Η φετινή τουριστική σεζόν δεν έχει όμοιά της. Η πανδημία του κορωνοϊού Covid-19 διαμόρφωσε νέες μεγάλες προκλήσεις τις οποίες καλείται να διαχειριστεί η τουριστική βιομηχανία.
Για τις προκλήσεις αυτές και το restart του τουρισμού εν μέσω της πανδημίας και τη διαχείριση της κρίσης μιλά στη «δ» ο γενικός γραμματέας της Ένωσης Τουριστικών Γραφείων Ρόδου, κ. Τάσος Χατζηλιαμής.
• Κύριε Χατζηλιαμή, ζήσαμε το πολυαναμενόμενο restart του τουρισμού πριν λίγες ημέρες. Ποια είναι τα πρώτα συμπεράσματα που μπορούμε να εξάγουμε;
Η έναρξη της σεζόν έγινε ομαλά. Δεδομένων των συνθηκών, μπορώ να πω ότι τα πήγαμε αρκετά καλά. Οι επισκέπτες είναι ευχαριστημένοι που κατάφεραν να ταξιδέψουν και να βρίσκονται στην Ελλάδα και στη Ρόδο. Χρειαζόταν να γίνει αυτό το βήμα και να επαννεκινηθεί ο τουρισμός. Είμαι φύσει αισιόδοξος άνθρωπος και θέλω να πιστεύω στη θετική έκβαση των πραγμάτων.
• Τελικά πόσο δύσκολο ή πόσο εύκολο ήταν να «ξεκλειδώσει» η σεζόν;
Δεν μπορώ να πω ότι η επανεκκίνηση ήταν ιδιαίτερα εύκολη υπόθεση. Οι τουριστικοί πράκτορες αποτελούμε τον ενδιάμεσο κρίκο μεταξύ των ξενοδόχων και των tour operators οι οποίοι ως γνωστό, διακινούν τον μεγάλο όγκο των επισκεπτών. Ίσως το 20% των επισκεπτών της Ρόδου να ταξιδεύει ανεξάρτητα. Το υπόλοιπο 80% διακινείται μέσω των tour operators. Αντιλαμβάνεστε συνεπώς τη βαρύτητα του ρόλου τους…
Χρειάστηκε μία δυναμική συνεργασία μεταξύ των ξενοδόχων, των πρακτόρων και των tour operators για να καταφέρουν οι τουρίστες να έρθουν στη Ρόδο. Πολλοί ξενοδόχοι ήταν επιφυλακτικοί συνυπολογίζοντας την εφαρμογή των υγειονομικών πρωτοκόλλων, το κόστος εκκίνησης, τα ποσοστά πληρότητας. Αμφιταλαντεύονταν εάν έπρεπε να προβούν στο ηρωικό βήμα και να ανοίξουν ή αν θα έπρεπε να λειτουργήσουν ξανά τις επιχειρήσεις τους το 2021. Μέσα σε όλα αυτά, υπήρχε και η ανησυχία για το στίγμα του κάθε ξενοδοχείου σε περίπτωση που κάποιος από τους φιλοξενούμενους βρεθεί θετικός στον κορωνοϊό. Και βεβαίως επικρατεί αβεβαιότητα εάν η κάθε επιχείρηση θα καταφέρει να ανταποκριθεί στις προσδοκίες του επισκέπτη.
