Οι συνεντεύξεις του πλέον σπανίζουν, αφού παραδίδοντας τη σκυτάλη του ΣΕΤΕ επέλεξε να αποτραβηχτεί, όχι από τα τουριστικά δρώµενα -αυτό είναι αδύνατον, αφού ο Τουρισµός πέρα από επιχειρηµατική δραστηριότητα, αποτελεί σηµείο αναφοράς για τον ίδιο-, αλλά από την έκθεση που λάµβανε, όντας επικεφαλής του ΣΕΤΕ, από τα «φώτα της δηµοσιότητας», τρόπον τινά.
Έτσι, σήµερα, το γεγονός ότι παραχωρεί συνέντευξη αποτελεί από µόνο του είδηση. Τα όσα, δε, λέει είναι ικανά να δηµιουργήσουν «τεκτονικό σεισµό». Ανδρέας Α. Ανδρεάδης. Μία πολυσχιδής προσωπικότητα, ένας επαγγελµατίας µε όραµα, που έχει αφήσει το «αποτύπωµά» του, όχι µόνο στο ελληνικό, τουριστικό επιχειρείν, αλλά σε αυτό καθ’ αυτό, τον ελληνικό Τουρισµό. Σε µία συνέντευξη-χείμαρρο, µετά από πολύ καιρό, αποκαλυπτικός, όπως πάντα, ο κ. Ανδρεάδης µιλάει για όλα:
Άνοδο του ελληνικού Τουρισµού Χρεωκοπία Thomas Cook Φορολογία Υποδοµές Χωροταξικό Υπερτουρισµό Tour Operators Βραχυχρόνιες µισθώσεις Κόκκινα δάνεια/Τράπεζες Αναπτυξιακό νόµο Αφελληνισµό ξενοδοχείων Ikos Andalusia και επέκταση
Η συνέντευξη του κ. Ανδρέα Ανδρεάδη στον Κωνσταντίνο Στ. Δεριζιώτη, έχει ως εξής:
Mε ένα ακόμη ρεκόρ, έκλεισε το 2019 για τον ελληνικό Τουρισμό, παρά τις αντιξοότητες και το γεγονός ότι όλες οι αγορές στην ευρύτερη περιοχή μας ήταν και είναι ανοικτές. Ποιο είναι το σχόλιό σας; Διαψεύδει η Ελλάδα και ο ελληνικός Τουρισμός, την κυκλικότητα και τις προβλέψεις;
Είναι γεγονός ότι υπάρχει ένα θετικό momentum, το οποίο αποτυπώνεται και στα οικονοµικά αποτελέσµατα. Ο λόγος είναι ότι το ελληνικό, τουριστικό προϊόν έχει εξελιχθεί και συνεχίζει να εξελίσσεται, παρά τα επιµέρους προβλήµατα, όπως η υψηλή φορολογία και η έλλειψη χωροταξικού σχεδιασµού. Γίνονται επενδύσεις, βελτιώνονται οι υποδοµές, ενώ τα σηµάδια δείχνουν ότι ανανεώνεται η εµπιστοσύνη της αγοράς προς τη χώρα µας µετά τη δεκαετή κρίση. Πάντως, το βέβαιο είναι ότι είµαστε στην αρχή ενός νέου, ενάρετου κύκλου τουριστικής ανάπτυξης, εφόσον βέβαια γίνουν σωστές κινήσεις και υλοποιηθούν κρίσιµες στρατηγικές επιλογές.
Η -απολύτως σοκαριστική- χρεωκοπία της Thomas Cook, θα αλλάξει κάτι στο τουριστικό γίγνεσθαι;
Η πτώχευση της Thomas Cook, αν και αναµενόµενη, έπληξε την τουριστική αγορά, αφήνοντας µεγάλες οικονοµικές εκκρεµότητες. Για το µέλλον δεν έχω αµφιβολία ότι το κενό θα καλυφθεί γρηγορότερα από ότι οι περισσότεροι περιµένουν. Το ζητούµενο, βέβαια, είναι να καλυφθεί όχι µε µία από τα ίδια, δηλαδή µε ένα µοντέλο που φθίνει.
