Για τις ελλείψεις εργαζόμενων στον κλάδο της φιλοξενίας μιλά σε συνέντευξή του προς τη «δ» ο κ. Ανέστης Αναστασίου, υπεύθυνος προγραμμάτων, τουρισμού και φιλοξενίας στο Αμερικάνικο Κολλέγιο Θεσσαλονίκης και Γενικός Διευθυντής της εταιρείας AA+ Partners. Αναλύει τα αίτια του φαινομένου, δηλώνοντας ότι έχουν πάψει εδώ και χρόνια να είναι ελκυστικά τα τουριστικά επαγγέλματα. Μοιραία και η τουριστική εκπαίδευση, δεν παρουσιάζει μεγάλη ζήτηση.
«Βλέπουμε συχνά να δίνεται έμφαση στην ποιότητα και στην πολυτέλεια των υποδομών. Τα ξενοδοχεία γίνονται μεγαλύτερα, ωραιότερα και εντυπωσιακότερα ενώ δεν δίνεται η αντίστοιχη μέριμνα στο ανθρώπινο δυναμικό, στις συνθήκες εργασίας, στην εκπαίδευσή και επιμόρφωσή του», δηλώνει ο κ. Αναστασίου.
• Κύριε Αναστασίου πού οφείλονται οι μαζικές ελλείψεις εργαζόμενων στον τουριστικό/ξενοδοχειακό τομέα; Πώς έχει δημιουργηθεί το φαινόμενο;
Μιλάμε αρχικά για ένα πανευρωπαϊκό και παγκόσμιο φαινόμενο. Στην Ελλάδα μάς απασχολεί το συγκεκριμένο ζήτημα έντονα λόγω της μεγάλης εξάρτησης της εθνικής μας οικονομίας από τον τουρισμό. Παρόλα αυτά στα εστιατόρια του Μανχάταν, στα Καφέ του Λονδίνου και του Παρισιού, στα resorts του Πουκέτ και του Μπαλί η εξεύρεση προσωπικού, είναι ένα υπαρκτό πρόβλημα.
Είναι πολλοί οι λόγοι που οδήγησαν στην απομάκρυνση των εργαζόμενων από τον τουρισμό. Έχει πάψει εδώ και πολλά χρόνια να είναι ένας ελκυστικός κλάδος για τους εργαζόμενους. Κατά τη διάρκεια της πανδημικής κρίσης και των lockdowns ο κόσμος στράφηκε σε άλλα επαγγέλματα.
Άλλωστε οι μισθοί δεν ήταν ικανοί να προσελκύσουν το προσωπικό ή να κάνουν τον εργαζόμενο να θέλει παραμείνει στον κλάδο. Έπειτα από τις μειώσεις που έγιναν πριν από 10 με 12 χρόνια λόγω της οικονομικής κρίσης, οι αμοιβές παρέμεναν μέχρι και πρόσφατα, σε χαμηλά επίπεδα. Και βέβαια δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι συνεχώς επεκτείνονται οι ξενοδοχειακές κλίνες και τα καταλύματα Airbnb. Συνεπώς, ενώ οι εργαζόμενοι απομακρύνονται από τον κλάδο αυξάνεται συνεχώς η ζήτηση, καθώς δημιουργούνται νέες θέσεις στα καινούργια ξενοδοχεία και στα καταλύματα τύπου Airbnb. Είναι ένας φαύλος κύκλος…
• Θα λέγατε ότι έχουν χάσει την ελκυστικότητά τους τα τουριστικά επαγγέλματα;
Για μία μεγάλη μερίδα εργαζόμενων, τα τουριστικά επαγγέλματα αποτελούν απλά μία λύση ανάγκης. Ο τουρισμός δεν είναι για όλους και όλοι δεν είναι για τον τουρισμό. Απλά κάποιοι μπορεί να βολεύονται επειδή είναι ένας χώρος που προσφέρει μεροκάματα.
Το πρόβλημα της υποστελέχωσης του κλάδου ξεκινά λοιπόν από την έλλειψη ενδιαφέροντος. Όσοι έψαχναν απλά ένα μεροκάματο, κατάφεραν και το βρήκαν αλλού. Διαπιστώνουμε λ.χ. ότι πολύς κόσμος μεταπήδησε στον κλάδο των ταχυμεταφορών. Υπολογίζεται ότι οι μισοί από αυτούς που εντάχθηκαν στα τελευταία χρόνια στον συγκεκριμένο κλάδο, ήταν εποχικά απασχολούμενοι.
Πρέπει βέβαια να παραδεχθούμε ότι ο κλάδος της φιλοξενίας δεν είχε την καλύτερη δυνατή φήμη, παρόλο που υπάρχουν πολλοί καλοί εργοδότες. Υπάρχουν όμως πάντα και κάποια παραδείγματα κακών συνθηκών εργασίας, τα οποία δημιουργούν μία όχι και τόσο καλή εικόνα συνολικά.
