Τον Μάρτιο του 2019, παρουσιάστηκε στην Ρόδο η διδακτορική διατριβή της γυμνασιάρχου του 6ου Γυμνασίου Ρόδου, κας Βιβής Ξανθούλη, καθηγήτριας γαλλικής γλώσσας & φιλολογίας.
Η διατριβή με θέμα «Από τη μητρότητα στην παιδοκτονία: η κατασκευή της μητρικής φιγούρας στην Ελληνική Μυθολογία» («De la maternité à infanticide: la construction de la figure maternelle dans la mythologie grecque») παρουσιάστηκε με επιτυχία στο Πανεπιστήμιο των Παρισίων – Σορβόννη (Paris 4) με επιβλέποντα καθηγητή τον κ. Dominique Mulliez, Διευθυντή της έδρας της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας (Λογοτεχνίας και Πολιτισμού του Αρχαίου Ελληνικού Κόσμου) της Σορβόννης.
Η κα Ξανθούλη μιλάει σήμερα στην «δ» για το διδακτορικό της έργο, για το ιστορικό σχολείο της ‘Οικοκυρικής’ (6ο Γυμνάσιο Ρόδου) όπου είναι Διευθύντρια αλλά και για το νέο της βιβλίο που είναι έτοιμο προς έκδοση.
• Κυρία Ξανθούλη θα ήθελα να ξεκινήσουμε από την διατριβή σας με θέμα «Από τη μητρότητα στην παιδοκτονία: η κατασκευή της μητρικής φιγούρας στην Ελληνική Μυθολογία» («De la maternité à infanticide: la construction de la figure maternelle dans la mythologie grecque») που παρουσιάστηκε με επιτυχία στο Πανεπιστήμιο των Παρισίων – Σορβόννη (Paris 4) με επιβλέποντα καθηγητή τον κ. Dominique Mulliez, Διευθυντή της έδρας της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας (Λογοτεχνίας και Πολιτισμού του Αρχαίου Ελληνικού Κόσμου) της Σορβόννης. Μιλήστε μας γι αυτό.
Ήταν ένα μεγάλο πόνημα.
Η μελέτη και η ανάπτυξη τόσο του θεωρητικού, όσο και του ερευνητικού πεδίου στηρίχθηκε στη βιβλιογραφική έρευνα. Μέσω της διερεύνησης της βιβλιογραφίας και των υπαρχουσών γραπτών πηγών κυρίως των αρχαίων κειμένων και των αρχαίων μύθων δόθηκαν απαντήσεις στα ζητήματα που τέθηκαν κατά τη διάρκεια της ερευνητικής διαδικασίας και συγγραφής. Κάθε ερευνητής είναι κλεισμένος σε μια βιβλιοθήκη, αποκομμένος από τον υπόλοιπο κόσμο. Προσωπικά έμπαινα στην βιβλιοθήκη από τις 7 το πρωί μέχρι τις… 11 τη νύχτα! Εκεί πέρασα ατέλειωτες ώρες του καλοκαιριού, των Χριστουγέννων και του Πάσχα για τέσσερα χρόνια.
• Φτάσατε όμως μέχρι και την Γαλλία για την έρευνά σας!
Βεβαίως, ήμουν στην Γαλλία τα δύο πρώτα καλοκαίρια. Ας είναι καλά ένα ροδιτόπουλο μιας καλής φίλης που με βοήθησε και μου νοίκιασε το σπίτι της απέναντι από το Λούβρο, δύο βήματα από τη Σορβόννη, για να μπορώ να βρίσκομαι συνεχώς στην βιβλιοθήκη. Ξέρετε, οι υποψήφιοι διδάκτορες έχουν πρόσβαση σε ιδιαίτερο χώρο της βιβλιοθήκης της Σορβόννης, κάνουν κράτηση συγκεκριμένου γραφείου και έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης από πολύ νωρίς το πρωί έως πολύ αργά το βράδυ.Ένα ακόμη καλό που έχει η Βιβλιοθήκη της Σορβόννης είναι ότι δανείζει βιβλία για τους διδάκτορες μέχρι 15 κάθε φορά μετά την επιστροφή τους. Οπότε πήγαινα στο φωτοτυπικό «Πάπυρους» στη γωνία της πλατείας της Σορβόννης κι έβγαζα φωτοτυπίες ατέλειωτες ώρες(εκεί τις βγάζει μόνος του ο φοιτητής με μια κάρτα που αγοράζει, που η πολυτέλεια που έχουμε εδώ), τις οποίες έδενα και τις ταχυδρομούσα στην Ελλάδα, χώρια τα βιβλία που αγόραζα. Μετά ο καθηγητής μου με συμβούλεψε τη βιβλιοθήκη της EFA Αθηνών.