Κύριο ζητούµενο είναι να αντιληφθούµε, µε αφορµή το γεγονός αυτό, ότι το τουριστικό προϊόν και τα δίκτυα διάθεσής του αλλάζουν ραγδαία. Όλοι πρέπει να προσαρµοστούµε στα νέα δεδοµένα, καινοτοµώντας και βελτιώνοντας τα προϊόντα και τις υπηρεσίες µας, όπως και τον τρόπο που τα προβάλουµε, υιοθετώντας τεχνολογίες που θα µας επιτρέπουν να γνωρίζουµε και να επικοινωνούµε καλύτερα µε τους πελάτες µας, µέσα από αποτελεσµατικό marketing και σύγχρονα κανάλια διανοµής των προϊόντων µας.
Τα «απόνερα» της χρεωκοπίας αυτής, είναι πολλά και σημαντικά, με το πιο σημαντικό ίσως να είναι η γιγάντωση της Anex, ενός τουρκικού ομίλου. Σας προβληματίζει αυτό;
Εάν κατακτήσουµε τα παραπάνω, οι οιεσδήποτε παρενέργειες θα είναι βραχυπρόθεσµες και όχι στρατηγικής σηµασίας. Πρέπει να µας απασχολεί η διαρκής βελτίωση του εαυτού µας πολύ παραπάνω από αυτά που κάνουν οι ανταγωνιστές µας και που σε κάθε περίπτωση δεν µπορούµε να επηρεάσουµε.
Τουρισμός όπως τον γνωρίζουμε δεν μπορεί να υπάρχει χωρίς αερομεταφορές. Ο κλάδος, ωστόσο, διεθνώς έχει πολλά και σημαντικά προβλήματα, ενώ οι χρεωκοπίες αεροπορικών εταιριών συνεχίζονται. Ποια είναι η εκτίμησή σας και πως η Ελλάδα μπορεί να αντιμετωπίσει τις εξελίξεις αυτές;
Με την αναβάθµιση των αεροδροµίων της και την περαιτέρω ενίσχυση των ελληνικών αεροµεταφορέων. Η αναµενόµενη βελτίωση ποιότητας και υπηρεσιών των αεροδροµίων της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, σε συνδυασµό µε τα εκσυγχρονισµένα και καλύτερα οργανωµένα, σε σχέση µε το παρελθόν, περιφερειακά αεροδρόµια της χώρας, αλλά και το αποτελεσµατικότερο marketing τους προς τις αεροπορικές εταιρίες, θα συµβάλει καθοριστικά στη δηµιουργία µιας έντονα και ευδιάκριτα ανταγωνιστικής, ελληνικής αγοράς αεροµεταφορών. Οι αεροπορικές εταιρίες εξελίσσονται και αυτές ραγδαία µε αιχµή τη µικρότερη επιβάρυνση του περιβάλλοντος και τις ποιοτικότερες υπηρεσίες, µε µικρότερο κόστος. Είναι λογικό να υπάρχουν θύµατα στον αδυσώπητο παγκόσµιο ανταγωνισµό, τα κενά που αφήνουν όµως θα καλύπτονται γρήγορα, όταν εµείς κάνουµε σωστά τη δουλειά µας.
