Συνεχής αυστηροποίηση στη νομοθεσία και στις ποινές, αύξηση των δυνάμεων στα σύνορα, προσφυγές σε ελληνικά και ευρωπαϊκά δικαστήρια για να αλλάξει ο χαρακτηρισμός των χωρών σε ασφαλείς και να επιταχύνονται οι επιστροφές. Και φυσικά, διαρκής όξυνση της αντιμεταναστευτικής ρητορικής. Αυτή είναι η τάση σε Ελλάδα και Ευρώπη όσον αφορά τη μετανάστευση.
Στη χώρα μας, ο πρόσφατος ανασχηματισμός και η τοποθέτηση ενός πολιτικού με το προφίλ του Μάκη Βορίδη στο υπουργείο Μετανάστευσης έδωσε το σήμα. Ο πρωθυπουργός το επιβεβαίωσε από τις Βρυξέλλες στο τελευταίο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όπου επεσήμανε ότι η Ελλάδα θα πρωτοστατήσει στην προσπάθεια της Ευρώπης για επιτάχυνση των ευρωπαϊκών επιστροφών.
Τι γίνεται όμως με τη μεταναστευτική πολιτική που χρειάζεται διακαώς να οργανώσει η χώρα μας και τους δεκάδες χιλιάδες εργαζομένους τρίτων χωρών που έχουν ανάγκη οι βασικοί πυλώνες της ελληνικής οικονομίας: τουρισμός, γεωργία και κατασκευές;
Η «Κ» συνομίλησε με φορείς και επαγγελματίες από τον πρωτογενή τομέα και τον τουρισμό, καθώς και με τα αρμόδια υπουργεία, και επιχειρεί να καταγράψει τις ελλείψεις και τα προβλήματα που υπάρχουν.
Μετά τους Αλβανούς
«Δεν μπορούμε να αντιληφθούμε ότι η οικονομία της Ελλάδας βασίζεται στη μετανάστευση, τόσο στον τουρισμό όσο και στις αγροτικές εργασίες και στις οικοδομές. Αλλά επειδή παλιά αυτές τις δουλειές τις έκαναν Αλβανοί και Βορειοηπειρώτες, δεν τους είχαμε στο μυαλό μας ως μετανάστες», αναφέρει ο Χαράλαμπος Βούλγαρης, πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Κέρκυρας.
«Οι μεγάλοι σε ηλικία (που είχαν έρθει το ’90) έχουν πια αποσυρθεί και τα παιδιά τους δεν θέλουν να κάνουν αυτές τις δουλειές, όπως και οι Ελληνες άλλωστε. Οσο και να ανεβάσουμε τους μισθούς, το πρόβλημα θα συνεχίσει να υπάρχει».
Πράγματι, η Ελλάδα μέχρι την οικονομική κρίση στηριζόταν σε μεγάλο βαθμό στα εργατικά χέρια από την Αλβανία. Την περίοδο των μνημονίων οι ανάγκες μειώθηκαν κατακόρυφα, όμως μετά την πανδημία πολλαπλασιάστηκαν, γιατί η οικονομία ανέκαμψε και οι ανάγκες του τουρισμού αυξήθηκαν κατακόρυφα. Ομως, ταυτόχρονα το ίδιο συνέβη και σε άλλες χώρες που προσέφεραν ανταγωνιστικές αμοιβές και πιο εύκολες διαδικασίες νομιμοποίησης. Ετσι, πολλοί εργάτες γης που έφυγαν δεν ξαναγύρισαν ποτέ.
«Πριν από τέσσερα χρόνια οι άνθρωποι έφυγαν μαζικά», αναφέρει ο Νεκτάριος Παπαδάκης, αντιδήμαρχος Αγροτικής Ανάπτυξης και Πολιτικής Προστασίας στην Ιεράπετρα. «Ως παράνομοι εδώ δεν μπορούσαν να πάνε να δουν τις οικογένειές τους και να γυρίσουν. Χάθηκαν καλλιέργειες, χάθηκαν χρήματα. Η κατάσταση έχει βελτιωθεί έκτοτε, αλλά ακόμη υπάρχουν τέτοιες περιπτώσεις».
