απορρέουν από την συμφωνία. Τώρα το μάθαμε και αυτό. Τελειώνουν εκεί που αρχίζουν τα ελληνικά τεμάχια, νοτίως της Κρήτης, την παραχώρηση των οποίων για έρευνα και εκμετάλλευση, προέβλεπε το σχέδιο της κυβέρνησης Σαμαρά το 2014. Τυπικά δηλαδή η Τουρκία εμφανίζεται με την συγκεκριμένη συμφωνία να μην καταπατά περιοχές εντός ελληνικών τεμαχίων. Οι χάρτες δείχνουν ότι σταματά λίγο πιο πριν.
– Σημαίνει αυτό ότι απομακρύνεται ο κίνδυνος αποστολής τουρκικού πλοίου στις θάλασσες της Κρήτης και την έναρξη ερευνών σε ζώνες νότια του νησιού, όπως είπε ο Τούρκος υπ. Ενέργειας Φ.Ντονμεζ;
Το πλοίο θα πάει στις συγκεκριμένες θαλάσσιες περιοχές. Ωστόσο η Τουρκία θα υποστηρίξει ότι το γεωτρύπανο δεν δραστηριοποιείται σε περιοχές που η Ελλάδα θεωρεί δικές της και τις οποίες έχει παραχωρήσει για έρευνα και εκμετάλλευση, παρά σταμάτησε πιο πριν. Σε αυτή την περίπτωση, η Ελλάδα θα επαναλάβει την σημερινή της θέση, ότι όλες αυτές οι κινήσεις είναι παράνομες.
– Διαβάζουμε ότι δεν είναι εφικτή η κύρωση της συμφωνίας από την εθνοσυνέλευση της Λιβύης, επειδή ελέγχεται από τον στρατηγό Χαφτάρ, ο οποίος κάλεσε χθες τον ΟΗΕ να ακυρώσει την συμφωνία. Ή ακόμη και αν δεν επικυρωθεί η συμφωνία, και πάλι αυτό δεν θα φρενάρει τον Ερντογάν;
Η εκτίμησή μου είναι ότι ο Σαράτζ θα βρει κάποιο τρόπο, προκειμένου να υποστηρίξει ότι η συμφωνία έχει κυρωθεί – με την δική του λογική- και το θέμα θα κλείσει εκεί, δεν θα μπει στην διαδικασία να την περάσει από κοινοβούλιο. Επιπλέον υπάρχει και μια απόφαση από το Συνταγματικό Δικαστήριο της Βουλής ότι το Κοινοβούλιο είναι παράνομο.
– Τα από εδώ και πέρα λοιπόν ελληνικά βήματα, ποια πρέπει να είναι;
Καταρχήν, είναι θετικό που έχουμε αποστείλει μονάδες επιφανείας στην Κρήτη. Έπειτα, πιστεύω ότι πρέπει άμεσα να πάψουμε να αναγνωρίζουμε την κυβέρνηση Σαράτζ, πρέπει να αναγνωρίσουμε την κυβέρνηση Χαφτάρ του Τομπρούκ και να έρθουμε άμεσα σε συνεννόηση μαζί του. Ένα δεύτερο θέμα αφορά την υποβολή στον ΟΗΕ, συντεταγμένων για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας με Λιβύη και Τουρκία. Το υποστηρίζω συνεχώς από το 2012. Καιρός είναι να εξεταστεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες.
– Πως κουμπώνει με τα παραπάνω το γεγονός ότι η Κύπρος ανακοίνωσε πως θα προσφύγει στο δικαστήριο της Χάγης για την προστασία των κυριαρχικών της δικαιωμάτων;
Επί της ΑΟΖ κάθε κράτος έχει κάποια δικαιώματα που ονομάζονται κυριαρχικά. Άρα θα προσφύγει για την παραβίαση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων εντός της ΑΟΖ της, από την Τουρκία. Τώρα σε ποια βάση θα προσφύγει, δεν το γνωρίζω γιατί η Τουρκία δεν είναι υποχρεωμένη να ακολουθήσει.