Είναι γεγονός ότι ο κλάδος του Τουρισμού περίμενε πολλά από τη νέα κυβέρνηση και βάσιμα θα έλεγα, καθώς ο νυν πρωθυπουργός σε παρεμβάσεις του στον ΣΕΤΕ, τα τελευταία χρόνια, είχε εξαγγείλει σημαντικά και συγκεκριμένα μέτρα. Είστε ικανοποιημένος από την κυβερνητική πολιτική μέχρι σήμερα;
Η κυβέρνηση έκανε αναµφίβολα θετικό ξεκίνηµα. Η αποκλιµάκωση της φορολογίας, η µείωση των ασφαλιστικών εισφορών, η αύξηση του κατώτατου µισθού είναι κινήσεις απαραίτητες. Όπως επίσης ο εξορθολογισµός του ΦΠΑ και η περαιτέρω µείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων και, κυρίως, των ασφαλιστικών εισφορών, που θα επιτρέψει τη δηµιουργία νέων θέσεων εργασίας και θα αυξήσει τις καθαρές αµοιβές των εργαζοµένων στον τουρισµό. Σε κάθε περίπτωση, όλοι αντιλαµβανόµαστε ότι όλα αυτά δεν µπορούν να γίνουν, από τη µια µέρα στην άλλη. Απαιτείται χρόνος, τη στιγµή µάλιστα που το µεταναστευτικό και οι τελευταίες εξελίξεις στη Ανατολική Μεσόγειο ανοίγουν άλλα, και, µάλιστα, µεγάλα µέτωπα για τη χώρα. Είναι όµως ο σηµερινός ρυθµός ο επιθυµητός; Όχι. Το «τέρας» της γραφειοκρατίας ζει και βασιλεύει και υπονοµεύει καθηµερινά τις επενδύσεις. Οι δανειστές δεν έχουν ακόµη πεισθεί, ώστε να επιτρέψουν ταχύτερη αποκλιµάκωση της φορολογίας. Πιστεύω ότι, παρά τον προφανή φόρτο εργασίας του πρωθυπουργού, αυτός και η στενή οµάδα του θα πρέπει να επενδύσουν περισσότερο από τον χρόνο τους στον τοµέα, κάτι που τακτικά τονίζει και ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ. Παραµένω, πάντως, στις καλές πρωτοβουλίες και προθέσεις και είµαι συγκρατηµένα αισιόδοξος.
Ποια θεωρείτε ότι είναι τα μείζονα θεσμικά προβλήματα του Τουρισμού;
Κρατώντας το δεδοµένο ότι η Ελλάδα ήταν και παραµένει σπουδαίος τουριστικός προορισµός, αλλά αξιολογώντας τη διαφοροποίηση που έχει επέλθει στον τοµέα διεθνώς τα τελευταία χρόνια -αποτέλεσµα των νέων αξιών που εστιάζουν σε θέµατα όπως η προστασία του περιβάλλοντος ή η διαφοροποίηση των απαιτήσεων σε επίπεδο φιλοξενίας και διατροφής-, είναι απαραίτητη η προσαρµογή µας στις απαιτήσεις των καιρών. Πρέπει να καλλιεργηθεί η τουριστική κουλτούρα µέσα από την Εκπαίδευση. Εξυπακούεται ότι πρέπει να γίνει ελκυστικότερη η φορολογία του κλάδου, αντίστοιχη µε εκείνη των ανταγωνιστών µας. Απαραίτητη είναι και η µείωση του έµµεσου κόστους εργασίας, δηλαδή οι εισφορές που θα φέρουν καλύτερες αµοιβές των εργαζοµένων στον Τουρισµό. Κρίσιµες είναι επίσης οι υποδοµές, καθώς και η ευρύτερη αισθητική και λειτουργική βελτίωση των προορισµών και των ξενοδοχειακών συγκροτηµάτων. Αυτό σηµαίνει οµορφότερους και καθαρότερους προορισµούς, ποιοτικότερα κρεβάτια και διαφοροποιηµένα προϊόντα. Στόχος είναι να αυξηθούν οι επισκέπτες µέσου και υψηλού εισοδήµατος, οι οποίοι είναι διατεθειµένοι να δαπανήσουν χρήµατα, εάν η εµπειρία lifestyle που τους προσφέρεται είναι ανάλογη. Όλα αυτά σε ένα πλαίσιο αειφόρου ανάπτυξης και προσιτής πολυτέλειας, που προϋποθέτει αυστηρά ποιοτικές υποδοµές, πολιτικές περιβαλλοντικής αναβάθµισης, υιοθέτηση στρατηγικών µηδενικού ενεργειακού αποτυπώµατος, κατάργηση της χρήσης πλαστικού, κ.λπ., σε διασύνδεση µε τον πολιτισµό, την τοπική γαστρονοµία, τις ακαδηµίες σπορ και τις συνεργασίες µε διεθνή brands (co-branding). Αυτή θα πρέπει να είναι η επόµενη ηµέρα για τον ελληνικό Τουρισµό. Το επίπεδο υπηρεσιών, υποδοµών και το περιβάλλον, θα καθορίσουν, µαζί µε το σωστό branding και marketing, το τουριστικό µας µέλλον.