Εμείς-ως ενδιάμεσος κρίκος-προσπαθούσαμε να λάβουμε υπόψη τα προβλήματα και τους προβληματισμούς των ξενοδόχων στην προσπάθειά μας να επενεκκινήσουμε τον τουρισμό, γνωρίζοντας παράλληλα ότι ο tour operator αναλαμβάνει ένα μεγάλο ρίσκο, δρομολογώντας αεροπλάνα σε αυτή τη δύσκολη περίοδο. Γενικώς, είχαμε να διαχειριστούμε όλη αυτή την ιδιαίτερη κατάσταση, να συντονιστούμε με τους ξενοδόχους και τους tour operators. Βλέποντας λοιπόν το ζήτημα από αυτή την οπτική γωνία, σας απαντώ ότι δεν ήταν τόσο απλή υπόθεση το restart…
• Εάν δεν εκδηλωθούν καθόλου κρούσματα στην περιοχή μας, πότε πιστεύετε ότι θα σημειωθεί το peak των τουριστικών αφίξεων;
Αρχικά, δεν πιστεύω ότι θα έχουμε μηδενικά κρούσματα, ακόμη και αν οι ροές αφίξεων κινηθούν σε χαμηλά επίπεδα. Ο κορωνοϊός βρίσκεται ανάμεσά μας, δεν τον έχουμε ξεπεράσει. Όσο και αν προσέξουμε εμείς και οι επισκέπτες, δεν ξέρω πόσο εύκολο είναι να αποφύγεις 100% το κρούσμα. Με τα μέτρα που λαμβάνονται και το sample testing στο αεροδρόμιο, προφανώς και μπορούμε να ελαχιστοποιήσουμε τις πιθανότητες, είναι όμως σχεδόν ακατόρθωτο να τις εξαλείψουμε. Το ζήτημα είναι να διαχειριστούμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το κάθε συμβάν. Το νησί είναι έτοιμο. Τα υγειονομικά πρωτόκολλα, η προετοιμασία που έχουν κάνει οι επίσημες αρχές, οι ξενοδόχοι και οι ενδιάμεσοι, εγγυώνται τη σωστή διαχείριση. Πρέπει όμως να γίνει και σωστή επικοινωνιακή διαχείριση.
Εν πάσει περιπτώσει, εκτιμώ ότι οι ροές των επισκεπτών θα αυξηθούν μέχρι τον Σεπτέμβριο, εκτός απροόπτου πάντα…
• Αν υποθέσουμε λοιπόν ότι όλα θα κυλήσουν ομαλά, θα ήταν εφικτή η κάλυψη των απωλειών σε κάποιο βαθμό;
Δύσκολη ερώτηση… Προφανώς και θα υπάρξει εισόδημα. Θα υπάρξει ένας κάποιος τζίρος. Μη ξεχνάμε όμως ότι προστέθηκαν στα λειτουργικά έξοδα όλων, τα κόστη που προκύπτουν από την εφαρμογή των μέτρων που προβλέπουν τα υγειονομικά πρωτόκολλα, είτε πρόκειται για την τοποθέτηση προστατευτικών plexiglass, είτε πρόκειται για την επιβίβαση μικρότερου αριθμού ατόμων στα τουριστικά λεωφορεία (32 επιβάτες αντί 50). Όλοι μας έχουμε επιβαρυνθεί με extra κόστη. Με αυτά τα δεδομένα, είναι δύσκολο να… ρεφάρει μία επιχείρηση.
Προσωπικά, εκτιμώ ότι ο τζίρος δεν θα ξεπεράσει το 20-25%. Στην καλύτερη περίπτωση να πετύχουμε το break even. Και αν μείνει κάτι, θα έχει απορροφηθεί από την επένδυση που έκανε καθένας για να προσαρμοστεί στα υγειονομικά πρωτόκολλα.
Όμως ο κορωνοϊός ήρθε για να μείνει και να επηρεάσει τον τρόπο που ταξιδεύει κανείς και τον τρόπο που θα λειτουργούν οι τουριστικές επιχειρήσεις. Συνεπώς όσα ξενοδοχεία λειτουργούν φέτος θα είναι έτοιμα για τα επόμενα χρόνια.
