«Υπάρχει τελικά φως στο τούνελ και πραγματικά αξίζει λίγη παραπάνω προσπάθεια και υπομονή από όλους μας!».
Αυτό υπογραμμίζει σε συνέντευξή του στη «δημοκρατική» ο πνευμονολόγος – φυματιολόγος ιατρός κ. Μιχάλης Βολονάκης σχετικά με τις εξελίξεις για την πανδημία του κορωνοϊού –ο οποίος είναι και γενικός γραμματέας στο διοικητικό συμβούλιο του Ιατρικού Συλλόγου Ρόδου.
Μιλώντας για τα εμβόλια κατά του νέου κορωνοϊού, δηλώνει πως «αποτελούν στην παρούσα φάση το μεγάλο μας όπλο για την καταπολέμηση της πανδημίας και την επιστροφή μας στην κανονικότητα», ενώ για το καυτό θέμα που μας απασχολεί όλους με τις μεταλλάξεις του κορωνοϊού, λέει πως «η αποτελεσματικότητα των mRNA εμβολίων δε φαίνεται να επηρεάζεται σημαντικά».
• Κύριε Βολονάκη, κοντεύουμε ένα χρόνο από το ξέσπασμα της κρίσης με την πανδημία του κορωνοϊού και διαπιστώνουμε ότι διανύουμε το τρίτο κύμα. Θα ήθελα κατ’ αρχήν το σχόλιό σας.
Κα. Ντόκου, πράγματι ήταν Δεκέμβριος του 2019, όταν ενημερώθηκε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) από τις Κινεζικές Αρχές, ότι στην πόλη Wuhan, της επαρχίας Hubei, εμφανίστηκαν περιστατικά πνευμονίας αγνώστου αιτιολογίας. Τον Ιανουάριο του 2020 οι υγειονομικές αρχές της Κίνας ανακοίνωσαν ότι απομονώθηκε ένας νέος ιός ως αιτιολογικός παράγοντας αυτών των πνευμονιών, o SARS-CoV-2, ο οποίος ανήκει στην ομάδα των κορωνοϊών. Η νόσος που προκαλεί το νέο αυτό στέλεχος κορωνοϊού ονομάζεται COVID-19. Η ταχεία παγκόσμια εξάπλωση της νόσου COVID-19 ανάγκασε τον Π.Ο.Υ. να κηρύξει πανδημία στις 11/3/2020. Από τότε παρά τη θεαματική πρόοδο στην κατανόηση του ιού, τα αποτελεσματικά και ασφαλή εμβόλια που έχουν αναπτυχθεί, τις προσπάθειες των επιστημόνων για εύρεση αποτελεσματικής αγωγής, τα περιοριστικά μέτρα που έχουν επιβληθεί, τα διαδοχικά lockdown και τα μέτρα ατομικής προστασίας που εφαρμόζουμε όλοι μας, διαπιστώνουμε δυστυχώς ότι η πανδημία καλά κρατεί, με αποτέλεσμα διάφορες χώρες του κόσμου να διανύουν ήδη την 3η επέλαση του ιού, το τρίτο κύμα δηλαδή της νόσου. Στη χώρα μας, το τελευταίο διάστημα παρατηρείται καθημερινή αύξηση των κρουσμάτων και των εισαγωγών στα νοσοκομεία, γεγονός που προκαλεί ανησυχία πως βρισκόμαστε πιθανότατα στα πρόθυρα ενός τρίτου κύματος της πανδημίας του νέου κορωνοϊού.
• Σύμφωνα με τα στοιχεία που έρχονται καθημερινά στην δημοσιότητα, οι εμβολιασμοί παρά τα προβλήματα είναι σε εξέλιξη σε διάφορες χώρες. Πόσο θα μας βοηθήσει το εμβόλιο;
Είναι γεγονός ότι η επιστήμη έχει κάνει για άλλη μια φορά το θαύμα της, προσφέροντας σε πρωτοφανές σύντομο χρονικό διάστημα σε όλη την ανθρωπότητα ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια.