Παρεμβάσεις – «Θα βελτιώσουμε με νομοθετικές και διοικητικές παρεμβάσεις τη διαδικασία στις αποκεντρωμένες διοικήσεις, στις θεωρήσεις εισόδου, αλλά θα αυστηροποιήσουμε και τις ευθύνες των εργοδοτών», δηλώνει ο κ. Μάκης Βορίδης.
«Η χώρα έχει μεταναστευτικό πρόβλημα», αναφέρει στέλεχος της κυβερνητικής πλειοψηφίας. «Δεν έχει πλεόνασμα, αλλά έλλειμμα ανθρώπων. Χρειάζεται τη νόμιμη οργανωμένη μετανάστευση». Οπως προσθέτει το ίδιο στέλεχος, οι ροές προς την Ελλάδα είναι μικρές και αυτοί που έρχονται πηγαίνουν στη Γερμανία. «Η Ελλάδα δεν είναι ελκυστική ούτε για χαμηλής ούτε για υψηλής ειδίκευσης προσωπικό».
Πρώτη κίνηση του κ. Βορίδη ήταν να «παγώσει» τη διάταξη για την παράταση προθεσμιών χορήγησης άδειας διαμονής, δημιουργώντας πρόβλημα σε μετανάστες που ζουν και εργάζονται κανονικά στη χώρα, κάποιοι εδώ και χρόνια. Τελικώς, θα δεχθεί και τις αιτήσεις που είχαν κατατεθεί μέχρι και τις 19 Μαρτίου. «Θα αντιμετωπίσουμε και τα δύο ζητήματα: και την παράνομη μετανάστευση με επιτάχυνση των επιστροφών και θα οργανώσουμε καλύτερα τη νόμιμη μετανάστευση», σημειώνει ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής στην «Κ».
«Το να πει κανείς ότι έχει ως προτεραιότητα τις επιστροφές παράνομων μεταναστών δεν συνδέεται καθόλου με το ζήτημα της νόμιμης μετανάστευσης. Πρέπει να μπορούμε εμείς να επιλέξουμε ποιος έρχεται, πού πηγαίνει, πού δουλεύει και για πόσο θα παραμείνει», προσθέτει.
Ζητούνται εργάτες γης
Τον Δεκέμβριο του 2023, όταν είχε ψηφιστεί από την κυβέρνηση η τροπολογία για τους «εργάτες γης» που έδινε τη δυνατότητα παροχής άδειας διαμονής για εργασία σε παράνομους μετανάστες, είχαν ακουστεί διάφορα νούμερα για το πόσες ήταν οι ελλείψεις που είχε η χώρα.
Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχουν καταγεγραμμένα επίσημα στοιχεία για τις ελλείψεις. Κυβερνητικές πηγές τονίζουν ότι πολύ συχνά οι εργοδοτικοί φορείς ανεβάζουν σκόπιμα τα νούμερα για τις κενές θέσεις εργασίας.
Σύμφωνα με έρευνα του ΙΟΒΕ με το Ταμείο Μηχανικών Εργοληπτών Δημοσίων Εργων που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2024, η έλλειψη εργατικού δυναμικού στις κατασκευές «συνεπάγεται καθυστερήσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση του προϋπολογισμού και μη τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων των έργων». Η μελέτη αναφέρει πως το σύνολο των εργαζομένων στις κατασκευές θα πρέπει να αυξηθεί σε περίπου 250.000, άρα 51.000-55.000 επιπλέον εργαζομένους.
Ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων πέρυσι είχε υπολογίσει τις ελλείψεις στον κλάδο του τουρισμού σε 60.000 από τις περίπου 263.000 που προβλέπονται συνολικά βάσει οργανογράμματος. Η κάρτα εργασίας αναμένεται να εντείνει το πρόβλημα, καθώς πρακτικές που εφαρμόζονταν παλιά με εργαζομένους που δούλευαν 12ωρα είναι πιο δύσκολο πλέον να περάσουν.