• Η έλλειψη εργαζόμενων, επηρεάζει την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών;
Παλαιότερα οι επιχειρήσεις ζητούσαν ποιοτικό και εκπαιδευμένο προσωπικό. Σήμερα ζητούν απλά προσωπικό. Έχει κατέβει ο πήχης. Ασφαλώς και η ποιότητα θα πρέπει να είναι το κύριο ζητούμενο. Εάν όμως μία επιχείρηση δεν μπορεί να βρει εύκολα εργαζόμενους, η ποιότητα θα έρθει σε δεύτερη μοίρα. Βλέπουμε συχνά να δίνεται έμφαση στην ποιότητα και στην πολυτέλεια των υποδομών, ενώ η ποιότητα του στελεχιακού δυναμικού, η επιμόρφωση και εκπαίδευσή του έρχεται σε δεύτερη και τρίτη μοίρα….
Τα ξενοδοχεία γίνονται μεγαλύτερα, ωραιότερα και εντυπωσιακότερα ενώ δεν δίνεται η αντίστοιχη μέριμνα στο ανθρώπινο δυναμικό, στις συνθήκες εργασίας, στην εκπαίδευσή, στην επιμόρφωση και στη διαμονή των εργαζόμενων.
• Η εισαγωγή μετακλητών εργαζόμενων από τρίτες χώρες, θα έλυνε το πρόβλημα;
Θα βοηθούσε πρόσκαιρα. Είναι μία λύση της στιγμής. Δεν υπάρχει κάτι αρνητικό. Παντού σε όλο τον κόσμο δεν απασχολούνται στα ξενοδοχεία μόνο ντόπιοι εργαζόμενοι. Δεν μπορώ όμως να πω ότι μακροπρόθεσμα θα συμβάλει η λύση αυτή στην κάλυψη των αναγκών σε εργατικό δυναμικό. Δεν θεωρώ ότι πρέπει να στοχεύουμε εκεί. Παρόλα αυτά, σήμερα που μιλάμε μπορεί να συμβάλει στην κάλυψη των αναγκών.
• Υπάρχει βέβαια και η άποψη εκείνων που υποστηρίζουν ότι η εισροή αλλοδαπών εργαζόμενων στο τουριστικό/ξενοδοχειακό κλάδο θα …αλλοίωνε την αυθεντικότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών φιλοξενίας. Συμμερίζεστε την άποψη αυτή;
Θεωρώ πως η αυθεντική ελληνική φιλοξενία συνεχίζει και θα συνεχίσει να υπάρχει. Αυτό βέβαια άπτεται της κάθε επιχείρησης. Κατά πόσο μπορεί να αφομοιώσει κάποιες καταστάσεις. Το να μην έχουμε μόνο Έλληνες εργαζόμενους στα ξενοδοχεία, δεν είναι ένα καινούργιο φαινόμενο. Δεν θα επηρεασθεί η αυθεντικότητα της προσφερόμενης υπηρεσίας και της φιλοξενίας, εάν ένα ποσοστό των εργαζομένων που απασχολεί η κάθε επιχείρηση προέρχεται από το εξωτερικό.
• Η τουριστική εκπαίδευση, είναι ελκυστική; Θέλουν οι νέοι να ασχοληθούν με τα τουριστικά επαγγέλματα;
Από τη στιγμή που οι εργαζόμενοι έχουν στρέψει την πλάτη στον τουρισμό, έχει μειωθεί και το ενδιαφέρον για τις τουριστικές σπουδές. Αυτό ισχύει επίσης σε διεθνές επίπεδο. Συμμετείχα πριν λίγο καιρό σε ένα διεθνές συνέδριο στη Βιέννη, όπου όλοι ομολογούσαν ότι έχουν λιγότερους προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές.
Η κατάσταση που βιώνουμε αυτή τη στιγμή ήρθε για να μείνει. Θα πρέπει να μάθουμε να δουλεύουμε με λιγότερους υποψήφιους εργαζόμενους και με λιγότερους φοιτητές/σπουδαστές. Θεωρώ παρόλα αυτά ότι οι προσπάθειες που γίνονται από δημόσιες και ιδιωτικές σχολές, είναι αξιόλογες. Πρέπει όμως ο κλάδος να γίνει ξανά ελκυστικός ως εργοδότης για να γίνει ελκυστικός και σε επίπεδο σπουδών. Είναι αλληλένδετα τα πράγματα αυτά. Αν ο τουρισμός ανθεί, ναι θα έχουν μεγαλύτερη ζήτηση και οι τουριστικές σπουδές… Αν ο τουρισμός περνά σε δεύτερη μοίρα… αντίστοιχα θα περάσουν σε δεύτερη μοίρα και οι σπουδές.
Ανέστης Αναστασίου: «Ο τουρισμός έχει πάψει εδώ και χρόνια να είναι ελκυστικός κλάδος για τους εργαζόμενους»