• Πώς επιλέξατε το θέμα; Τι σας ώθησε;
Είναι προφανές πως το κίνητρο για την επιλογή του συγκεκριμένου ερευνητικού θέματος συνδέεται με τον ευρύτερο προβληματισμό για τη σχέση των γυναικών με τη μητρότητα, που επαναπροσδιορίζεται πλέον σε όλα τα επίπεδα (κοινωνιολογικά, ανθρωπολογικά, ιστορικά κ.α.) υπό την οπτική του φύλου, θεωρώντας ότι, σε ένα βαθμό, οι αρχαίοι μύθοι αναπαράγουν – αναπαριστούν κοινωνικές πραγματικότητες και με δεδομένο ότι δεν υπάρχει, πέραν κάποιων περιορισμένων αναφορών σε βιβλία, μια τέτοιου είδους έμφυλη προσέγγιση της μητρότητας ειδικότερα και της γονεϊκότητας ευρύτερα. Στα ανωτέρω συνετέλεσε και το γεγονός ότι η μακρόχρονη ενασχόλησή μου με την αρχαία ελληνική μυθολογία, μέσω του συνόλου των βαθμίδων της ελληνικής εκπαίδευσης και ειδικότερα κατά τη διάρκεια των πανεπιστημιακών μου σπουδών, μου προκαλούσε συχνά ερωτηματικά για τον τρόπο προσέγγισης και ερμηνείας του θηλυκού στοιχείου στο πλαίσιο της ελληνικής μυθολογίας και όχι μόνο, γεγονός όχι άσχετο με τις φεμινιστικές μου απόψεις. Έτσι, λοιπόν, αποφάσισα ν’ασχοληθώ με το συγκεκριμένο θέμα θεωρώντας ότι η εισαγωγή της οπτικής του φύλου στις αρχαίες μυθολογικές σπουδές τις διευρύνει, τις εμπλουτίζει και κυρίως τις εκδημοκρατικοποιεί, καθώς εντάσσει σ’αυτές τη θηλυκή εμπειρία και οπτική που στον ένα ή στον άλλο βαθμό βρίσκονταν περιθωριοποιημένη έως πρόσφατα.
• Τελικά, δεν έχουν αλλάξει οι Έλληνες! Δεν εκπλήσσομαι!
Ειλικρινά, πιστεύω πως για οποιοδήποτε πρόβλημα (και μάλιστα σύγχρονο) που έχουμε να αντιμετωπίσουμε πρέπει να ανατρέχουμε στους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, στα αρχαία ελληνικά κείμενα. Εκεί θα βρούμε όλες τις απαντήσεις. Ακόμη και για το καινούργιο μου βιβλίο με σύγχρονο προβληματισμό στους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς έχω ανατρέξει και κυρίως πολλές φορές στο βιβλίο του Αριστοτέλη Περί Ποιητικής.
• Να περάσουμε στην Οικοκυρική (το 6ο Γυμνάσιο Ρόδο). Είναι ένα ιστορικό σχολείο, δεμένο με την Ιστορία της πόλης μας και βρίσκεται στην καρδιά της. Μιλήστε μου για την εμπειρία σας από την ώρα που αναλάβατε καθήκοντα διευθύντριας.
Η Οικοκυρική, είναι ένα ιστορικό κτίριο. Μιλάμε για ένα κόσμημα της Ρόδου. Οι πρώτες μου εντυπώσεις (επειδή δούλεψα σε μεγάλα σχολεία, στο Καζούλειο και στην Κρεμαστή) αισθάνθηκα σαν να ήμουν στο σπίτι μου. Οι αίθουσες είναι μικρές, οπότε δίδεται η δυνατότητα στους εκπαιδευτικούς να κάνουν καλύτερα το μάθημα με λιγότερα παιδιά. Φυσικά, οφείλω να τονίσω ότι η παλιά διευθύντρια κα Μίσσιου, με συμβούλεψε να αξιοποιήσω το γεγονός–μικρές αίθουσες- κάνοντας κάποιες ενέργειες. Ασπάστηκα την ιδέα της, την αξιοποίησα, έκανα τις απαιτούμενες ενέργειες, έλαβα τις σχετικές εγκρίσεις και κατάφερα να κατοχυρώσω τα ολιγομελή τμήματα. Όταν έχεις μία αίθουσα με 15 παιδάκια είναι σαφώς καλύτερα. Μην ξεχνάμε ότι είναι πολύ μικρές οι αίθουσες.
