Ιστορική αναδρομή για την ημερά της γυναίκας και το μήνυμα του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ
Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας είναι μια μέρα που ξεχωρίζει, γιατί έρχεται να υπενθυμίσει τους αγώνες τους για την ανεξαρτησία τους και την προσφορά τους στο κοινωνικό σύνολο.
Δυστυχώς όμως το γυναικείο φύλο χρειάζεται να δίνει μάχες ακόμα για τα αυτονόητα, σε πολλές χώρες του κόσμου.
Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας (International Women’s Day) γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 8 Μαρτίου. Θεσπίστηκε για πρώτη φορά το 1977 με απόφαση της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ για να αναδείξει τα προβλήματα και να προωθήσει τα δικαιώματα της γυναίκας.
Η ιστορική διαδρομή
Η ιστορική διαδρομή της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας δεν ξεκινά με την υιοθέτησή από τον ΟΗΕ το 1977. Πρωτογιορτάστηκε στις 28 Φεβρουαρίου 1909 στην Νέα Υόρκη, ως Εθνική Ημέρα της Γυναίκας, με πρωτοβουλία του Σοσιαλιστικού Κόμματος των ΗΠΑ, σε ανάμνηση μιας μεγάλης εκδήλωσης διαμαρτυρίας που έγινε στις 8 Μαρτίου 1857 από εργάτριες κλωστοϋφαντουργίας στη Νέα Υόρκη, οι οποίες ζητούσαν καλύτερες συνθήκες εργασίας. Το περιστατικό αυτό αμφισβητείται σήμερα από μερίδα αμερικανών ιστορικών και χαρακτηρίζεται μύθος.
Με αφετηρία τις ΗΠΑ, ο εορτασμός διεθνοποιήθηκε τον επόμενο χρόνο, κατά την διάρκεια δευτέρου συνεδρίου του γυναικείου τμήματος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς (2η Διεθνής), που έγινε στην Κοπεγχάγη (26-27 Αυγούστου 1910). Οι 100 σύνεδροι από 17 χώρες υιοθέτησαν την πρόταση τριών γερμανίδων (Λουίζ Τσιτς, Κλάρα Τσέτκιν και Κέτε Ντούνκερ) να γιορτάζεται κάθε χρόνο η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, ως ένα βήμα για την προώθηση της ισότητας των δύο φύλων, που θα περιλάμβανε και το εκλογικό δικαίωμα, που ήταν τότε το καθολικό ζητούμενο για τις γυναίκες όλου του κόσμου.
Στις 19 Μαρτίου 1911 γιορτάστηκε για πρώτη φορά η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας στην Αυστρία, την Γερμανία, την Ελβετία και την Δανία. Κοινός τόπος και στις τέσσερις χώρες ήταν η ψήφος στις γυναίκες και η ανάδειξη των γυναικών σε δημόσια αξιώματα. Οι αμερικανίδες συνέχιζαν να γιορτάζουν την δική τους εθνική ημέρα την τελευταία Κυριακή του Φεβρουαρίου. Το 1914, η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας γιορτάστηκε στην Γερμανία στις 8 Μαρτίου – είτε επειδή ήταν Κυριακή είτε σε ανάμνηση της απεργίας του 1857 στην Νέα Υόρκη- και έκτοτε καθιερώθηκε η ημερομηνία αυτή για τον εορτασμό και υιοθετήθηκε αρκετά χρόνια αργότερα από τον ΟΗΕ.
Μια βιώσιμη ανάκαμψη με επίκεντρο τις γυναίκες
«Η πρόοδος των δικαιωμάτων των γυναικών είναι ζήτημα δικαιοσύνης, ισότητας, ηθικής και κοινής λογικής», τονίζει σε άρθρο του για την αυριανή Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας 8 Μαρτίου ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.
Προτάσσει μάλιστα πως «καθώς κοιτάμε προς το μέλλον, η βιώσιμη και ισότιμη ανάκαμψη για όλους θα γίνει δυνατή εάν είναι μια γυναικεία ανάκαμψη που θέτει την πρόοδο για τα κορίτσια και τις γυναίκες στο επίκεντρό της». Ειδικότερα υπογραμμίζει την ανάγκη για οικονομική πρόοδο μέσα από στοχευμένες επενδύσεις στην εκπαίδευση των γυναικών, την απασχόληση, την κατάρτιση και την αξιοπρεπή εργασία. «Οι γυναίκες πρέπει να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή για τα 400 εκατομμύρια θέσεις εργασίας που έχουμε κληθεί να δημιουργήσουμε μέχρι το 2030» επισημαίνει.
