Στον απόηχο της κρίσης του κορωνοϊού και των μέτρων προστασίας που έλαβε η κυβέρνηση, κλείνοντας τις εκκλησίες και απαγορεύοντας την θεία μετάληψη, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος με πρωτοβουλία του, απέστειλε σχετική επιστολή προς τους Προκαθημένους όλων των εκκλησιών, ζητώντας να λάβουν θέση σχετικά με αμφισβήτηση που έχει ξεσπάσει το τελευταίο διάστημα λόγω της πανδημίας γύρω από τη Θεία Κοινωνία.
Ήδη η Εκκλησία της Ελλάδας με απόφαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, τάχθηκε στο πλευρό του Οικουμενικού Πατριάρχη ενώ αναφορικά με τον τρόπο μετάληψης των πιστών, η ΔΙΣ ξεκαθαρίζει πως αυτός «παραμένει ως έχει και όπως μας έχει παραδοθεί υπό των Αγίων Πατέρων και υπό της Ιεράς μας Παραδόσεως» -όπως επισημαίνεται μεταξύ άλλων.
Για το θέμα αυτό αλλά και για το Πάσχα που πέρασαν οι χριστιανοί ορθόδοξοι υπό αυτές τις συνθήκες του εγκλεισμού και των απαγορεύσεων να μετέχουν στις ιερές λειτουργίες, για την τελετή του Νιπτήρα που τελικά, έγινε αλλά χωρίς την συμμετοχή του κόσμου ύστερα από 400 ολόκληρα χρόνια καθώς και για την δοκιμασία που πέρασαν οι χριστιανοί ορθόδοξοι, μίλησε στην «δ» ο ιερομόναχος π. Σεραφείμ, στην Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου στην Πάτμο.
• Πατέρα Σεραφείμ, να ξεκινήσουμε από το περασμένο Πάσχα. Όλη αυτή την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και της Μεγάλης Εβδομάδας, πώς ήταν το κλίμα στο Ιερό Νησί της Αποκάλυψης; Πώς το βιώσατε κι εσείς οι κληρικοί;
Η κατάσταση, δεν ήταν καθόλου εύκολη. Ζήσαμε πρωτόγνωρες ημέρες στην πορεία της ιεραρχικής μας ζωής –εμείς ως εφημέριοι. Από την μια, να μην μπορούμε να ιερουργήσουμε (τουλάχιστον τις πρώτες μέρες που ήταν ολοκληρωτική η απαγόρευση και δεν μπορούσαμε να μπούμε στις εκκλησίες και να τελέσουμε την Θεία Λειτουργία) και από την άλλη, έπρεπε να δώσουμε δύναμη στον πιστό λαό του Θεού, που μέσα από τα σπίτια τους, αγωνιούσαν για την κατάσταση. Οι πιστοί περίμεναν έναν λόγο παρηγοριάς από εμάς, που όμως μετά βίας μπορούσαμε να δώσουμε και βεβαίως, δεν μπορούσαμε να προσφέρουμε τίποτε παραπάνω.
• Ηταν ακόμη πιο δύσκολο όχι μόνον επειδή έκλεισαν οι ναοί, αλλά κι επειδή συνέπεσε με την Μεγάλη Τεσσαρακοστή και το Πάσχα –μία περίοδος που οι χριστιανοί ορθόδοξοι, βιώνουν με διαφορετικό τρόπο.
Ακριβώς. Για εμάς τους χριστιανούς ορθοδόξους αυτή η περίοδος και η Μεγάλη Εβδομάδα που έχουμε την κλιμάκωση του Πάθους του Κυρίου μας, μέχρι την ημέρα της Αναστάσεως, μας συγκλονίζει καθώς αποτελεί το επίκεντρο της πνευματικής μας ζωής. Τελικά, την Ανάσταση, δεν την βιώσαμε όπως κάθε χρόνο. Βιώσαμε την δοκιμασία, τον Γολγοθά αλλά δεν βιώσαμε όπως αρμόζει σ’ εμάς, την χαρά της Αναστάσεως.
• Τελικά, τον εορτασμό της Αναστάσεως –μεταχρονολογημένα- και την Παννυχίδα της Απόδοσης του Πάσχα στις 26 Μαΐου 2020, πώς το είδατε; Οι πιστοί μετάβησαν στους ναούς, έστω και… φοβισμένοι από τον κορωνοϊό.
Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορούμε να εορτάσουμε το Πάσχα, μία άλλη ημέρα. Είναι κάτι τελείως διαφορετικό. Βεβαίως, οι πιστοί επειδή δεν είχαν την ευκαιρία να συμμετέχουν στις λειτουργίες και τις τελετές της Ημέρας της Αναστάσεως, βρήκαν την ευκαιρία και πήγαν στους ναούς. Σίγουρα δεν ήταν αυτό που θα βίωναν υπό κανονικές συνθήκες, ωστόσο ήταν μια παρηγοριά για τους πιστούς. Κατά την ταπεινή μου γνώμη, ήταν κάπως υπερβολικό αλλά δικαιολογείται μέσα στο πλαίσιο της ανάγκης που είχαν οι πιστοί να συμμετέχουν σε αυτό που δεν είχαν την δυνατότητα να βιώσουν. Ήρθαν πάντως, οι πιστοί πήγαν στις εκκλησίες γιατί είχαν την ανάγκη να βιώσουν αυτό που στερήθηκαν.
• Στην Πάτμο, ήταν η πρώτη φορά που δεν έγινε η τελετή του Νιπτήρα ύστερα από 400 ολόκληρα χρόνια –ένα θέμα που έλαβε και πανελλήνιες διαστάσεις.
