Με το βλέμμα στραμμένο στην επόμενη ημέρα, η κοινωνία της Ρόδου μετρά τις πληγές που αφήνει πίσω της η πυρκαγιά και η ευαισθητοποίηση για την επούλωσή τους, είναι έκδηλη.
Τα αποκαΐδια, στον άλλοτε πράσινο πνεύμονα, υπενθυμίζουν ότι θα πρέπει να αναληφθούν πρωτοβουλίες που θα υποβοηθήσουν την περιοχή να αναγεννηθεί και όπου αδυνατεί η φύση να επουλώσει τις πληγές, τότε να παρέμβει ο άνθρωπος.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, περίπου 11.000 καμένα στρέμματα εκ των οποίων 3000 υψηλού πευκοδάσους αφήνει πίσω της η πυρκαγιά, ενώ κάηκε και τμήμα εντός περιοχής του δικτύου Natura 2000.
Σύμφωνα με τον δασολόγο-περιβαλλοντολόγο κ. Κωνσταντίνο Παπαδόπουλο, το πρόβλημα δεν είναι τόσο η μεγάλη έκταση της καμένης γης όσο ότι απογυμνώθηκαν τα βουνά υπεράνω των οικισμών Θεολόγος-Δαματριά-Μαριτσά. «Αν δεν γίνουν άμεσα τα απαραίτητα αντιδιαβρωτικά και αντιπλημμυρικά έργα θα έχουμε, εκτός από δύσκολο καλοκαίρι, και δύσκολο χειμώνα» ανέφερε σε σχετική ανάρτησή του στο facebook, σημειώνοντας ωστόσο ότι ο άνθρωπος μπορεί να παρέμβει μόνο στις περιοχές όπου μετά από χρόνια διαπιστώνεται ότι η φύση δεν μπόρεσε από μόνη της να αποκαταστήσει την καμένη βλάστηση.
Σύμφωνα με τον γεωπόνο κ. Παναγιώτη Σταμάτη, υπάρχει εγκεκριμένη μελέτη αναδάσωσης, την οποία έχει εκπονήσει ο ίδιος για λογαριασμό της Διεύθυνσης Δασών Δωδεκανήσου, για την περιοχή της νότιας Ρόδου (Απολλακιά, Αρνίθα, Ίστριο, κ α.) όπου υπάρχει έντονη ανάγκη για αναδάσωση καθώς οι περιοχές αυτές έχουν καεί επανειλημμένα από το 1992 έως το 2015, έχουν βοσκηθεί ανεξέλεγκτα και πλέον δεν υπάρχει περίπτωση φυσικής ανάκαμψης του δασικού οικοσυστήματος καθώς δεν υπάρχουν δέντρα – σπορείς στην περιοχή.
Παρότι πολλοί συμπολίτες μας πλέον μετά και την τελευταία καταστροφή, συσπειρώνονται και δηλώνουν πρόθυμοι να συνδράμουν για την αποκατάσταση της καμένης γης σε ολόκληρη τη Ρόδο, γεγονός εξαιρετικά ελπιδοφόρο για την επόμενη ημέρα σε ένα νησί που έχει πολλές ανοικτές ακόμα πληγές από πυρκαγιές περασμένων ετών.
Οι ειδικοί πάντως αναφέρουν πως ακολουθείται συγκεκριμένη διαδικασία και υπάρχει ορισμένο χρονικό διάστημα και ειδικές προϋποθέσεις προς αυτή την κατεύθυνση.
Ειδικότερα, αναδάσωση γίνεται υπό τις εξής προϋποθέσεις:
– Έλλειψη δένδρων σπορέων μετά από εκτεταμένη πυρκαγιά. Η περίπτωση αυτή εμφανίζεται όταν καταστραφεί μία πολύ μεγάλη έκταση από φωτιά και τα σπέρματα που παράγονται από τα δένδρα που έχουν παραμείνει στις παρυφές της έκτασης αυτής δεν μπορούν να μετακινηθούν τόσο μακριά, ώστε να καλύψουν όλη την καμένη έκταση. Όσο πιο βαριά είναι τα παραγόμενα σπέρματα τόσο λιγότερη είναι και η απόσταση που μεταφέρονται. Αυτό οφείλεται στο ότι τα σπέρματα σχεδόν όλων των δασοπονικών ειδών μεταφέρονται με τον άνεμο. Στις περιπτώσεις αυτές γνωρίζοντας την απόσταση που μεταφέρονται τα σπέρματα από τους ανέμους, κατά μέσο όρο, γίνονται αναδασώσεις στις περιοχές που είναι μακριά από τα δένδρα σπορείς.
