Ανατιμήσεις, οι οποίες τις τελευταίες ημέρες έφθασαν σε συγκεκριμένο προϊόν το +7.900%, καταγράφονται στην αγορά σε συγκεκριμένους κωδικούς προϊόντων όπως τα ιατρικά αναλώσιμα (περιλαμβάνονται και οι μάσκες προστασίας προσώπου), τα αντισηπτικά κ.ά. Αν και πρόκειται για μεμονωμένα, μέχρι στιγμής, περιστατικά, όπως αναφέρουν πηγές από την πλευρά του λιανεμπορίου και των προμηθευτών, και όπως μπορεί να διαπιστώσει κανείς από μια διαδικτυακή βόλτα στην ηλεκτρονική πλατφόρμα skroutz.gr, χρωματίζουν αρνητικά την αγορά και προκαλούν ανησυχία στους καταναλωτές.
Mε την ελληνική πολιτεία να παραδέχεται διά μέσου της Επιτροπής Ανταγωνισμού ότι υπάρχει ζήτημα, και την τελευταία να αναφέρει πως “η παρούσα συγκυρία λόγω της ύπαρξης κρουσμάτων του ιού COVID-19 (γνωστός και ως “κοροναϊός“) δεν θα αποτελέσει λόγο στρέβλωσης των συνθηκών του υγιούς ανταγωνισμού και εκμετάλλευσης των καταναλωτών”. Σε ανακοίνωσή της, σήμερα Σάββατο, η Ανεξάρτητη Αρχή επισημαίνει πως: “Ενδεχόμενη επιδίωξη αύξησης ή διατήρησης των κερδών των επιχειρήσεων ή μετακύλισης οικονομικών βαρών στον καταναλωτή μέσα από παράνομες συμπράξεις θέτει σε κίνδυνο το δημόσιο συμφέρον και βλάπτει τον καταναλωτή, χωρίς κανένα αντισταθμιστικό όφελος για το κοινωνικό σύνολο”.
Τι συμβαίνει όμως στην αγορά τις τελευταίες εβδομάδες; Κάποιοι προμηθευτές εκμεταλλευόμενοι την αύξηση της ζήτησης για ιατρικές μάσκες, αντισηπτικά ακόμη και για παιδικές τροφές, προχώρησαν σε ανατιμήσεις. Φαινόμενο στο οποίο είχε αναφερθεί το Capital.gr σε προγενέστερο δημοσίευμά του, λίγες ώρες μετά τη γνωστοποίηση ότι υπάρχει επιβεβαιωμένο κρούσμα από τον κοροναϊό και στην Ελλάδα.
Πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα κατηγορίας προϊόντων που οι τιμές έχουν εκτοξευθεί τις τελευταίες ημέρες είναι οι μάσκες προστασίας αναπνοής από σωματίδια-σταγονίδια, με βαλβίδα εκπνοής. Στις 19 Φεβρουαρίου, πριν εντοπιστεί το πρώτο κρούσμα κοροναϊού στην Ελλάδα, συγκεκριμένος κωδικός προϊόντος πωλούνταν προς 3 ευρώ (η συσκευασία των 12 τεμαχίων), άγγιξε τα 70 ευρώ την επόμενη ημέρα γνωστοποίησης της ύπαρξης κρούσματος και στην Ελλάδα, την 1η Μαρτίου, η τιμή εκτοξεύθηκε στα 240 ευρώ (+7.900%) και σήμερα πωλείται από 120-132 ευρώ. Δηλαδή ποσοστιαία αύξηση της τάξεως 3.900-4.300%.
Άλλη μάσκα προστασίας με βαλβίδα εκπνοής πωλείται από 10-47 ευρώ από 3 ευρώ που ήταν η τιμή της πριν από λίγες ημέρες, ενώ στα 145 ευρώ από 12 ευρώ που ήταν τον Ιανουάριο πωλείται άλλη μάρκα μάσκας προστασίας (συσκευασία των 3 τεμαχίων).
Φαινόμενα αισχροκέρδειας, αν και μεμονωμένα μέχρι στιγμής, δεν εντοπίζονται μόνο στις μάσκες προστασίας. Αντισηπτικό διάλυμα 236 ml πωλείται πλέον προς 25 ευρώ από 19 ευρώ που πωλείτο στις 28 Φεβρουαρίου και 14 ευρώ πριν γίνει γνωστό ότι υπάρχει επιβεβαιωμένο κρούσμα κοροναϊού στην Ελλάδα. Δηλαδή αύξηση 75,78%. Αύξηση 80% καταγράφεται σε αντισηπτικό χεριών 500 ml, και 42,85% σε αλκοολούχο υγρό για ταχεία απολύμανση επιφανειών 5.000 ml.
