Το ποσό των 51,2 εκατ. ευρώ έχει δαπανήσει τα τελευταία τριάμισι χρόνια το ελληνικό Δημόσιο για την πληρωμή προστίμων για τους Χώρους Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (ΧΑΔΑ), που παραμένουν ενεργοί κατά παράβαση της κοινοτικής νομοθεσίας. Στα χρήματα αυτά έρχονται να προστεθούν οι καταδικαστικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για μη επεξεργασία των αστικών λυμάτων και επικίνδυνων αποβλήτων συνολικού ύψους 61,2 εκατ. ευρώ.
Το χειρότερο όμως, είναι ότι το εθνικό σχέδιο για τη διαχείριση των απορριμμάτων είναι ανύπαρκτο, με τις σύγχρονες μονάδες επεξεργασίας που σχεδιάζονταν, με την μορφή των Συμπράξεων Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), σε περιοχές, όπως η Αττική και η Κέρκυρα, να έχουν ακυρωθεί. Αλλά και ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει πάψει να εμπιστεύεται την Τοπική Αυτοδιοίκηση ως προς την πρόοδο που υποστηρίζει ότι έχει κάνει.
Ο εφιάλτης των προστίμων
Όπως αναφέρει σε απάντησή του σε ερώτηση βουλευτών του Ποταμιού, ο υπουργός Οικονομίας Αλέξης Χαρίτσης, σύμφωνα με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που εκδόθηκε στις 02-12-2014 (για την υπόθεση C-378/13-Λειτουργία παράνομων χωματερών), επιβλήθηκε πρόστιμο κατ΄ αποκοπή 10 εκατομμυρίων ευρώ καθώς και πρόστιμο διατήρησης για 293 Χώρους Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (Χ.Α.Δ.Α) της χώρας. Από τους 293 Χ.Α.Δ.Α οι 70 ήσαν ενεργοί και οι 223 μη ενεργοί και μη αποκατεστημένοι.
“Έκτοτε καταβλήθηκαν μεγάλες προσπάθειες από την κυβέρνηση και την Τοπική Αυτοδιοίκηση, με αποτέλεσμα στις 02-06-2018 (7ο εξάμηνο) να έχουν απομείνει 14 ενεργοί, 24 μη αποκατεστημένοι και 19 Χ.Α.Δ.Α” αναφέρει το έγγραφο Χαρίτση. Σημειώνεται ακόμη ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν αποδέχεται τα αποδεικτικά στοιχεία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης όσον αφορά το κλείσιμο των παράνομων χωματερών με αποτέλεσμα να θεωρεί ότι “δεν έχει επέλθει η παύση λειτουργίας τους”. Όχι άδικα, καθώς, όπως επισημαίνουν παράγοντες της αγοράς, τo κρυφτούλι Δημάρχων με την Κομισιόν είναι συνήθης πρακτική: οι τοπικοί άρχοντες κλείνουν τους χαρακτηρισμένους ως ανεξέλεγκτους χώρους διάθεσης απορριμμάτων και δημιουργούν καινούργιους οι οποίοι ακόμη δεν έχουν “εντοπιστεί” από τις Βρυξέλλες.
Όπως ακόμη αναφέρεται στην απάντηση Χαρίτση, το συνολικό ποσό των προστίμων που πληρώθηκε μέχρι σήμερα (μέχρι το 7ο εξάμηνο) για τους Χ.Α.Δ.Α. ανέρχεται στο ποσό των 51.240.000 ευρώ. Για το 8ο εξάμηνο (λήξη 02-12-2018) εστάλησαν στοιχεία στην Επιτροπή σχετικά με την αποκατάσταση πέντε (5) επιπλέον Χ.Α.Δ.Α., τα οποία τελούν υπό αξιολόγηση. “Η χρηματοδότηση των έργων αποκατάστασης των Χ.Α.Δ.Α., μέχρι 31-12-2015 έγινε με συγχρηματοδότηση από το Ε.Σ.Π.Α. και από Εθνικούς Πόρους και μετά μόνον από Εθνικούς Πόρους. Επίσης στο πλαίσιο του προγράμματος ΦΙΛΟΔΗΜΟΣ Ι εκδόθηκε σχετική Πρόσκληση που περιλαμβάνει 16 εκ των ως άνω εναπομεινάντων Χ.Α.Δ.Α.” σημειώνεται.
Αστικά λύματα και επικίνδυνα απόβλητα
Όσον αφορά τη μη επεξεργασία των αστικών λυμάτων, εκδόθηκαν δύο καταδικαστικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, μία για τους οικισμούς Ν. Μάκρης, Μαρκόπουλου, Κορωπίου, Ραφήνας και Αρτέμιδας της Ανατολικής Αττική και μία για το Θριάσιο Πεδίο. Για τους οικισμούς της Ανατολικής Αττικής μέχρι 15-04-2018 (5ο εξάμηνο) το συνολικό πρόστιμο ανέρχεται στο ποσό των 27.850.492 ευρώ και για το Θριάσιο Πεδίο μέχρι στις 21-08-2018 (1ο εξάμηνο) στο ποσό των 6.369.964 ευρώ.
Χαμηλή πρόοδος
Η πρόοδος όσον αφορά την επεξεργασία των απορριμμάτων είναι ιδιαίτερα χαμηλή, με την Ελλάδα να είναι τελευταία στην κατάταξη των χωρών αναφορικά με τις επιδόσεις στην ανακύκλωση. Την ίδια στιγμή, τα νέα ΣΔΙΤ, που σχεδιάζονται στον τομέα των απορριμμάτων είναι απειροελάχιστα, ενώ όσα είναι προς υλοποίηση, χρειάστηκε, πρώτα, να ξεπεράσουν πολυάριθμα εμπόδια. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι αυτές της ΣΔΙΤ Πελοποννήσου, της οποίας η υλοποίηση αναμένεται να ξεκινήσει τους πρώτους μήνες της φετινής χρονιάς, ύστερα από συνεχείς καθυστερήσεις.
Αλλά και της Κέρκυρας η οποία, μετά το “πάγωμα” του διαγωνισμού για την κατασκευή μονάδας επεξεργασίας απορριμμάτων με Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) από το δήμαρχο Κώστα Νικολούζο, έχει μετατραπεί σε απέραντο σκουπιδότοπο.
