Μόνο ως πρωταπριλιάτικο ψέμα θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί η ανακοίνωση του Δήμου Ρόδου ότι η Κοιλάδα των Πεταλούδων είναι έτοιμη να υποδεχθεί τους επισκέπτες της φέτος. Και το ψέμα παίρνει ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις όταν η κατάσταση αυτή «διαπιστώθηκε» από τον ίδιο το Δήμαρχο και δημοτικούς συμβούλους. Ο Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος Ρόδου με φωτογραφικό υλικό που τραβήχτηκε την ίδια μέρα αλλά και την επόμενη της επίσκεψης του Δημάρχου μόνο ετοιμότητα δεν διαπιστώνει.
Πριν προχωρήσουμε στην αποτύπωση της σημερινής κατάστασης να θυμίσουμε μερικά πράγματα για την Κοιλάδα των Πεταλούδων. Η Κοιλάδα αποτελεί ένα εξαιρετικού ενδιαφέροντος οικοτουριστικό προορισμό μέρος του δικτύου Natura 2000 όπου το φαινόμενο της συγκέντρωσης του εντόμου Panaxia Quantripunctaria παρατηρείται σε μοναδικά υψηλούς αριθμούς. Το έντομο αυτό σύμφωνα με το παράρτημα ΙΙ της οδηγίας 92/43/EEC του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 1992 «για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας» που δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ (αριθ. L 206 της 22/07/1992 σ. 7 – 50), είναι είδος η διατήρηση του οποίου επιβάλλει τον καθορισμό ειδικών ζωνών διατήρησης και μάλιστα ως είδος προτεραιότητας.
Εκτός όμως από την τεράστια οικολογική σημασία η Κοιλάδα αποτελεί ένα σημαντικό οικονομικό πόρο για το Δήμο αφού αποκομίζει πάνω από ένα εκατομμύριο ευρώ ετησίως από τις εισπράξεις των εισιτηρίων. Στα έσοδα αυτά θα πρέπει να προστεθούν και οι εισπράξεις της ΔΕΡΜ ΑΕ (€140.642 το 2015) από τα περίπτερα και φυσικά όλοι οι άνθρωποι που απασχολούνται λόγω της Κοιλάδας (εργαζόμενοι, ταξί, τουριστικά λεωφορεία κλπ).
Ας δούμε όμως μερικά σημεία όπου η Κοιλάδα δεν είναι έτοιμη:
- Κατσίκια. Το κατεξοχήν πρόβλημα στη ευρύτερη περιοχή της Κοιλάδας των Πεταλούδων και του Άνω Καλαμώνα εξακολουθούν να είναι τα ανεπιτήρητα κατσίκια τα οποία βρίσκονται πέριξ αλλά και μέσα στην Κοιλάδα. Η παρουσία των κατσικιών εκεί απειλεί την ύπαρξη του ίδιου του εντόμου αφού η καταστροφή της νέας βλάστησης επιφέρει αλλαγές στο μικροκλίμα της Κοιλάδας και απειλεί την επιβίωση των πεταλούδων. Αυτό έχει επισημανθεί σε όλους τους τόνους και από όλους τους επιστημονικούς και κρατικούς φορείς.
- Περίφραξη και οδικό δίκτυο. Συνδεμένη με την είσοδο των κατσικιών στην Κοιλάδα είναι και η κατάσταση της περίφραξης που σε κάποια σημεία είναι κατεστραμμένη. Σε μία από τις φωτογραφίες φαίνεται η περίφραξη στο δρόμο προς τη Ψίνθο λίγο πιο πάνω από την ιστορική Μονή της Καλόπετρας όπως ήταν το 2013 και όπως είναι σήμερα. Εύκολα διαπιστώνεται ότι η κατάσταση είναι η ίδια τρία χρόνια μετά. Λίγο πιο κάτω απέναντι από την είσοδο του μοναστηριού, η ξύλινη περίφραξη είναι πεσμένη από πέρσι. Σε άλλη φωτογραφία βλέπετε το σημείο όπου πέρσι (14/8/2015) ανατράπηκε φορτηγό αυτοκίνητο στο δρόμο προς την κεντρική είσοδο της Κοιλάδας. Οκτώ μήνες μετά η κατάσταση είναι αυτή που βλέπετε και τα λόγια φυσικά είναι περιττά.