Χωροταξικό και επενδύσεις: μια σχέση πολύ σοβαρή. Θα καταλήξει σε «γάμο»; Θα αποκτήσει επιτέλους η χώρα χωροταξικό σχεδιασμό; Πως επηρεάζει η έλλειψη αυτή τον Τουρισμό; Τι γίνεται με το θέμα των συντελεστών δόμησης των ξενοδοχείων, που θα μπορούσε, όπως στην Κύπρο, να λειτουργήσει ως αναπτυξιακός μοχλός στην ελληνική Οικονομία, για πολλούς κλάδους;
Θα έλεγα ότι το ισχύον ειδικό χωροταξικό για τον Τουρισµό, στο µεγαλύτερο µέρος του, κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, έχουµε όµως πολύ δρόµο για να αποκτήσουµε ξεκάθαρους κανόνες. Η ολοκλήρωση, δε, του Κτηµατολογίου, όταν βέβαια ολοκληρωθεί, θα βοηθήσει. Δυστυχώς, η γραφειοκρατία, αλλά και οι κακές νοοτροπίες ορισµένων δηµοσίων υπαλλήλων, τοπικών αρχόντων και επιχειρηµατιών, δυναµιτίζουν διαρκώς την ολοκλήρωση ενός ορθού και ξεκάθαρου θεσµικού πλαισίου. Είναι υποχρέωση της Πολιτείας, αλλά και των επιχειρηµατιών, να κινηθούν µε σύνεση και να διαφυλάξουν την περιβαλλοντική, κοινωνική και οικονοµική αειφορία, καθοριστικούς παράγοντες για τη βιωσιµότητα και περαιτέρω ανάπτυξη του τουρισµού, σύµφωνα µε το νέο µοντέλο. Όσο για τον συντελεστή δόµησης, πράγµατι µπορεί να βοηθήσει στην ανάπτυξη των επιχειρήσεων, πρέπει όµως να χρησιµοποιηθεί µε σύνεση εκεί όπου παράγει ποιότητα και προστιθέµενη αξία στον προορισµό και όχι εις βάρος του περιβάλλοντος. Το χωροταξικό είναι βασικό ζητούµενο και για τα καταλύµατα, τις µαρίνες, τον ναυτικό τουρισµό, ενώ επηρεάζει το συνολικό αποτέλεσµα. Να ένας στρατηγικής σηµασίας τοµέας για τη χώρα, που απαιτεί άµεση παρακολούθηση από τον πρωθυπουργό.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, το 2019, υπήρξε μια πολύ σοβαρή βελτίωση των εισπράξεων και της μέσης κατά κεφαλή δαπάνης των τουριστών στην Ελλάδα. Πως το εξηγείτε αυτό; Πως μπορεί αυτή η εξέλιξη να γίνει τάση και να συνεχιστεί;
Αν και θεωρώ τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας αξιόπιστα, δεν πρέπει να ξεχνάµε ότι πρόκειται για ένα µικρό δείγµα ορισµένων δεκάδων χιλιάδων ερωτηµατολογίων, σε εκατοµµύρια αφίξεων, από εκατοντάδες σηµεία και διαφορετικά µέσα. Η χώρα µας αντιµετώπισε, τα τελευταία χρόνια, ακραία πτώση εισοδήµατος, capital controls και µεγάλη µετακίνηση από µετρητά σε ηλεκτρονικές συναλλαγές. Θεωρώ βέβαιο ότι και τα δείγµατα αυτά είναι αδύνατο σε κάποιο βαθµό να µην επηρεάσθηκαν. Εποµένως, πιο σηµαντικό είναι να βλέπουµε τις µακροχρόνιες τάσεις παρά τα πάνω-κάτω, κάθε χρόνο. Και οι µακροχρόνιες τάσεις είναι εξαιρετικά θετικές, µε τα έσοδα την τελευταία δεκαετία να έχουν διπλασιασθεί (2010 9,6 δισ. ευρώ – 2019 18,1 δισ. ευρώ) και οι αφίξεις να έχουν τριπλασιασθεί. Το µέσο έσοδο προφανώς άλλαξε, γιατί άλλαξε τόσο το µείγµα της πελατείας, όσο και οι ηµέρες παραµονής στη χώρα µας. Θυµίζω