• Ποια είναι τα σχέδιά σας για την Οικοκυρική; Έχει προβλήματα;
Κοιτάξτε, προβλήματα έχει πολλά. Αλλά ας ξεκινήσουνε αισιόδοξα. Πρέπει να γίνουν έργα. Ως προτεραιότητα στο πλαίσιο της θητείας μου, είναι να δώσω τη δυνατότητα να ενδυναμώσει ψηφιακά η διδασκαλία όλων των μαθημάτων μέσα στις τάξεις. Και πιστεύω ότι αυτό το αξίζουν τα παιδιά μας, το αξίζουν οι καθηγητές. Η εκκίνηση της προσπάθειάς μου να ενισχυθούν οι ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις και ο τεχνολογικός εξοπλισμός του σχολείου έγινε από την πρώτη μέρα που τοποθετήθηκα στο 6ο Γυμνάσιο Ρόδου. Παλεύω, βέβαια με πολλή… γραφειοκρατία πάνω από δύο χρόνια! Πιστεύω στη συνεργασία όλων των φορέων που πραγματικά νιώθω ότι είναι κοντά μας ως αρωγοί για ένα εποικοδομητικό αποτέλεσμα: ο αποτελεσματικός Προϊστάμενος της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης κ. Ιωάννης Παπαδομαρκάκης, ο αντιδήμαρχος κ. Στράτος Καρίκης, ο πρόεδρος της Σχολικής Επιτροπής κ. Σάββας Χριστοδούλου και κυρίως ο δήμαρχος Ρόδου κ. Αντώνης Καμπουράκης, που προσπαθούν για το καλό των μαθητών και των εκπαιδευτικών.
• Για να κλείσουμε κυρία Ξανθούλη, μιλήστε μας για το νέο βιβλίο που ετοιμάζετε. Ποιο είναι το θέμα, πώς ονομάζεται και ποιο το ερέθισμα;
Μόλις τελείωσα το διδακτορικό, δεν μπορούσα να σταματήσω εύκολα! Οπότε συνέχισα περίπου στους ίδιους ρυθμούς στην αρχή και σιγά-σιγά αποδυναμώνονταν… να συγκεντρώνω, να επιλέγω και να εκτυπώνω πηγές σε ένα θέμα που λάτρευα και που είχε σχέση με την Τέχνη,τη Λογοτεχνία και το Παιδί. Αφορμή το παιδικό γαλλικό βιβλίο ‘Το πουλάκι φιλοσοφεί’ (L’oiseau philosophie), που είχε φέρει στην τάξη του μεταπτυχιακού η καθηγήτρια Έλενα Θεοδωροπούλου. Κυριολεκτικά, με είχε μαγέψει! Ήταν πολύ καλή δουλειά και φυσικά, επειδή λατρεύω τα παιδιά, το βιβλίο εκείνο, στάθηκε η αφορμή για να ξαναρχίσω να γράφω, αλλά οι υποχρεώσεις με κρατούσαν λίγο, λίγο μακριά… Όταν έγινε η καραντίνα λόγω του κορωνοϊού, βρήκα την ευκαιρία να συνεχίσω αυτό που είχα αφήσει στη μέση λόγω αποδυνάμωσης των ρυθμών, ξαναέπεσα με εντατικούς ρυθμούς στο γράψιμο κι αφού είχα το απαιτούμενο υλικό στη βιβλιοθήκη του σπιτιού μου, το ολοκλήρωσα. Πρόκειται για μια συγκριτική μελέτη πάνω στη δημιουργική γραφή των γαλλικών και ελληνικών διασκευών μυθιστορήματος του Β. Ουγκώ και σας αναφέρω τα λόγια του Barthes που καθρεπτίζουν με γλαφυρό τρόπο την προσφορά της στην απόλαυση του κειμένου: «Μίαν ιστορία, όσο πιο πολύ την αφηγείσαι με τρόπο σεμνό, απονήρευτο, σε τόνο μελιστάλαχτο, τόσο πιο εύκολο είναι να τη διαστρεβλώσεις, να τη λεκιάσεις, να τη διαβάσεις από την ανάποδη. Το αναποδογύρισμα τούτο, που είναι καθαρή δημιουργία, αυξάνει υπέροχα την απόλαυση του κειμένου». Το βιβλίο θα εκδοθεί, φυσικά γιατί συνδυάζει την Τέχνη, τον Λόγο και το παιδί. Το διδακτορικό μου δεν το έχω εκδώσει, αλλά θα το κάνω –πιθανόν σε γαλλικό εκδοτικό οίκο.
