Σε πόλη – φάντασμα θα μετατραπεί η Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου

Προχωράει μέρα με τη μέρα η καταστροφή των κατοικιών στη Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου, λόγω της έλλειψης χρημάτων και της δυσκολίας εκτέλεσης ιδιωτικών έργων. Οι φωτογραφίες που δημοσιεύει σήμερα η «δημοκρατική» είναι αποκαλυπτικές και δείχνουν ότι οι καταστροφές είναι τόσο μεγάλες, ώστε να καθίσταται αδύνατη η άμεση αποκατάστασή τους. Κι όμως, η έρευνα έχει δείξει ότι υπάρχουν προγράμματα, αλλά και διεθνή ταμεία που υποστηρίζουν οικονομικά δράσεις για τη συντήρηση των προστατευόμενων μνημείων που συμπεριλαμβάνονται στη λίστα της ΟΥΝΕΣΚΟ.
Πιο συγκεκριμένα, σπίτια χωρίς ταβάνι, τοίχοι που κρέμονται στον «αέρα», αντιστηρίξεις με πρόχειρα μέσα, είναι η εικόνα που κυριαρχεί στα περισσότερα δρομάκια, του λιγότερο ανεπτυγμένου τουριστικά τμήματος της Μεσαιωνικής Πόλης. Η φθορά, που έχει προχωρήσει σε τόσο μεγάλο ποσοστό, αποδίδεται κυρίως στην εγκατάλειψη της συγκεκριμένης περιοχής από τους μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι μετοίκησαν σε άλλες συνοικίες της πόλεως και του νησιού. Σύμφωνα με τις περιγραφές των ίδιων των κατοίκων, που έχουν απομείνει και διαμένουν μόνιμα στη Μεσαιωνική Πόλη «την τελευταία δεκαετία, οι μόνιμοι κάτοικοι έχουν μειωθεί τουλάχιστον κατά 50%. Ολοι φεύγουν γιατί είναι δύσκολη και δαπανηρή η συντήρηση των παλαιών κατοικιών».
Η δυσκολία στη συντήρηση και στην αναστήλωση των σπιτιών βρίσκεται στην ανάγκη να διατηρηθούν αναλλοίωτα όλα τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά των κτισμάτων, προκειμένου αυτό με τη σειρά του να συμβάλει στη διατήρηση της γενικής εικόνας της Μεσαιωνικής Πόλης. Η Αρχαιολογική Υπηρεσία (4η Εφορεία Αρχαιοτήτων) έχει θέσει πολύ συγκεκριμένους κανόνες για την εκτέλεση των εργασιών και απαιτεί από όλους μελέτες μηχανικών (αν πρόκειται για έργο αναστύλωσης), προκειμένου να εγκρίνει τις εργασίες. Οι μελέτες κοστίζουν αρκετά χρήματα, ενώ απαιτούν και αρκετό χρόνο μέχρις ότου εγκριθούν (ειδικά εάν πρόκειται για έργο που απαιτεί τη συγκατάθεση του Τοπικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου).
Επιπρόθετα, στο ήδη βεβαρημένο κόστος της αναστύλωσης, θα πρέπει να συνυπολογιστούν σειρά από πρόσθετες δαπάνες, καθώς στα περισσότερα σημεία δεν είναι δυνατή η προσέγγιση οχημάτων. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι τα οικοδομικά υλικά και όλα τα απαιτούμενα μηχανήματα, θα πρέπει να μεταφερθούν με τα χέρια.
Η έλλειψη χρημάτων και αδειών είναι οι δύο παράγοντες που οδηγούν το μεγαλύτερο μέρος της Μεσαιωνικής Πόλης σε καταστροφή. Μάλιστα, η καταστροφή δεν προχωράει με αργούς ρυθμούς, αλλά επιταχύνεται διαρκώς, καθώς οι ακραίες βροχοπτώσεις των τελευταίων ετών έχουν πολλαπλασιάσει το μέγεθος της φθοράς σε πάρα πολλές ξεχασμένες κατοικίες.
Υπάρχουν ταμεία
για να χρηματοδοτηθούν
οι ιδιώτες
Η Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου έχει συμπεριληφθεί στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας πολιτισμικής κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ από τη δεκαετία του ’80. Η εξέλιξη αυτή της έχει προσδώσει αίγλη, υποχρεώσεις, αλλά και προνόμια, που μέχρι σήμερα δεν φαίνεται, όμως, να έχουν αξιοποιηθεί.
Μεταξύ των προνομίων, είναι η άμεση άντληση κεφαλαίων από το Ταμείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς (World Heritage Fund), το οποίο κάθε χρόνο διαθέτει εκατομμύρια ευρώ για δραστηριότητες συντήρησης των μνημείων της ΟΥΝΕΣΚΟ. Το συγκεκριμένο Ταμείο αντλεί τους πόρους του από τις συνδρομές των κρατών μελών του Οργανισμού, καθώς και από δωρεές που γίνονται από άλλους διεθνείς οργανισμούς και πολυεθνικές εταιρείες. Μόνο στη διάρκεια του περασμένου έτους, το συγκεκριμένο ταμείο διέθεσε 44 εκατομμύρια δολάρια για έργα συντήρησης κτηρίων των μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς. Το σπουδαίο είναι ότι τα χρήματα αυτά δεν αφορούσαν μόνο δημόσια κτήρια (διότι αυτά συντηρούνται από εθνικούς πόρους), αλλά και ιδιωτικά κτήρια και κατοικίες.
