Η ελληνική ακτοπλοΐα είναι ο βασικός αιμοδότης των νησιωτών, η θαλάσσια «οδός» που ενώνει τα νησιά με την ηπειρωτική Ελλάδα. Η κατασκευή αυτής της «οδού» είναι εξαιρετικά δύσκολη.
Η εποχικότητα της κίνησης και η υπαρκτή πίεση που δέχονται οι ακτοπλοϊκές εταιρείες, τόσο λόγω της εποχικότητας όσο και από το γεγονός ότι θα πρέπει να προσαρμοστούν στον νέο κανονισμό για τη χρήση καθαρότερων -και ακριβότερων- καυσίμων, επηρεάζουν σε πολύ μεγάλο βαθμό τα μικρότερα νησιά και τις λεγόμενες «άγονες» γραμμές.
Συνεπώς, παραμένει επιτακτική η ανάγκη για την ακτοπλοϊκή στήριξη των άγονων νησιών και τη μείωση του μεταφορικού κόστους για τους νησιώτες.
Μια από τις πρώτες λύσεις που εφαρμόστηκαν από την κυβέρνηση της ΝΔ την περίοδο 2004-2009 ήταν και η σύναψη μακροχρόνιων συμβάσεων δρομολόγησης πλοίων για τις άγονες γραμμές.
Στη συνέχεια βελτιώθηκαν και τα ποιοτικά κριτήρια για την επιλογή των πλοίων που θα αναλάμβαναν τις γραμμές αυτές. Πάνω σε αυτή την πολιτική κινήθηκαν και οι επόμενες κυβερνήσεις, με την προσθήκη από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ του μεταφορικού ισοδύναμου.
Ωστόσο, αποδείχτηκε στην πράξη ότι το μεταφορικό ισοδύναμο δεν είχε σχεδιαστεί σωστά και ότι αποτελούσε «ανάχωμα» στις διαμαρτυρίες που είχαν προκύψει από την κατάργηση του καθεστώτος των μειωμένων κατά 30% συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά, εκτός των πέντε νησιών που πλήττονται από το μεταναστευτικό πρόβλημα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία, η απορροφητικότητα του μέτρου για τους επιβάτες, τις επιχειρήσεις και τα καύσιμα ανέρχεται σε 7%, το οποίο αντιστοιχεί μόλις σε 17 εκατ. ευρώ από τα 230 εκατ. ευρώ που έχουν δεσμευτεί στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) του υπουργείου Ναυτιλίας μέχρι σήμερα.
Συνεπώς, είναι άμεση προτεραιότητα η βελτίωση της κατάστασης. Ηδη το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής έχει επεξεργαστεί και προωθήσει μια νέα πολιτική για τις άγονες γραμμές. Η πολιτική αυτή περιλαμβάνει:
- Αύξηση των χρηματοδοτικών πόρων για τις άγονες γραμμές κατά 45%, ενώ από φέτος η χρηματοδότηση εντάσσεται στο ΠΔΕ. Με άλλα λόγια, η κάλυψη των άγονων γραμμών θεωρείται ως αναπτυξιακό έργο και ως τέτοιο θα χρηματοδοτείται.
- Πρόβλεψη για την κάλυψη του κόστους των νέων, καθαρότερων καυσίμων στην ακτοπλοΐα που απαιτεί ο νέος κανονισμός του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού, ώστε να μην επιβαρύνεται με το κόστος αυτό ο νησιώτης.
- Προωθούνται νέα, ποιοτικότερα κριτήρια για την επιλογή των πλοίων που δρομολογούνται στις άγονες γραμμές. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι νησιώτες θα εξυπηρετούνται με καλύτερα και νεότερα πλοία ώστε και η ακτοπλοϊκή συγκοινωνία να γίνεται απρόσκοπτα αλλά και η ποιοτική μεταφορά να οδηγήσει σε περαιτέρω τουριστική ανάπτυξη των μικρών νησιών.
- Προβλέπεται ακόμη η προσθήκη ρήτρας «πλοίου αντικατάστασης» ως ποιοτικού κριτηρίου επιλογής για τις ακτοπλοϊκές εταιρείες που θα προχωρούν στην άμεση αντικατάσταση του πλοίου τους στις έκτακτες περιπτώσεις που αδυνατούν να παράσχουν το μεταφορικό τους έργο.
- Μελετάται επίσης ο εξορθολογισμός του μεταφορικού ισοδύναμου με παράλληλη υιοθέτηση κινήτρων ή ενισχύσεων για τη βελτίωση της νησιωτικής ανταγωνιστικότητας ώστε το μεταφορικό ισοδύναμο να διατηρηθεί και να διευρυνθεί για τις κατηγορίες που απαιτείται.
Η νησιωτική πολιτική αποτελεί βασική προτεραιότητα της κυβέρνησης και του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη. Κι αυτή η πολιτική δεν θα βασίζεται σε επιδοματικού χαρακτήρα επιλογές.
Αντίθετα, σε συνεργασία με εγνωσμένης αξίας ελληνικά ακαδημαϊκά ιδρύματα, η κυβέρνηση προχωρά στην υιοθέτηση μιας δημόσιας πολιτικής για τον νησιωτικό χώρο ώστε να αξιοποιηθούν όλες οι δυνατότητες των κανονισμών και των χρηματοδοτικών εργαλείων της Πολιτικής Συνοχής της Ευρωπαϊκής Ενωσης και να εξειδικευτεί η στρατηγική για τον νησιωτικό χώρο σε σχέση με το επόμενο ΕΣΠΑ 2021-2027.
Κατ’ αυτό τον τρόπο, η νησιωτική πολιτική αναβαθμίζεται συνολικά και οι νησιώτες ειδικά των μικρών νησιών θα μπορέσουν να σχεδιάσουν ένα καλύτερο μέλλον, με ουσιαστική ανάπτυξη για όλους.
