Κόλαφος για την κυβέρνηση αλλά και για τον υπουργό Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιάννη Μουζάλα αποτελεί η έκθεση της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ) αναφορικά με την κατάσταση που επικρατεί στα κέντρα φιλοξενίας μεταναστών και προσφύγων στη χώρα μας.
Η έκθεση παρουσιάζεται σήμερα στις επιτροπές Δημόσιας Διοίκησης- Δικαιοσύνης και Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής και δημοσιοποιείται σε μια περιόδο όπου ο κ. Μουζάλας δέχεται σφοδρή κριτική (και) από το εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ για τα πεπραγμένα του στην αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών.
Η πολυσέλιδη έκθεση της ΕΕΔΑ περιέχει ξεχωριστό κεφάλαιο (Έκθεση Αυτοψίας) για τις συνθήκες διαβίωσης στα κέντρα υποδοχής και φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι αν και οι επισκέψεις πραγματοποιήθηκαν πριν από από 11 μήνες η κατάσταση και σήμερα δεν αρκετά διαφορετική. Αυτό άλλωστε κατήγγειλαν πριν από μια εβδομάδα στη Βουλή οι δήμαρχοι του Βορειοανατολικού Αιγαίου που κατηγόρησαν τον υπουργό Μεταναστευτικής Πολιτικής για ολιγωρία και αναποτελεσματικότητα και ανέφεραν ότι οι συνθήκες διαβίωσης των μεταναστών είναι σχεδόν ίδιες με εκείνες του 2015.
Σημειώνεται ότι στις συστάσεις της ΕΕΔΑ προς την ελληνική πολιτεία ζητείται η μεταφορά των προσφύγων από τα κέντρα φιλοξενίας στα νησιά, στην ενδοχώρα κάτι που όμως αρνείται να πράξει ο Γιάννης Μουζάλας προτάσσοντας ως δικαιολογία ότι έτσι κινδυνεύει με κατάρρευση η συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας.
Συνθήκες διαβίωσης
Η ΕΕΔΑ επισκέφτηκε κέντρα φιλοξενίας στην Αττική αλλά και στα νησιά του Αιγαίου.
Το γενικό συμπέρασμα που προκύπτει από την αυτοψία είναι ότι «οι συνθήκες στέγασης των προσφύγων και των μεταναστών είναι προβληματικές έως απολύτως ακατάλληλες» Μόνο στον Ελαιώνα, διευκρινίζεται, διαπιστώθηκαν σχετικά αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης.
Στον Σκαραμαγκά γίνονται διαρρήξεις από διαμένοντες στον χώρο, κυρίως με χρησιμοποίηση ανηλίκων που είναι σε θέση να εισβάλουν από τα παράθυρα παρόλο που έχουν τοποθετηθεί εκεί προστατευτικά κιγκλιδώματα. Επίσης υποδείχθηκε σημείο εντός του χώρου όπου φέρεται να γίνεται παρέμποριο κλεμμένων ειδών. Αναφέρθηκε ότι πολλοί φιλοξενούμενοι εγκαταλείπουν χωρίς ειδοποίηση το χώρο φιλοξενίας και στην συνέχεια επινοικιάζουν το χώρο στέγασης τους σε άλλους πρόσφυγες- μετανάστες.
Στην Χιο κατά την ώρα της επίσκεψης διαπιστώθηκε ότι οι αλλοδαποί ήταν σε μεγάλη ένταση, εξαιτίας της απόγνωσης όσων λάμβαναν αρνητικές απαντήσεις στα αιτήματα ασύλου τους. Χτυπούσαν τα κεφάλια τους στους τοίχους, τραβούσαν να ξεριζώσουν τα μαλλιά τους, προσπαθούσαν να κόψουν τις φλέβες τους. Βίαιη συμπεριφορά έδειχναν και στα μικρά παιδιά που ήταν μαζί τους, ρίχνονταν τα στο τσιμέντο και κλωτσώντας τα με δύναμη.
Εντύπωση προκαλεί η αναφορά ότι τόσο στην Χίο όσο και στην Λέσβο αλλά και στην Σάμο δεν υπάρχει διαχωρισμός των γυναικών από τους ενήλικες άνδρες με τους οποίους δεν είχαν καμία συγγένεια. Επίσης και στα τρια αυτά κέντρα επικρατούν ανθυγιεινές συνθήκες και υπερβολικός συνωστισμός.
«Η μεγάλη αναμονή στην ουρά για φαγητό χαμηλής ποιότητας, η κακή διαχείριση και η έλλειψη πληροφόρησης συντελούν περαιτέρω στο χαοτικό και ασταθές κλίμα που επικρατεί στα τρία κέντρα υποδοχής» αναφέρει η έκθεση.
Στη έκθεση της ΕΕΔΑ περιλαμβάνεται και γνωμάτευση (Ιούλιος του 2016) του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) το οποίο επισκέφτηκε 16 κέντρα φιλοξενίας και πρότεινε το «ολοκληρωτικό τους κλείσιμο»
Συμπεράσματα
Η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου εκτιμά ότι «παρατηρούνται de facto παραβιάσεις των δικαιωμάτων των αιτούντων διεθνή προστασία και των προσφύγων ως προς τη μαζική και αδιάκριτη κράτηση τους στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου».
Καθίσταται εξίσου σαφές ότι τα συνεχόμενα επεισόδια στα κέντρα φιλοξενίας του Ανατολικού Αιγαίου καθώς και τα περιστατικά βίας «συμβάλλουν στην όξυνση φαινομένων ρατσισμού και ξενοφοβίας σε τμήματα του ελληνικού πληθυσμού που θα δημιουργήσει εμπόδια στην όλη διαδικασία υποδοχής και φιλοξενίας των προσφύγων στην Ελλάδα».
Η ΕΕΔΑ ζητεί μεταξύ άλλων από την ελληνική πολιτεία:
• Να επανεξετάσει την υιοθέτηση της συμφωνίας ΕΕ –Τουρκίας στην κατεύθυνση της αντικατάστασης της με μια ολοκληρωμένη συμφωνία με την ΕΕ που θα εφαρμόζει τα υψηλότερα διεθνή πρότυπα ως προς την προστασία των προσφύγων.
• Να προβεί στην άμεση και πλήρη στελέχωση των υπηρεσιών του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής.
• Να προβεί στην άμεση αναβάθμιση της Υπηρεσίας Ταυτοποίησης και Υποδοχής με επαρκές προσωπικό και πόρους.
• Απαιτείται η ενίσχυση των κέντρων φιλοξενίας με ιατρικό και παραιτρικό προσωπικό.
• Να τερματιστεί η χρήση των κέντρων υποδοχής και φιλοξενίας στα νησιά του Αιγαίου σε κέντρα κράτησης και να εξασφαλιστεί η άμεση αποσυμφόρηση των νησιών με μεταφορά των προσφύγων στην ενδοχώρα.
• Να ενισχυθεί σε προσωπικό και πόρους η Υπηρεσία Ασύλου και η Αρχή Προσφύγων.