Η αίτηση προς το Ταμείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς αποτελεί μια απλή διαδικασία (η οποία ολοκληρώνεται στην αγγλική γλώσσα) και από τη στιγμή που υποβληθεί, τότε δίνεται απάντηση εντός τριών μηνών.
Πρέπει να σημειωθεί ότι τα χρήματα που χορηγεί το συγκεκριμένο Ταμείο για κάθε περίπτωση δεν είναι αρκετά, όμως είναι δωρεά και μπορούν να καλύψουν πλήρως το κόστος εκπόνησης μιας μελέτης και εκτέλεσης μικρής κλίμακας εργασιών.
Ταυτόχρονα, μέσα από την ΟΥΝΕΣΚΟ προωθούνται δράσεις και πολιτικές που υιοθετούνται από την Ευρωπαϊκή Ενωση, η οποία με τη σειρά της κατά καιρούς ανακοινώνει επιδοτούμενα προγράμματα που αφορούν τις πόλεις – μνημεία.
Όλα αυτά υπήρχαν και εξακολουθούν να υπάρχουν ως άμεσα διαθέσιμα εργαλεία, αρκεί να υπάρχουν οι κατάλληλες δομές που θα βοηθήσουν τους ιδιοκτήτες ακινήτων στη Μεσαιωνική Πόλη να τα εκμεταλλευτούν. Τα χρήματα είναι αρκετά και ο στόχος της αναστύλωσης και της αναζωογόνησης της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου ίσως μπορεί να επιτευχθεί πιο εύκολα απ’ ό,τι μπορούν οι περισσότεροι να εκτιμήσουν.
Πολλά ακίνητα
έχουν περάσει σε ξένα χέρια
Οι μετρητές της ΔΕΗ και της ΔΕΥΑΡ για τη Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου παρουσιάζουν μια περιοχή που σφύζει από ζωή. Η πραγματικότητα, ωστόσο, είναι εντελώς διαφορετική. Τα μεν καταστήματα είναι στο σύνολό τους τουριστικά, οπότε στη διάρκεια του χειμώνα παραμένουν κλειστά, τα δε σπίτια έχουν αρχίσει να περνάνε σε χέρια αλλοδαπών ιδιοκτητών.
Η «δημοκρατική» έχει κάνει εκτενή ρεπορτάζ για το ενδιαφέρον των αλλοδαπών να αποκτήσουν ένα σπίτι στη συγκεκριμένη περιοχή. Ενδιαφέρον παρουσιάζει όμως, και το γεγονός πως από τους μετρητές της ΔΕΥΑΡ προκύπτει ότι περισσότερα από 400 σπίτια της Μεσαιωνικής Πόλης ανήκουν σε ξένους ιδιοκτήτες. Ιταλοί, Βέλγοι, Αγγλοι, Γερμανοί, όλοι έχουν αγοράσει από ένα κομμάτι της σπουδαίας αυτής περιουσίας της Ρόδου. Αγοράζουν τα σπίτια, τα συντηρούν και κατόπιν τα σφραγίζουν. Τα σπίτια αυτά παραμένουν κλειστά στη διάρκεια του χειμώνα και ανοίγουν μόνο για το καλοκαίρι, όσο διαρκεί η σεζόν, για να χρησιμοποιηθούν ως τουριστικά καταλύματα.
Το γεγονός αυτό συμβάλλει ακόμα περισσότερο στην εγκατάλειψη της περιοχής από τους μόνιμους κατοίκους, καθώς στη διάρκεια του χειμώνα οι δρόμοι είναι πιο σκοτεινοί, πιο μοναχικοί και μοιάζουν επικίνδυνοι.
«SOS» από τους κατοίκους
Ο τελευταίος φούρνος που έψηνε ψωμί για τις ανάγκες των κατοίκων της Μεσαιωνικής Πόλης έκλεισε πριν από οκτώ χρόνια. Από τότε μέχρι σήμερα οι ανάγκες τους καλύπτονται μόνο από πρατήρια άρτου που υπολειτουργούν και κάποια στιγμή ίσως κλείσουν. Οι κάτοικοι της ιδιαίτερης αυτής πόλης εκπέμπουν, μέσω της «δημοκρατικής», ένα τελευταίο “SOS” προς πάσα κατεύθυνση, προκειμένου να υπάρξει σοβαρή ενασχόληση των αρμοδίων με τα ζητήματά τους. Η συντήρηση των κατοικιών, η θέσπιση ειδικών μέτρων για τις επιχειρήσεις, θέματα που αφορούν στην καθαριότητα, στη διαχείριση της καθημερινότητας είναι απαραίτητο να επιλυθούν. Σε αντίθετη περίπτωση, θα έρθει μια χρονική στιγμή στο προσεχές μέλλον που ολόκληρη η Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου, στους μήνες του χειμώνα, θα μετατρέπεται σε πόλη – φάντασμα.