Τα εμβόλια παρασκευάζονται με σκοπό την αντιμετώπιση νοσημάτων, που δεν είναι δυνατόν να ελεγχθούν μόνο με την εφαρμογή άλλων μέτρων δημόσιας υγείας. Στόχος τους είναι να περιορίσουν και να εξαλείψουν νοσήματα με υψηλή μεταδοτικότητα, με σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων, με υψηλή θνητότητα, με μεγάλη επιβάρυνση στα συστήματα υγείας, αλλά και με δυσμενείς οικονομικές επιπτώσεις στην κοινωνία. Ένα τέτοιο νόσημα είναι η πανδημία COVID-19.
Από τη στιγμή λοιπόν που δεν υπάρχει ριζική αποτελεσματική διαθέσιμη θεραπεία, είναι επιτακτική ανάγκη να σπάσει η αλυσίδα μετάδοσης του ιού. Αυτό θα επιτευχθεί μόνο με τα εμβόλια σε συνδυασμό πάντα με τα γνωστά σε όλους μας πια μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας. Άρα, τα εμβόλια κατά του νέου κορωνοϊού αποτελούν στην παρούσα φάση το μεγάλο μας όπλο για την καταπολέμηση της πανδημίας και την επιστροφή μας στην κανονικότητα. Στη χώρα μας οι πρώτοι εμβολιασμοί πραγματοποιήθηκαν στις 27/12/2020. Παρά την εξ΄ορισμού δυσκολία του παγκόσμιου αυτού εγχειρήματος, του μαζικού και γρήγορου δηλαδή εμβολιασμού, και παρά τις ιδιαιτερότητες αποθήκευσης και μεταφοράς των εμβολίων, καθώς και κάποιων καθυστερήσεων στην παραγωγή τους από τις φαρμακευτικές εταιρείες, ο εμβολιασμός είναι σε εξέλιξη τόσο στη χώρα μας, όσο και σε πολλές άλλες χώρες.
• Όλοι ανησυχούμε για τις μεταλλάξεις του κορωνοϊού. Θα τις καλύψουν τα εμβόλια; Τι λέει η επιστημονική κοινότητα;
Όλοι οι ιοί, συμπεριλαμβανομένου του SARS-CoV-2, αλλάζουν συνεχώς, χωρίς όμως πάντα οι μεταλλάξεις αυτές να έχουν κάποιο άμεσο όφελος για τον ίδιο τον ιό σχετικά με την αύξηση της μολυσματικότητας ή της μεταδοτικότητάς του, ενώ μερικές φορές οι ίδιες οι μεταλλάξεις περιορίζουν τη διάδοσή του. Μερικές φορές δηλαδή νέα στελέχη αναδύονται και εξαφανίζονται, ενώ άλλες φορές νέα στελέχη αναδύονται και επικρατούν.
Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ. παρατηρούνται περίπου 1-2 μεταλλάξεις του ιού κάθε μήνα. Οι πιο ‘’διάσημες’’ μεταλλάξεις του ιού είναι αυτές που απομονώθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο, στη Βραζιλία και στη Νότια Αφρική.
Με τα μέχρι τώρα επιστημονικά δεδομένα, η αποτελεσματικότητα των mRNA εμβολίων δε φαίνεται να επηρεάζεται σημαντικά (με βάση στοιχεία από εργαστηριακές έρευνες και του γεγονότος ότι η αρχική τους αποτελεσματικότητα υπολογίζεται κοντά στο 95%).
Επίσης, μελέτη φάσης 3 εμβολίου βασισμένο σε πρωτεΐνη ανέδειξε 89,4% αποτελεσματικότητα στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ τα πρώτα αποτελέσματα ανάλογης μελέτης ανέδειξε 60% στη Νότια Αφρική.