Αναφορικά με τις ελλείψεις στον αγροτικό τομέα, ο Χρήστος Γιαννακάκης, αντιπρόεδρος της Εθνικής Ενωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΘΕΑΣ), αναφέρει πως το 2020, όταν έκλεισαν τα σύνορα ήρθαν από την Αλβανία με ειδική συμφωνία, σε κλειστά λεωφορεία, 32.000 εργάτες, κυρίως για τη Μακεδονία. Ταυτόχρονα εκείνη την περίοδο υπήρχαν περίπου 10.000 – 12.000 στην Πελοπόννησο για τη φράουλα, κυρίως από το Μπανγκλαντές και άλλες 10.000 – 12.000 στα θερμοκήπια της Κρήτης. «Οπότε αθροιστικά οι ανάγκες στον πρωτογενή τομέα είναι γύρω στις 60.000. Ολα τα άλλα είναι υποθετικά νούμερα».
Διακρατικές συμφωνίες
Η Ελλάδα είχε δεσμευθεί για νέες διακρατικές συμφωνίες για την προσέλκυση 40.000 ξένων εργατών με την Αρμενία, τη Γεωργία, τη Μολδαβία από την Ευρώπη και την Ινδία, τις Φιλιππίνες και το Βιετνάμ από την Ασία. Ομως στην πραγματικότητα καμία από αυτές δεν προχωράει. «Είναι γεγονός ότι οι διμερείς συμφωνίες και η διαδικασία της μετάκλησης δεν έχουν ακόμη αποδώσει όσα περιμέναμε, χρειάζεται συνολική παρέμβαση για να γίνει η διαδικασία της μετάκλησης πιο αποτελεσματική», αναφέρει ο κ. Βορίδης.
«Θα βελτιώσουμε με νομοθετικές και διοικητικές παρεμβάσεις τη διαδικασία στις αποκεντρωμένες διοικήσεις, στις θεωρήσεις εισόδου, αλλά θα αυστηροποιήσουμε και τις ευθύνες των εργοδοτών», σημειώνει, και προσθέτει: «Η πρώτη νομοθετική παρέμβασή μου, όμως, που στόχος είναι να έρθει μέχρι τον Μάιο, θα αφορά στην παράνομη μετανάστευση».
Απομακρύνθηκαν 160 υπήκοοι Γεωργίας μέσα σε 48 ώρες
Και οι τρεις ευρωπαϊκές χώρες έχουν χριστιανικό πληθυσμό που θα αφομοιωνόταν γρήγορα, όμως δεν υπάρχουν νούμερα για να καλύψουν τις ανάγκες της Ελλάδας, αναφέρει στέλεχος με γνώση της κατάστασης στο προσφυγικό. Στις Φιλιππίνες η Ελλάδα έχει έρθει κάπως καθυστερημένη, καθώς καταθέτουν αιτήματα 40 χώρες και εμείς είμαστε οι τελευταίοι που προστεθήκαμε στη λίστα.
Η συζήτηση για συμφωνία με το Πακιστάν δεν προχωράει, ενώ παλιότερο μνημόνιο που είχε υπογράψει ο Νότης Μηταράκης με το Μπανγκλαντές για 15.000 εργάτες επίσης είναι κολλημένο, καθώς η Ελλάδα δεν έχει πρεσβεία εκεί και όποιος ενδιαφέρεται θα πρέπει να μεταβεί στο Νέο Δελχί. Εκεί ήδη ο όγκος των αιτήσεων είναι τεράστιος και προχωράει πολύ αργά.
Ο Νίκος Νικολαΐδης από τη Χίο, που διατηρεί ξενοδοχειακή μονάδα και εστιατόριο στο νησί, είχε διαβάσει για τη συμφωνία με την Ινδία και είχε κάνει πέρυσι αίτηση για πέντε εργαζομένους, καταβάλλοντας και το κόστος 150 ευρώ για την καθεμία. «Δεν ακούσαμε ποτέ τίποτα από καμία υπηρεσία, αν και μας το είχαν πει ατύπως ότι τζάμπα την κάνουμε, δεν υπάρχει κατ’ ουσίαν κάτι σε εφαρμογή».
Στον αέρα – Η Ελλάδα είχε δεσμευθεί για νέες διακρατικές συμφωνίες για την προσέλκυση 40.000 ξένων εργατών από Αρμενία, Γεωργία, Μολδαβία, Ινδία, Φιλιππίνες και Βιετνάμ, χωρίς όμως ουσιαστικά αποτελέσματα.