• Πιστεύετε ότι η πανδημία μπορεί να οδηγήσει στην μείωση του βαθμού εξάρτησης από το tour operating; Έχει ανοίξει για πολλοστή φορά μία τέτοια συζήτηση…
Αντικειμενικά μιλώντας, τα ελληνικά νησιά εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το tour operating. Δεν βλέπω να υπάρχει στον ορίζοντα κάποια σημαντική αλλαγή, ώστε να ελαχιστοποιηθεί η εξάρτηση αυτή. Δεν βλέπω κάποιο αντίστοιχο trend σε όλη την Ευρώπη. Στην Ισπανία λ.χ. ένα βασικό ανταγωνιστικό μας προορισμό, είναι ευκολότερο να επιτευχθεί αυτή η… απαγκίστρωση. Η χώρα βασίζεται στη Βρετανική αγορά, μία ώριμη ταξιδιωτική αγορά. Το ταξίδι π.χ. στη Μαγιόρκα είναι πολύ πιο εύκολο… Υπάρχουν τουλάχιστον 20 πτήσεις εταιρειών χαμηλού κόστους τη μέρα από διάφορους προορισμούς και μπορείς πολύ εύκολα να συνθέσεις το πακέτο και να πας. Στην Ελλάδα δεν είναι τόσο εύκολο αυτό και εν τέλει η προσφορά του πακέτου εντός του tour operating είναι φθηνότερη. Ο tour operator έχει την ευχέρεια να προσφέρει χαμηλότερες τιμές. Αγοράζει περισσότερα δωμάτια και έχει περισσότερες εκπτώσεις τις οποίες μοιράζει στους πελάτες.
Για να συνοψίσουμε, δεν προβλέπω ότι άμεσα θα καταφέρουμε να απαγκιστρωθούμε από το tour operating. Ίσως να υπάρξουν κάποιες αλλαγές. Μία από αυτές θα αφορά στον τρόπο με τον οποίο θα γίνονται τα συμβόλαια. Σίγουρα δεν θα δίνονται πλέον οι μεγάλες προκαταβολές που δίνονταν στο παρελθόν. Οι ασφαλιστικές εταιρείες φρενάρουν τα μεγάλα ανοίγματα. Γι’ αυτό και ίσως δούμε την αύξηση των early bookings και επιπλέον κίνητρα στους πελάτες να κλείνουν νωρίτερα. Δεν διακρίνω το shift από το πακέτο του tour operator στο δυναμικό μοντέλο. Ο τουρισμός μας βασίζεται στο μαζικό μοντέλο και η εξάρτησή μας από τους tour operator θα συνεχισθεί, πράγμα το οποίο δεν είναι αναγκαστικά κακό.
• Ποια είναι η άποψή σας για την προβολή και προώθηση του προορισμού;
Πολλά από τα μέλη της Ένωσής μας, όπως κι εγώ, έχουμε θεωρητική γνώση πάνω στο αντικείμενο. Κάποια από τα μέλη μας ήταν μεταξύ αυτών που πρωτοστάτησαν στο ξεκίνημα του ΠΡΟΤΟΥΡ στο παρελθόν.
Πρόσφατα, στο πλαίσιο της διαβούλευσης σχετικά με την νέα εποχή του ΠΡΟΤΟΥΡ, καταθέσαμε τις απόψεις μας από την πρώτη μέρα που κληθήκαμε να το κάνουμε.