Κοιτάξτε, η τελετή του Νιπτήρα έγινε αλλά όχι κάτω από τις συνηθισμένες συνθήκες. Δηλαδή σε υπαίθριο χώρο, με την συμμετοχή του κόσμου που έρχεται από πολλά μέρη της Ελλάδας κ.λπ. Ωστόσο, ύστερα από 400 ολόκληρα χρόνια δεν θα ήταν σωστό, έστω και κάτω από αυτές τις συνθήκες με τους περιορισμούς να μην τελεστεί ο Νιπτήρας. Τελέστηκε κανονικά, μέσα στο καθολικό της Ιεράς Μονής. Ήταν μια ιδιαίτερη στιγμή για εμάς τους κληρικούς, να συμμετέχουμε στην ιερή αυτή τελετή μετά από 400 χρόνια, να τελεστεί χωρίς τον κόσμο. Ήταν μια ιστορική στιγμή –την οποία κατανοήσαμε όλοι, αλλά και την βιώσαμε σαν ένα ξεχωριστό γεγονός, το οποίο άφησε τα πνευματικά του αποτυπώματα στην ψυχή μας.
• Όλο αυτό το διάστημα, πώς ήταν οι πιστοί; Σας ζητούσαν να κοινωνήσουν παρά την έντονη κριτική και την προσπάθεια αμφισβήτησης για την θεία μετάληψη;
Βεβαίως και μάλιστα αποτέλεσε μεγάλο προβληματισμό για εμάς εάν κάποιος ήθελε να κοινωνήσει ενώ δεν μπορούσαμε να τελέσουμε ούτε την θεία λειτουργία. Ωστόσο, κατά την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής τελέστηκαν κάποιες λειτουργίες με την άδεια του Εξάρχου στην Πάτμο –χωρίς την συμμετοχή του κόσμου.
• Ήρθαν όμως κάποιοι και σας ζήτησαν να τους κοινωνήσετε;
Ήταν δύσκολο να αρνηθείς σε έναν πιστό την θεία κοινωνία. Είναι βάρβαρο και απαράδεκτο. Ωστόσο, ναι, κάποιοι μας ζήτησαν να κοινωνήσουν στο σπίτι τους (για θέματα υγείας κ.λπ.) και σε αυτό δεν φέραμε αντίρρηση.
• Ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος με πρωτοβουλία του, απέστειλε σχετική επιστολή προς τους Προκαθημένους όλων των εκκλησιών, ζητώντας να λάβουν θέση σχετικά με αμφισβήτηση που έχει ξεσπάσει το τελευταίο διάστημα λόγω της πανδημίας γύρω από τη Θεία Κοινωνία. Πώς το βλέπετε αυτό το ζήτημα; Θα πρέπει να μας απασχολεί ύστερα από τόσα χρόνια επειδή εμφανίσθηκε ο κορωνοϊός; Π.χ. σε άλλες εποχές, δεν υπήρχε ο φόβος μετάδοσης άλλων ασθενειών;
Και για να μην παρασυρθούν και οι άλλες Εκκλησίες σε βεβιασμένες κινήσεις ή κινήσεις νεωτερισμού, το Οικουμενικό Πατριαρχείο, απέστειλε αυτή την επιστολή προκειμένου να υπάρξει η ενότητα της Εκκλησίας σε ένα θεμελιώδες ζήτημα όπως αυτό της Θείας Κοινωνίας. Και δεν πρέπει να μπαίνει καν ως αντικείμενο διαλόγου. Η Θεία Κοινωνία είναι το θεμέλιο της Εκκλησίας μας, του Δόγματός μας και δεν τίθεται θέμα προσβολής του Σώματος και του Αίματος του Χριστού από ιώσεις ή από άλλες λοιμώδεις νόσους! Η Θεία Κοινωνία είναι το Σώμα και το Αίμα του Θεανθρώπου, του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Εάν το δεχτούμε αυτό, δεν μπορούμε να προσδοκάμε καν την πνευματική μας σωτηρία και κάθαρση. Η Εκκλησία και η Θεία Κοινωνία, δεν υπήρξε ποτέ εστία διάδοσης τέτοιων νοσημάτων.
• Πατέρα Σεραφείμ, αυτή η κρίση με τον κορωνοϊό ήταν μια μεγάλη ‘δοκιμασία’ για την Πίστη μας, για την σχέση μας με τη θρησκεία μας και με την εκκλησία;
Ναι. Είναι μια δοκιμασία –γιατί δεν έχει τελειώσει. Εμείς ως χριστιανοί οφείλουμε σε τέτοιες δύσκολες στιγμές και σε τέτοιες δοκιμασίες, να εναποθέτουμε την ελπίδα μας στον Θεό. Όχι να στεκόμαστε άπραγοι. Να κάνουμε αυτό που πρέπει προκειμένου να διασφαλίσουμε κάποια πράγματα, όμως δεν θα πρέπει να κάνουμε ‘εκπτώσεις’ στην Πίστη μας. Μέσα στο πλαίσιο της λογικής και της εφαρμογής των μέτρων των οποίων αναλογούν στον καθένα μας, οφείλουμε να πράξουμε ανάλογα προκειμένου να διασφαλίσουμε την δημόσια υγεία. Αλλά ποτέ εκπτώσεις στην Πίστη μας, που είναι το θεμέλιο. Η Πίστη μας, διαφυλάχθηκε μέσα στους αιώνες από τους Πατέρες μας κι έχουμε αυτή την στιγμή, τις ευθύνες για την διατήρησή της.