– Επαναλαμβανόμενη καταστροφή σε πυκνά χρονικά διαστήματα. Τα περισσότερα δασικά είδη και ιδίως αυτά των μεσογειακών κωνοφόρων έχουν την ικανότητα να αναγεννιούνται μετά από πυρκαγιές, κυρίως χάρη στην τράπεζα σπερμάτων που διατηρείται στο έδαφος και τα οποία μετά τη φωτιά δίνουν νέα άτομα. Σε περίπτωση, όμως, που προκύψει νέα πυρκαγιά σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα είναι πολύ πιθανό τα νέα δένδρα να μην έχουν φτάσει ακόμα σε ηλικία καρποφορίας και επομένως δε θα υπάρχουν σπέρματα. Έτσι, τα νεαρά δένδρα θα καταστραφούν μεν από τη φωτιά, αλλά δε θα υπάρχουν σπέρματα για να δώσουν την επόμενη γενιά. Γι’ αυτό, είναι σημαντικό να τηρούνται αρχεία των δασικών πυρκαγιών, έτσι ώστε να είναι πάντα γνωστό αν η καμένη περιοχή έχει τη δυνατότητα να αναγεννηθεί με φυσικό τρόπο.
– Καταστροφή του εδάφους. Υπάρχουν περιπτώσεις που το έδαφος είναι ευάλωτο στη διάβρωση, όταν χάσει το προστατευτικό κάλυμμα της βλάστησης. Το πρόβλημα είναι πιο έντονο όσο πιο απότομο είναι το ανάγλυφο και όσο ελαφρύτερο είναι το έδαφος (μεγάλη περιεκτικότητα σε άμμο). Σε τέτοιες περιπτώσεις μετά από μια διαταραχή στη βλάστηση από φωτιά, υλοτομία και ανεμορριψίες επιβάλλεται η άμεση αποκατάσταση του εδαφοκαλύμματος. Εάν η αποκατάσταση δεν γίνει ή αργήσει πολύ μπορεί τα αποτελέσματα να είναι μη αναστρέψιμα αν στο μεταξύ προκύψει δυνατή βροχή, το νερό της οποίας μπορεί να παρασύρει μεγάλες ποσότητες από το επιφανειακό γόνιμο έδαφος. Σε αυτή την περίπτωση υποβαθμίζεται δραστικά το έδαφος και οι συνθήκες για τη βλάστηση επιδεινώνονται. Εάν δε, συμβεί παρόμοια καταστροφή σε σύντομο διάστημα, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι η πλήρης απομάκρυνση του εδάφους και η αποκάλυψη του μητρικού πετρώματος που βρίσκεται από κάτω, οπότε η επανεγκατάσταση του δάσους είναι αδύνατη τόσο φυσικά όσο και τεχνητά.
Εποχή φύτευσης
Η φύτευση πρέπει να γίνεται εκείνη την εποχή κατά την οποία εξασφαλίζεται:
– Η άμεση και δραστήρια ριζοβόληση των φυταρίων
– Η αντοχή των φυταρίων στο δυσμενές περιβάλλον του πρώτου έτους μετά τη μεταφύτευση
– Η μεγαλύτερη κατά το δυνατόν ανάπτυξη των φυταρίων κατά τα πρώτα έτη.
– Η οικονομική αρχή. Για παράδειγμα, τα φυτάρια στην αρχή ή στο τέλος της φυτευτικής περιόδου έχουν διαφορετική τιμή, γιατί τα φυτάρια είναι μικρότερα ή μεγαλύτερα.
Ριζοβόληση: ο στόχος είναι η καλή ριζοβόληση και αυτό σημαίνει να πιάσει η ρίζα του φυτού όταν το φυτέψουμε και να μπορέσει να αναπτυχθεί σωστά.
Η καλύτερη εποχή ριζοβόλησης είναι αυτή κατά την οποία:
– Το έδαφος είναι υγρό σε βάθος τουλάχιστον 30 εκατοστών
– Η θερμοκρασία του εδάφους, στο βάθος του ριζικού συστήματος, είναι μεγαλύτερη από 5ο C.
– Η σχετική υγρασία του αέρα είναι υψηλή και η εξάτμιση χαμηλή.
– Το υπέργειο τμήμα των φυταρίων βρίσκεται σε ηρεμία, ενώ το ριζικό σύστημα αυξάνει ακόμα ή έχει ήδη αρχίσει την αύξησή του.
Η εκλογή μεταξύ φθινοπωρινής και ανοιξιάτικης φύτευσης γίνεται ανάλογα με τους κινδύνους που εμφανίζονται αμέσως μετά τη φύτευση. Δύσκολες συνθήκες για τα νεοφυτευθέντα φυτάρια υπάρχουν το καλοκαίρι λόγω της επικρατούσας ξηρασίας και το χειμώνα εξαιτίας των παγετών.
Συσπείρωση στην τοπική κοινωνία για την επόμενη μέρα της πυρκαγιάς στη Pόδο