Τα φαινόμενα αισχροκέρδειας δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο. Η Amazon έκανε πριν από λίγες ώρες γνωστό ότι έχει αφαιρέσει από την πλατφόρμα της 530.000 προϊόντα των οποίων η τιμή έχει αυξηθεί σημαντικά και ανέστειλε περισσότερους από 2.500 λογαριασμούς προμηθευτών. Μια εβδομάδα πριν, η Amazon προχώρησε στην απαγόρευση της πώλησης περισσότερων από 1 εκατ. προϊόντων που υποστήριζαν πως προστατεύουν από τον νέο κοροναϊό ή ακόμη και ότι τον θεραπεύουν.
Στην Ελλάδα η Skroutz.gr, η μεγαλύτερη μηχανή αναζήτησης προϊόντων και τιμών στη χώρα, βρίσκεται, όπως αναφέρουν πηγές της στο Capital.gr, “σε ανοικτή επικοινωνία με τους αρμόδιους φορείς ώστε να μας κατευθύνουν ως προς τη βέλτιστη διαχείριση του θέματος”. Οι ίδιες πηγές τονίζουν πως θα κάνουν ό,τι χρειαστεί για να αποτρέψουν οποιαδήποτε αθέμιτη πρακτική εντοπίζουν. Σύμφωνα με άλλες πηγές, η Skroutz έχει “κατεβάσει” προϊόν και προμηθευτή ο οποίος εκμεταλλευόμενος την αύξηση της ζήτησης πολλαπλασίασε την τιμή σε συγκεκριμένο προϊόν που πωλούσε.
Σε ό,τι αφορά τη ζήτηση και κατ’ επέκταση την κατανάλωση αυτή έχει αυξηθεί σημαντικά με βάση τα στοιχεία και την ανάλυση από το Skroutz.gr (βλπ. σχετικά γραφήματα). Χαρακτηριστικά στις 24 Φεβρουαρίου, οπότε και έχουν γίνει γνωστά τα πρώτα κρούσματα στην Ιταλία, τα clicks στην Skroutz.gr για τέσσερις κατηγορίες προϊόντων και συγκεκριμένα για τα αντισηπτικά, τα ιατρικά αναλώσιμα, τις μάσκες εργασίας και τις παιδικές τροφές αυξήθηκαν 109,9%. Τα έσοδα σε αυτές τις κατηγορίες κινήθηκαν ανοδικά από τις 26 έως τις 29 Φεβρουαρίου με τη μεγαλύτερη άνοδο να καταγράφεται στις 27 Φεβρουαρίου. Αναφορικά με τα έσοδα στις 26 Φεβρουαρίου, αυξήθηκαν κατά 169% ενώ η μέση τιμή πώλησης για τις συγκεκριμένες κατηγορίες εμφανίζει ισχυρές αυξητικές τάσεις, αγγίζοντας το +355,9% στις 3 Μαρτίου.
Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στο εξωτερικό. Σύμφωνα με τη Nielsen, στη Μαλαισία οι πωλήσεις απολυμαντικών χειρός άγγιξαν τα 237.176 δολάρια την εβδομάδα που έληξε στις 26 Ιανουαρίου του 2020, δηλαδή 800% πάνω από τον εβδομαδιαίο μέσο όρο. Στην Ιταλία, οι πωλήσεις σαπουνιού χεριών αυξήθηκαν κατά 29% και θερμομέτρων κατά 24%, ενώ στις ΗΠΑ οι πωλήσεις κατεψυγμένων φρούτων αυξήθηκαν κατά 7%, απολυμαντικών κατά 19%, και καθαριστικών 3% την εβδομάδα που έληξε στις 22 Φεβρουαρίου. Την ίδια στιγμή, οι πωλήσεις ιατρικών μασκών μέσω των φαρμακείων του Σαν Φρανσίσκο την εβδομάδα που έληξε στις 22 Φεβρουαρίου ξεπέρασαν τις πωλήσεις που πραγματοποιήθηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια του 2019. Βέβαια η υψηλή ζήτηση για σειρά προϊόντων σε όλο τον κόσμο έχει θέσει σε επιφυλακή τις βιομηχανίες, τους προμηθευτές και το λιανεμπόριο.
Της Αλεξάνδρας Γκίτση