Επειδή όμως το restart του οργανισμού συνέπεσε με τον κορωνοϊό, θεωρούμε ότι είναι σημαντική η προώθηση παράλληλα με τη διαχείριση. Προτείναμε να υπάρξει άμεση λύση στην προώθηση του ροδιακού τουρισμού, ταυτόχρονα όμως πρέπει να αποφασίσουμε πώς θα διαχειριστούμε την επανεκκίνηση του τουρισμού κάτω από αυτές τις ιδιαίτερες συγκυρίες που βιώνουμε. Στην πορεία μπήκε στο τραπέζι των συζητήσεων η κουβέντα για τη σύσταση ενός σύγχρονου DMO. Το θέμα τέθηκε στο πλαίσιο των συζητήσεων στο δήμο για τον ΠΡΟΤΟΥΡ και πιο αναλυτικά από τον περιφερειάρχη. Καταθέσαμε τις απόψεις μας τόσο στο Δήμο όσο και στην Περιφέρεια. Είμαστε μαζί τους με τις εμπειρίες και τις γνώσεις μας. Θα είμαστε πραγματικά κοντά τους σε κάθε τέτοια προσπάθεια. Από την πλευρά μας, θα προετοιμαστούμε, θα διαβάσουμε, θα μελετήσουμε για να προχωρήσουμε στο… σκαρίφημα ενός DMO και θα καταθέσουμε τις αναλυτικές προτάσεις μας. Πάντως, το γεγονός και μόνο ότι ξεκινήσαμε να συζητάμε το θέμα, σημαίνει ότι έχουμε κάνει πολλά βήματα μπροστά. Προσωπικά πιστεύω ότι φέτος προέχει η διαχείριση κρίσεων. Δεν θα βασιστούμε στο ό,τι είμαστε ένας ασφαλής προορισμός για να προσελκύσουμε τους τουρίστες. Κανείς δεν μπορεί να είναι απόλυτα ασφαλής όσο υπάρχει ο κορωνοϊός.
Οι δυνητικοί επισκέπτες έχουν ανάγκη αυτή τη στιγμή από θάλασσα, ήλιο και το ελληνικό καλοκαίρι. Θα πρέπει να τους καλούμε εδώ με βασικό όχημα τον ήλιο, τη θάλασσα, την μοναδικότητα του ελληνικού καλοκαιριού. Προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να πορευτούμε. Και μπορώ να πω ότι τόσο ο δήμος όσο και η περιφέρεια έχουν διαμορφώσει ένα πολύ στοχευμένο πλάνο δράσεων. Είμαστε ιδιαίτερα ευχαριστημένοι με τους άξονες προώθησης και επικοινωνίας της καμπάνιας τουριστικής προβολής της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου για την περίοδο Ιουλίου-Οκτωβρίου 2020 και την ανάλυση των προτεραιοτήτων από τον Δρ. Γιάννη Φώτη.
• Κλείνοντας κύριε Χατζηλιαμή, ποιες είναι οι κύριες προτεραιότητες της Ένωσης Τουριστικών Γραφείων; Στο σύντομο διάστημα που αναλάβατε καθήκοντα, διακρίνουμε μία έντονη δραστηριότητα…
Οι άμεσοι στόχοι μας είναι δύο… Η βασική αποστολή της Ένωσης είναι να αναδείξει το ρόλο του τουριστικού πράκτορα. Πολλοί από εμάς είμαστε πράκτορες δεύτερης γενιάς, ακολουθώντας τη δουλειά των πατεράδων μας. Θέλουμε να αναδείξουμε το ρόλο μας, τον οποίο δεν γνωρίζει το ευρύ κοινό. Είμαστε οι πρεσβευτές του προορισμού μας στο εξωτερικό. Ξενοδόχοι και πράκτορες και δημιουργούμε νέα ζήτηση για το προορισμό μας, είτε ανοίγοντας νέες αγορές είτε κάνοντας γνωστό τον προορισμό σε πελάτες που δεν τον γνώριζαν και δεν είχαν ποτέ σκοπό να τον επισκεφθούν. Παράλληλα, στοχεύουμε στο να ενισχύσουμε την υπάρχουσα ζήτηση και στην επέκταση των προγραμμάτων των tour operators.
Η δεύτερή μας προτεραιότητα είναι η συνεργασία με όλους τους τοπικούς φορείς. Είμαστε πρόθυμοι να βοηθήσουμε με κάθε τρόπο είτε πρόκειται για προβολή είτε για διαχείριση της κρίσης. Είμαστε εδώ να βοηθήσουμε τον προορισμό να συνεργαστούμε με τους φορείς, να διαχειριστούμε την πρωτοφανή κρίση που βιώνουμε φέτος.