Επίσης, ο Αντόνιο Γκουτέρες αναδεικνύει πως «χρειαζόμαστε περισσότερες γυναίκες σε ηγετικές θέσεις στις κυβερνήσεις, στις επιχειρήσεις». Προσθέτει πως «χρειαζόμαστε γυναίκες υπουργούς Οικονομικών και διευθύνουσες συμβούλους, που θα αναπτύσσουν και θα εφαρμόσουν πράσινες και κοινωνικά προοδευτικές πολιτικές προς όφελος όλων». Συνεχίζοντας στο ίδιο μήκος κύματος, αναφέρει πως «η ύπαρξη περισσότερων γυναικών στα κοινοβούλια συνδέεται με ισχυρότερες δεσμεύσεις για το κλίμα και υψηλότερα επίπεδα επενδύσεων στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και στην εκπαίδευση».
Υπό αυτό το πρίσμα, τονίζει την ανάγκη για «πολιτική πρόοδο μέσα από στοχευμένα μέτρα που εξασφαλίζουν την ισότιμη ηγεσία των γυναικών και την αντιπροσώπευση τους σε όλα τα επίπεδα της πολιτικής λήψης αποφάσεων, μέσω τολμηρών ποσοστώσεων φύλου».
«Το ρολόι των γυναικείων δικαιωμάτων πηγαίνει πίσω»
Εισαγωγικά στο άρθρο του ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ αναφέρει πως «καθώς ο κόσμος γιορτάζει την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, το ρολόι των γυναικείων δικαιωμάτων πηγαίνει πίσω».
Σε αυτό το πλαίσιο, υπογραμμίζει πως οι καταιγιστικές κρίσεις των τελευταίων ετών έχουν υπογραμμίσει το πόσο ο ηγετικός ρόλος των γυναικών είναι κρισιμότερος από ποτέ. «Οι γυναίκες έχουν αντιμετωπίσει με ηρωικό τρόπο την πανδημία COVID-19 ως γιατροί, νοσοκόμες, ως εργαζόμενες στη δημόσια υγεία και την κοινωνική περίθαλψη. Την ίδια στιγμή όμως, τα κορίτσια και οι γυναίκες είναι οι πρώτες που χάνουν τις δουλειές τους ή εγκαταλείπουν το σχολείο, ασχολούμενες περισσότερο σε μη αμειβόμενες εργασίες φροντίδας, αντιμετωπίζοντας υψηλότατα επίπεδα οικιακής και ψηφιακής κακοποίησης και παιδικών γάμων» παρατηρεί.
Επιπροσθέτως, αναφέρει πως η πανδημία έχει υπογραμμίσει ακόμα περισσότερο μία πανάρχαια αλήθεια. «Οι ρίζες της πατριαρχίας είναι βαθιές. Ζούμε ακόμα σε έναν κόσμο όπου κυριαρχούν οι άντρες με μια κουλτούρα ανδρικής κυριαρχίας» εξηγεί και επισημαίνει ότι ως αποτέλεσμα, στις καλές και στις κακές εποχές, οι γυναίκες είναι πιθανότερο να ζήσουν στη φτώχεια, η υγεία τους θυσιάζεται, η εκπαίδευση και οι ευκαιρίες τους περιορίζονται.
Ειδική αναφορά κάνει ο Αντόνιο Γκουτέρες στις γυναίκες που βρίσκονται σε χώρες οι οποίες είναι σε εμπόλεμη κατάσταση, όπως η Αιθιοπία, το Αφγανιστάν και η Ουκρανία, σημειώνοντας ότι «είναι οι πιο ευάλωτες».
Σε ό,τι αφορά τις πρωτοβουλίες του ΟΗΕ, ο γενικός γραμματέας του επισημαίνει πως «έχουμε καταφέρει – για πρώτη φορά στην ιστορία του Οργανισμού – την ισότητα των φύλων σε υψηλές θέσεις διοίκησης στην έδρα μας και σε όλο τον κόσμο». Αυτό, όπως διαπιστώνει, έχει αυξήσει θεαματικά «την ικανότητα μας να εκφράζουμε και να εκπροσωπούμε τον κόσμο που υπηρετούμε».
Ολοκληρώνοντας το άρθρο του, ο Αντόνιο Γκουτέρες εκφράζει την πεποίθηση πως όταν ο κόσμος επενδύει στις ευκαιρίες για τις γυναίκες και τα κορίτσια, το σύνολο της ανθρωπότητας κερδίζει.