πάντως ότι στη µελέτη της McKinsey που εκπόνησε ο ΣΕΤΕ το 2013 εκτιµούσαµε έσοδα το 2021 – 2023 16,5 έως 19,5 δισ. ευρώ και µας θεωρούσαν τρελούς! Και όµως, όπως βλέπετε, θα τα ξεπεράσουµε. Αυτό που συνέβη σχετίζεται µε τη βαθιά αλλαγή νοοτροπίας του τουριστικού κόσµου, τη στροφή προς την εξωστρέφεια και ποιότητα και τη σηµαντική βελτίωση του προϊόντος που προσφέρουµε. Και είµαι ιδιαίτερα περήφανος για αυτό, που ο τουριστικός µας κόσµος, µέσα στην κρίση, πέτυχε. Και, ναι, µπορεί να συνεχιστεί και να επιταχυνθεί αν συνεχίσουµε να καινοτοµούµε, επενδύσουµε περισσότερο στις υποδοµές και τα προϊόντα µας, στο marketing και τα δίκτυα διάθεσής τους, στην αειφορία και στις προϋποθέσεις για διάχυση του τζίρου, µε την ανάπτυξη των λιγότερο δηµοφιλών περιοχών και στην περαιτέρω επιµήκυνση της τουριστικής περιόδου.
Οι νίκες έχουν πολλούς πατέρες, αλλά οι ήττες κανέναν. Που οφείλεται αυτή η πέραν και των πλέον αισιόδοξων προβλέψεων ανάπτυξη, του ελληνικού Τουρισμού; Είναι τα νέα ξενοδοχεία, είναι η μοναδικότητα της Ελλάδας, είναι η κυβερνητική πολιτική;
Όπως έχω ξαναπεί αποτελεί κατά 90% νίκη του τουριστικού µας κόσµου και κατά 10% όλων των υπολοίπων. Αυτό αποδεικνύεται εάν συγκρίνει κανείς την εξέλιξη των άλλων τοµέων της οικονοµίας, την ίδια περίοδο. Όλοι πέρασαν την ίδια κρίση µε την ίδια δηµόσια διοίκηση, το ίδιο πολιτικό σύστηµα, τις ίδιες υποδοµές και µε τις ίδιες τράπεζες.
Υπάρχει πρόβλημα υπερτουρισμού στην Ελλάδα;
Υπάρχουν ενδείξεις, εξέλιξη όµως που δεν αφορά µόνο στη χώρα µας. Είναι ένα θέµα, το οποίο πρέπει να αντιµετωπιστεί σοβαρά από την πολιτεία και τους τουριστικούς φορείς, µε τις κατάλληλες επικοινωνιακές κινήσεις. «Κλειδί» κι εδώ είναι η ποιότητα του προσφερόµενου προϊόντος, που αναπόφευκτα προσελκύει συνειδητοποιηµένους ταξιδιώτες -οι οποίοι είναι διατεθειµένοι να ξοδέψουν για να απολαύσουν- και όχι ευκαιριακούς. Σαντορίνη | money tourism copyright photo Η βιωσιµότητα των δηµοφιλών ελληνικών προορισµών δεν είναι αποκοµµένη από τη φέρουσα ικανότητά τους. Η αδυναµία ενός προορισµού να ανταποκριθεί στον όγκο των επισκεπτών, που δέχεται, λόγω ελλείψεων στις βασικές υποδοµές, µας αποµακρύνει από κάθε έννοια αειφόρου ανάπτυξης, καθώς αυτές επηρεάζουν αρνητικά το φυσικό και το δοµηµένο περιβάλλον, την ασφάλεια, την υγεία, τις διατροφικές συνήθειες και πολλά από όσα µας κάνουν σήµερα ελκυστικούς. Εκτός από τη διαφήµιση θα πρέπει πλέον να µας απασχολεί σοβαρά και η διαχείριση των ελληνικών προορισµών. Μόνον έτσι θα µπορέσουµε να αναβαθµίσουµε το τουριστικό µας προϊόν, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα την προστασία των φυσικών πόρων και την κοινωνική αποδοχή, ώστε να αποµακρυνθούµε από το µοντέλο του µαζικού τουρισµού µε τα πενιχρά και εφήµερα κέρδη.
