8 Μαΐου 1945, η ιστορία γράφεται ανεξίτηλα και τα Δωδεκάνησα, ύστερα από 600 και πλέον χρόνια σκλαβιάς, «κυματίζουν» ελεύθερα στο γαλάζιο του Αιγαίου. Η Σύμη και ο Μονόλιθος της Ρόδου, τιμούν τους Δωδεκανήσιους και τους Έλληνες και τιμώνται ακόμη και σήμερα 71 χρόνια μετά. 8 Μαΐου 1945, στην ακριτική Σύμη του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, σημάνει η λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και το χαμόγελο της λευτεριάς επιστρέφει στα πρόσωπα των Δωδεκανησίων.
Σήμερα, 71 χρόνια μετά, τιμάμε – γι’ ακόμη μία φορά – τους Συμιακούς και τις Συμιακές, τους κατοίκους του Μονολίθου, τους Έλληνες στρατιώτες, τους μαχητές του Ιερού Λόχου, τους Δωδεκανήσιους, για την απελευθέρωση και για την ύψωση του λαβάρου της ελληνικότητας των Δωδεκανήσων. Από τη Σύμη, όπου οι Γερμανοί υπέγραψαν την παράδοση των νησιών στις συμμαχικές δυνάμεις, μέχρι τον Μονόλιθο και το «λημέρι των κατασκόπων», τα Δωδεκάνησα, γεννώνται ξανά, ελεύθερα, ανεξάρτητα, ηρωικά.
Σήμερα δε, στον Μονόλιθο, η εορτή είναι διπλή. Γιορτάζεται η συμβολή του Μονολίθου στην Εθνική Αντίσταση, όπως και στην ακριτική Σύμη, αλλά τιμάται και η εορτή του πολιούχου Αποστόλου Θωμά. Σύμη και Μονόλιθος, διαδραμάτισαν σπουδαίο ρόλο στον απελευθερωτικό αγώνα, αγωνίστηκαν, προσέφεραν, θυσιάστηκαν. Ο ηγούμενος Χρύσανθος Μαρουλάκης, ο Φλώρος Ζουγανέλης, ο Μιχάλης Λάμπρου, ο Φώτης Κατσουράκης, ο Νικόλας Τσατταλιός, ο Λευτέρης Τσατταλιός, ο Λεωνίδας Τσατταλιός, ο Γιώργος Μυλωνάκης, ο Λουκάς Ξανθός, ο Σταύρος Σμυρνάκης, ο Κώστας Κατσιμπρής, ο Αντώνης Αγγελίδης, ο Ανδρέας Μοσχόβης κ.α., όλοι σε κατασκοπευτικά κλιμάκια με κορυφαίο αυτό που δρούσε στη Μονή του Πανορμίτη στη Σύμη, προσέφεραν τα μέγιστα στα Δωδεκάνησα και στην πατρίδα.
Η Ιταλία, είχε υπογράψει ανακωχή και παρέδιδε τα Δωδεκάνησα στους Συμμάχους, οι Γερμανοί όμως, μέσα σε διάρκεια δύο μηνών, είχαν ολοκληρώσει την κατάληψη της Δωδεκανήσου, εκτός του Καστελλόριζου. Οι Καρπάθιοι, έδωσαν και εκείνοι με τη σειρά τους το δικό τους αγώνα, και ειδοποίησαν τους Άγγλους, οι οποίοι είχαν φθάσει νωρίτερα στην Κάρπαθο, την οποία και επάνδρωσαν με τάγματα. Σύμη και Κάρπαθος, ισχυροποιούν το συμμαχικό κλοιό γύρω από τη Ρόδο, υψώνοντας τη σημαία της απελευθέρωσης, της λευτεριάς.
Στον Μονόλιθο, ο Κερκυραίος στρατιώτης Σπύρος Κατέχης, αποβιβάζεται στον όρμο Αρμενιστής Μονολίθου και εκεί οργανωνόταν το αρχηγείο του κατασκοπευτικού κλιμακίου. Στο «Λημέρι», εγκαταστάθηκε ο ασύρματος των κατασκόπων με τον Σπύρο Κατέχη, τον Γιώργο Διαμαντίδη και τον Αντώνη Νεσγό, να δίδουν τη ψυχή τους στον απελευθερωτικό αγώνα. Μία γυναίκα, μία αγωνίστρια από τον Μονόλιθο, άξια αναφοράς, η Μαρία Μαλανδρή, η γυναίκα που με κίνδυνο της ζωής της μετέφερε τρόφιμα και πληροφορίες. Άνθρωποι, όπως ο Μιχάλης Βρούχος, ο Γιώργος Κωσταρίδης κ.α., άξιοι αναφοράς και τιμής.
Χρόνια πολλά στα Δωδεκάνησα. Χρόνια πολλά στη Σύμη. Χρόνια πολλά στον Μονόλιθο. Χρόνια πολλά και κυρίως λεύτερα!
Δρ Στέφανος Δράκος
Δρ Πολιτικός Μηχανικός ΑΠΘ
Πολιτευτής Δωδεκανήσου ΝΔ
Δημοτικός Σύμβουλος Ρόδου