Η μόνη διακρατική συμφωνία που λειτουργεί εδώ και δεκαετίες είναι αυτή με την Αίγυπτο και αφορά περίπου 2.000 αλιεργάτες που έρχονται κάθε χρόνο. Η νέα συμφωνία που υπεγράφη το 2022 με την Αίγυπτο για 5.000 εργάτες μάλλον προσθέτει προβλήματα, περιγράφουν παράγοντες της αγοράς. Οπως εξηγεί ο κ. Γιαννακάκης, έβαζε ανώτατο όριο 5.000 άτομα (ενώ πριν δεν υπήρχε όριο), έβαζε κάποιον Αιγύπτιο αξιωματούχο (που δεν γνωρίζει τις ανάγκες μας) να εγκρίνει αυτούς που θα έρθουν και ο εργοδότης καλούνταν να καλύψει το εισιτήριο για τη μετάβαση από την Αίγυπτο, χωρίς να ξέρει αν ο εργαζόμενος του κάνει. Ζήτημα να ήρθαν τελικά 50 εργαζόμενοι, περιγράφει. Ο κ. Βορίδης θα βρεθεί στην Αίγυπτο την Τρίτη 8 Απριλίου.
Μεταναστευτικό: Νέα ΚΥΑ στα σκαριά, με συμβολικό χαρακτήρα – Οταν η Τουρκία ήταν ασφαλής χώρα στα χαρτιά, όχι στην πράξη
Η γραφειοκρατία
Οι υπηρεσίες που εμπλέκονται στο να έρθουν οι μετακλητοί εργαζόμενοι από τρίτες χώρες είναι πολλές και η γραφειοκρατία τόσο εδώ, όσο και στις χώρες τους τεράστια. Χρειάζεται να σταλεί αίτημα από τους εργοδότες στις αποκεντρωμένες διοικήσεις, να βγει η λίστα με τις ανάγκες από τη δημόσια υπηρεσία απασχόλησης, ενώ στη συνέχεια χρειάζεται έγκριση από τα προξενεία. Εταιρείες manpower, δικηγόροι και οι αρχές των τρίτων χωρών εμπλέκονται επίσης στη διαδικασία.
«Kομβικό σημείο της γραφειοκρατίας είναι το υπουργείο Εξωτερικών και τα προξενεία», αναφέρει ο κ. Γιαννακάκης και επισημαίνει ότι τα άλλα προβλήματα έχουν σχεδόν λυθεί, έχει γίνει ηλεκτρονικά η αίτηση από τους εργοδότες στις αποκεντρωμένες διοικήσεις. «Αν το υπουργείο Εξωτερικών δεν αλλάξει τρόπο έγκρισης των αιτήσεων θα έχουμε τεράστιο πρόβλημα, υπονομεύει τη λειτουργία της εθνικής οικονομίας».
Πηγές του υπουργείου Εξωτερικών από την πλευρά τους αναφέρουν πως η καθυστέρηση έχει στόχο να αποφευχθούν φαινόμενα εξαπάτησης των ελληνικών προξενικών αρχών. «Δεν είναι λίγοι εκείνοι οι αιτούντες οι οποίοι επιχειρούν να εκμεταλλευθούν το γεγονός ότι η χώρα μας έχει ανάγκη από εργατικό δυναμικό για να εξασφαλίσουν μια εθνική θεώρηση που τους δίνει πρόσβαση όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στον υπόλοιπο χώρο Σένγκεν» και σημειώνουν πως κάθε κράτος-μέλος του χώρου Σένγκεν είναι υπόλογο για την ασφάλεια του ιδίου, αλλά και των υπολοίπων. «Σε συνεννόηση και με τα λοιπά συναρμόδια υπουργεία προσπαθούμε να βελτιώσουμε το θεσμικό πλαίσιο για να πετύχουμε τη σωστή ισορροπία μεταξύ ασφάλειας και νόμιμης μετανάστευσης», τονίζουν οι ίδιες πηγές.
Πηγή: kathimerini.gr