- Μουσείο Φυσικής Ιστορίας. Το Μουσείο δημιουργήθηκε κυρίως για τη χαμηλή τουριστική περίοδο όταν δεν υπάρχουν ζωντανές πεταλούδες μέσα στην Κοιλάδα ώστε να υπάρχει ένα αντικείμενο στην επίσκεψή τους για την οποία πληρώνουν. Επίσης δημιουργήθηκε για εκπαιδευτικούς σκοπούς και σε συνεργασία αργότερα με το Κέντρο περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Πεταλούδων. Σήμερα είναι κυριολεκτικά στον αυτόματο αφού δεν υπάρχει ούτε ένας υπάλληλος, ούτε καν φύλακας. Απλά παραμένει ανοικτό!! Τα εκθέματα δεν έχουν ανανεωθεί, ούτε καν τα κατεστραμμένα όπως βλέπετε στη διπλή φωτογραφία του 2009 και σήμερα. Ενώ λοιπόν υπάρχουν μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης τόσο στο τουριστικό όσο και στο εκπαιδευτικό κομμάτι με ανανέωση των εκθεμάτων με ενδημικά είδη χλωρίδας και πανίδας, παρατηρείται πλήρης εγκατάλειψη.
- Γενικότερη προστασία της Κοιλάδας. Ο Δήμαρχος δήλωσε ότι υπήρξε μέριμνα για την προστασία και την αειφορική διαχείριση της χλωρίδας και της πανίδας της Κοιλάδας και την αντιμετώπιση της μείωσης των πεταλούδων. Για το ίδιο θέμα ο πρόεδρος της ΔΕΡΜ ΑΕ δήλωνε πέρσι ότι έχει έρθει σε επαφή με το Μουσείο Γουλανδρή. Αλήθεια πόσα δέντρα ζητιάς (υγράμβαρη – Liquidambar orientalis) φυτεύτηκαν φέτος ή έστω τα τελευταία 15 χρόνια, ποιες ενέργειες έγιναν για τη μείωση του πληθυσμού του εντόμου και τι απέφεραν οι επαφές με το Μουσείο Γουλανδρή; Στη φωτογραφία εμείς βλέπουμε ότι ούτε τα κλαδιά δεν έχουν μαζευτεί μέσα από την Κοιλάδα.
- Επισκέπτες στην Κοιλάδα. Η κατάσταση που αντιμετωπίζουν οι επισκέπτες σήμερα στην Κοιλάδα δεν περιποιεί τιμή για κανένα. Στη φωτογραφία βλέπουμε επίσκεψη σχολείου που βρήκε την πάνω Κοιλάδα κλειστή, όπως και τις τουαλέτες και το αναψυκτήριο. Ακόμα και η σημαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι σε ελεεινή κατάσταση. Πώς άραγε θα υποδεχτούμε τους αυστριακούς τουρίστες;
- Λειψυδρία. Όλα τα παραπάνω προβλήματα είναι σίγουρο ότι θα επιδεινωθούν από τη φετινή λειψυδρία. Ειδικά το κομμάτι του πάνω μέρους της Κοιλάδας έχει κυριολεκτικά «στεγνώσει». Επίσης αυξημένος θα είναι και ο κίνδυνος πυρκαγιάς.
Ο Σύλλογος μας θεωρεί ότι το θέμα των Κοιλάδας είναι πολύ σοβαρά και δε λύνεται με Δελτία Τύπου αλλά απαιτεί συγκεκριμένες άμεσες παρεμβάσεις. Ενδεικτικά αναφέρουμε:
- Άμεση απομάκρυνση όλων των βοσκών από την ευρύτερη περιοχή.
- Άμεση δενδροφύτευση μέσα στην Κοιλάδα με ενδημικά φυτά και κυρίως με ζητιές. Σχετική καταγραφή των ενδημικών φυτών της Κοιλάδας υπάρχει σε μελέτη του Πανεπιστημίου Πατρών την οποία έχει ο Δήμος Ρόδου.
- Δενδροφυτεύσεις γύρω από την Κοιλάδα.
- Προστασία των προ-βιοτόπων της πεταλούδας σε όλη τη Ρόδο.
- Ανελλιπής φύλαξη της Κοιλάδας και περίφραξη
- Αειφορική διαχείριση των επισκεπτών ώστε να μην ξεπερνούν τη φέρουσα ικανότητα του βιοτόπου. Δημιουργία μονής αντί για τη διπλή διαδρομή μέσα στην Κοιλάδα.
- Απασχόληση προσωπικού ανάλογη με τα έσοδα που υπάρχουν από την Κοιλάδα.
- Αγορά πρόσθετου εξοπλισμού, όπως ένα ηλεκτροπαραγωγό ζεύγος (Η/Ζ) για την περίπτωση διακοπής ρεύματος. Ενδεχομένως θα μπορούσε να ζητηθεί ένα Η/Ζ από τον ΑΗΣ Σορωνής όταν αυτά δεν είναι πλέον απαραίτητα στο σταθμό και θα πάνε σε διάφορα άλλα νησιά.
Το ΔΣ του Συλλόγου Προστασίας Περιβάλλοντος Ρόδου