Όσον αφορά τα εμβόλια με ιικό φορέα μελέτες στις Η.ΠΑ., Λατινική Αμερική και Νότια Αφρική ανέδειξαν αποτελεσματικότητα στο να αποτρέψουν τη μέτρια και σοβαρή νόσηση 72%, 66% και 57% αντίστοιχα.
Αξίζει όμως να τονιστεί, ότι και στις περιοχές αυτές με τις διάφορες μεταλλάξεις τα εμβόλια με ιικό φορέα ήταν 85% αποτελεσματικά στο να αποτρέψουν τη σοβαρή νόσο, ενώ επίσης απέτρεψαν πλήρως τη νοσηλεία και το θάνατο, που να σχετίζονται με τον νέο κορωνοϊό. Άρα, τα μέχρι τώρα επιστημονικά δεδομένα είναι αισιόδοξα και καθησυχαστικά.
• Τα μέτρα προστασίας, η χρήση μάσκας, η τήρηση αποστάσεων κ.λπ. πρέπει να συνεχίζουμε να τα εφαρμόζουμε -ακόμη και όταν μειωθούν τα κρούσματα και ομαλοποιηθεί η κατάσταση;
Κα Ντόκου, καταλαβαίνω την ανάγκη όλων μας να απαλλαγούμε άμεσα από αυτόν τον εφιάλτη. Όμως, μπορεί τα εμβόλια να είναι εδώ και να αποτελούν τον αποτελεσματικότερο τρόπο ελέγχου εξάπλωσης της νόσου, αλλά κανένα εμβόλιο δεν προσφέρει 100% προστασία, ενώ και ο χρόνος της ανοσίας που παρέχουν δεν είναι ακόμα γνωστός. Επίσης, όπως όλοι ξέρουμε, δυστυχώς δεν υπάρχει προς το παρόν ριζική αποτελεσματική θεραπεία. Από την άλλη όμως, υπάρχει ο νέος κορωνοϊός, ένας RNA ιός που μεταλλάσσεται και εξαπλώνεται εύκολα και γρήγορα και που περιμένει κάθε ολιγωρία μας για να επιτεθεί.
Γι’ αυτό, αν και θα είμαστε εμβολιασμένοι, θα έχουμε όπως λέτε μειωμένα κρούσματα και ομαλοποιημένη κατάσταση, θα πρέπει να συνεχίσουμε τη χρήση μάσκας, την τήρηση κοινωνικής απόστασης, την τακτική και σχολαστική υγιεινή των χεριών και την καθαριότητα του χώρου, όπου ζούμε ή εργαζόμαστε. Οτιδήποτε άλλο είναι μαθηματικά βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε νέα έξαρση κρουσμάτων. Όμως, με τον μαζικό εμβολιασμό και την ανοσία της αγέλης, καθώς και με τις θυσίες όλων μας και την τήρηση των ανωτέρω μέτρων προστασίας, θα έχουμε επιτύχει πολύ μικρότερος αριθμός συνανθρώπων μας να νοσεί βαριά, λιγότεροι ασθενείς να εισάγονται στα νοσοκομεία και στις Μ.Ε.Θ., θα έχουμε πολύ λιγότερες απώλειες, θα αποσυμφορηστεί το σύστημα υγείας και θα επανέλθουν όλες εκείνες οι δραστηριότητες της κοινωνικής και οικονομικής ζωής του τόπου μας, που τόσο πολύ μας έχουν λείψει.
Κλείνοντας, θέλω να σας ευχαριστήσω για την πρόσκληση και τη φιλοξενία και να τονίσω, ότι παρ’ όλες τις αντιξοότητες που βιώνουμε και τις δυσκολίες που μπορεί να προκύπτουν, υπάρχει τελικά φως στο τούνελ και ότι πραγματικά αξίζει λίγη παραπάνω προσπάθεια και υπομονή από όλους μας.