– Έτερο μόνιμο ερώτημα, είναι τι να περιμένουμε από την ΕΕ. Δεν πρέπει να πει πολύ ξεκάθαρα ότι αυτή η συμφωνία είναι παράνομη, και ότι αν εφαρμοσθεί, τα εμπλεκόμενα μέρη θα υποστούν κυρώσεις;
Τι κυρώσεις να υποστούν οι εμπλεκόμενοι; Όποιες κυρώσεις ήταν να υποστεί η Τουρκία, τις έχει υποστεί εξαιτίας των όσων κάνει στην κυπριακή ΑΟΖ. Έχουν διακοπεί οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις, έχουν παγώσει τα ενταξιακά κεφάλαια, και το μοναδικό κονδύλι που εξακολουθεί να δίνει η ΕΕ στην Τουρκία σχετίζεται με τα προσφυγικά και τα μεταναστευτικά ρεύματα. Επομένως, δεν υπάρχει θέμα επιπλέον κυρώσεων.
– Σε κάθε περίπτωση, να περιμένουμε κάτι από πλευράς συμμάχων; Επίκειται συνεδρίαση του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συνάντηση Μητσοτακη Τραμπ…
Εκτός από φραστική υποστήριξη λίγα πράγματα θα δούμε. Όσο για την συνάντηση Μητσοτάκη-Τραμπ, τα πάντα θα εξαρτηθούν από την ημέρα που θα πετύχουμε τον Αμερικανό Πρόεδρο. Μπορεί να είναι η ημέρα που θα έχει στείλει στον Ερντογάν μια επιστολή και θα τον βρίζει, όπως συνέβη πριν από μερικές εβδομάδες. Και μπορεί να τον πετύχουμε σε μια ημέρα, στην οποία θα του πλέκει το εγκώμιο, λέγοντας ότι είναι ο πιο σοβαρός ηγέτης που έχει γνωρίσει ποτέ.
– Αν σας ζητούσα να αποτολμήσετε μια πρόβλεψη για τις από εδώ και πέρα εξελίξεις, τι θα μου απαντούσατε;
Ο Τούρκος Πρόεδρος έχει μια στρατηγική. Δεν νομίζω ότι περίμενε κανείς, ότι μετά την συνάντηση με τον Κ. Μητσοτάκη θα πέσουν οι τόνοι και ότι ο Ερντογάν θα αλλάξει στρατηγική σχετικά με την συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης. Το ερώτημα είναι τι θα ακολουθήσει μετά την συμφωνία, μήπως πέσουν δηλαδή τότε οι τόνοι, έστω βραχυπρόθεσμα. Η Τουρκία θα επιχειρήσει να εφαρμόσει την συμφωνία. Και είπαμε ως παράδειγμα το ενδεχόμενο να αποστείλει πλοίο στην ευρύτερη περιοχή της Κρήτης, δηλαδή στα θαλάσσια όρια που της επιτρέπεται από την συμφωνία. Το θέμα είναι πόσο σύντομα θα προχωρήσει σε αυτή την διαδικασία.
– Εκτιμάτε ότι αυτό θα γίνει σύντομα;
Σίγουρα στην κυπριακή ΑΟΖ η Τουρκία θα προχωρήσει πολύ σύντομα σε γεωτρήσεις, προκειμένου να βρει κοίτασμα αερίου ή πετρελαίου. Στην Κρήτη, αυτό θα είναι πιο δύσκολο, η Άγκυρα θα προχωρήσει πιο αργά, ανιχνεύοντας τις προθέσεις. Αν τολμούσα μια πρόβλεψη για τις από εδώ και πέρα εξελίξεις, θα έλεγα ότι θα υπάρξει σίγουρα κλιμάκωση και ότι τους αμέσως επόμενους μήνες η Τουρκία, τουλάχιστον στην Κυπριακή ΑΟΖ, θα προχωρήσει με ταχύτατες κινήσεις. Στις ελληνικές θάλασσες, και συγκεκριμένα στην περιοχή της Κρήτης, θα κινηθεί βλέποντας και κάνοντας.
Δεν καταλαβαίνω γιατι παντα περιμενουμε να γινει κατι που από περισυ το ελεγαν οι Τουρκοι ότι θα το κανουν για να αντιδράσουμε και για ένα χρονο τωρα η Ελλαδα καθετε με σταυρωμένα χερια. Αυτό το Συριζα εκανε μεγαλη ζημια στην χωρα με το Μακεδονικο και τωρα με το ζητημα τηε Λιβυης.