Με δεδομένες τις δημόσιες υποδομές, ποια είναι η «αριθμητική οροφή» του ελληνικού Τουρισμού; Τι πρέπει να γίνει για τη βελτίωσή τους; Χρειαζόμαστε περισσότερους τουρίστες, «καλύτερους» τουρίστες; Ποιο πρέπει να είναι το μίγμα;
Γιατί όχι περισσότερους, µοιρασµένους καλύτερα στον χρόνο, αλλά και καλύτερους; Είναι κάτι που µπορεί να συµβεί αν όλοι αντιληφθούν ότι προσφέρουµε υψηλού επιπέδου παροχές, lifestyle προσαρµοσµένο στις νέες απαιτήσεις, έµφαση στην τοπική γαστρονοµία, δραστηριότητες αθλητικές και άλλες. Όλα αυτά µπορούν να προσελκύσουν ανθρώπους µέσου και υψηλού εισοδήµατος, διατεθειµένους να ξοδέψουν περισσότερα.
Τα τελευταία χρόνια το υπουργείο Τουρισμού κινούνταν στην λογική των συνεργασιών με τους tour operators, για να αυξήσουν τις θέσεις στην Ελλάδα. Αυτή η πολιτική φαίνεται να αλλάζει. Ποια είναι η άποψή σας γι’ αυτό;
Οι tour operators έχουν διαδραµατίσει σηµαντικό ρόλο στη διαµόρφωση του ελληνικού τουριστικού προϊόντος και έχουν αναµφισβήτητη συµµετοχή στο success story. Δεν νοµίζω ότι υπάρχει θέµα αλλαγής πολιτικής, απλά ζητούµενο είναι η ενίσχυση του ανταγωνισµού µε την ανάπτυξη και άλλων εναλλακτικών δικτύων διάθεσης. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, δουλειά της Πολιτείας είναι να βοηθά στη διαρκή βελτίωση των υποδοµών, της ποιότητας, της εκπαίδευσης και του marketing, σε συνεργασία µε ιδιωτικούς φορείς, όπως η Marketing Greece και όχι να επιδοτεί συγκεκριµένα δίκτυα διανοµής σε βάρος του ελεύθερου ανταγωνισµού.
Η Πολιτεία δείχνει να μην έχει σαφή και ξεκάθαρη πολιτική τα τελευταία χρόνια για το μείζον θέμα των βραχυχρόνιων μισθώσεων. Ποια είναι η άποψή σας;
Τι πρέπει να γίνει; Οι βραχυχρόνιες µισθώσεις δηµιούργησαν µια νέα κατάσταση στο τουριστικό τοπίο, καθώς στην αρχή ήταν ανεξέλεγκτες. Σιγά-σιγά, ωστόσο, γίνονται βήµατα εξορθολογισµού -µε τη φορολόγησή τους για παράδειγµα. Σίγουρα απαιτούνται πολλά ακόµα, ώστε να λειτουργούν σε ένα πλαίσιο θεµιτού ανταγωνισµού (ασφάλεια, παροχές, κ.λπ.), όπως για παράδειγµα η αναλογική φορολόγηση στις µισθώσεις τύπου Airbnb.
Τράπεζες: ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο. Ακόμη δεν έχει αντιμετωπισθεί το μείζον θέμα των κόκκινων δανείων, ενώ και η χρηματοδότηση του Τουρισμού φαίνεται να μην είναι αρκετή. Τι λέτε;
Αναµφίβολα οι τράπεζες πρέπει να προχωρήσουν στη διευθέτηση του κόκκινου δανεισµού των µεγάλων ξενοδοχειακών επιχειρήσεων -και όχι µόνο-, ώστε να απεγκλωβιστεί η χρηµατοδότηση και να δοθεί ώθηση στην ανάπτυξη του χώρου, αλλά και γενικότερα. Πιστεύω ότι θα λυθεί και αυτό το θέµα, ας µην ξεχνάµε ότι µόλις ξεκινάµε να βγαίνουµε από τον κύκλο εσωστρέφειας των τελευταίων ετών, λόγω των οικονοµικών προβληµάτων.
Αναπτυξιακός νόμος: Πως πρέπει να κινηθεί η κυβέρνηση στο θέμα αυτό; Πρέπει να συνεχίσει να επιδοτείται το ξενοδοχείο;
Δεν χωράει αµφιβολία ότι µε το δύσκολο πολιτικό και οικονοµικό περιβάλλον των τελευταίων ετών κρίνεται πλέον η βιωσιµότητα των ελληνικών επιχειρήσεων. Ιδιαίτερα της «ραχοκοκαλιάς» του Τουρισµού, των χιλιάδων µικροµεσαίων επιχειρήσεων, που η βιωσιµότητα είναι απαραίτητη. Ο νέος αναπτυξιακός νόµος χρειάζεται σωστή υλοποίηση. Θα πρέπει να αξιοποιηθούν πλήρως και οι προβλέψεις και οι δυνατότητες που παρέχονται για κάθε µέγεθος επιλέξιµης επένδυσης, µικρής η µεγάλης. Παράλληλα, ο νόµος πρέπει να αποκτήσει µεγαλύτερη απλότητα και σαφήνεια προς τους επενδυτές, µε ξεκάθαρες οδηγίες και σαφείς χρονικές προθεσµίες. Και λιγότερη γραφειοκρατία. Σκοπός του νόµου είναι η προώθηση της ισόρροπης ανάπτυξης, µε σεβασµό στους περιβαλλοντικούς πόρους, η τεχνολογική αναβάθµιση, η διαµόρφωση µιας νέας εξωστρεφούς εθνικής ταυτότητας (branding), η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας σε τοµείς υψηλής προστιθέµενης αξίας και έντασης γνώσης, η µετακίνηση στην αλυσίδα παραγωγής της αξίας για την παραγωγή πιο σύνθετων προϊόντων, η προσφορά καλύτερων υπηρεσιών και, εν τέλει, η εξασφάλιση καλύτερης θέσης της χώρας στον διεθνή καταµερισµό.
Υπάρχει θέμα αφελληνισμού της ξενοδοχίας;
Το ελληνικό ξενοδοχείο και ο τουρισμός, είναι αλληλένδετα με τον Έλληνα ξενοδόχο; Δεν θα έλεγα ότι υπάρχει θέµα αφελληνισµού, αλλά διεύρυνσης του τουριστικού προϊόντος, µε τους ξένους οµίλους να φέρνουν αναγκαία κεφάλαια και τη δική τους εµπειρία. Οι επενδύσεις και το know-how στη χώρα µας είναι απαραίτητα και όλοι µπορούµε να ωφεληθούµε από αυτές.
Ποια πρέπει να είναι η επόμενη ημέρα στην εκπροσώπηση του κλάδου;
Είµαι βέβαιος ότι όπως εκπροσωπείται αποτελεσµατικά σήµερα, το ίδιο θα συµβεί και στο µέλλον. Χαίροµαι που βλέπω µία νέα γενιά ικανών και καινοτόµων επιχειρηµατιών να ασχολούνται µε ενθουσιασµό σήµερα µε τα κοινά. Αν συγκρίνουµε µε δέκα-δεκαπέντε χρόνια πριν, η εικόνα είναι ασύγκριτα θετικότερη.
