Από το 1945 και μετά, η 9η Μαΐου καθιερώθηκε ως η μέρα της νίκης των λαών κατά του φασισμού. ‘Οχι τυχαία, καθώς αυτή την ημέρα συνθηκολόγησε άνευ όρων η ναζιστική Γερμανία και τελείωσε οριστικά, για την Ευρώπη, ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος.
Σ’ εκείνη την ταπεινωτική για τη ναζιστική Γερμανία και θριαμβευτική για τους συμμάχους τελετή: «Στις 9 Μαΐου 1945 ώρα 0.43′, η υπογραφή της πράξης για την άνευ όρων παράδοση της Γερμανίας είχε τελειώσει…»
Η συντριβή της ναζιστικής Γερμανίας γέμισε με ελπίδα ολόκληρο τον πλανήτη, που θα κυριαρχούσε η ειρήνη, η δημοκρατία και η ελευθερία.
‘Ενας κόσμος γεμάτος ελπίδα…Την ελπίδα αυτή αποτύπωναν στα μεταξύ τους μηνύματα και οι ηγέτες της αντιχιτλερικής συμμαχίας.
Στις 8 Μαΐου 1945 ολοκληρώνεται στη Σύμη το τέλος του β΄ παγκοσμίου πολέμου και ταυτόχρονα σημαδεύεται η αρχή του τέλους για την απελευθέρωση της Δωδεκανήσου ύστερα από σκλαβιά 600 και πλέον χρόνων. Γιατί, όμως , επελέγη η Σύμη για να γίνει η παράδοση των γερμανικών στρατευμάτων; Οι λόγοι είναι πολλοί, αλλά ο κυριότερος είναι γιατί η Σύμη, λόγω και της γεωγραφικής της θέσης διαδραμάτισε ένα σημαντικό ρόλο στον απελευθερωτικό αγώνα. Οι κάτοικοί της, ανώνυμοι και επώνυμοι, με κάθε τρόπο –ακόμη και θυσιάζοντας τη ζωή τους, προσέφεραν πολύτιμες βοήθειες στους συμμάχους.
Αξίζει να αναφερθεί το ιστορικό γεγονός, το οποίο έλαβε χώρα στη Σύμη κατά την 8η Μαΐου 1945: Ο Άγγλος ταξίαρχος Τζέιμς Μόφφατ λέει στο Γερμανό στρατηγό : «Δέχεστε να υπογράψετε την παράδοση των στρατευμάτων σας;» Με αργή και βραχνή φωνή αμετανόητος ο Βά-γκενερ απαντά : « Εκτελώ διαταγές. Εάν είχα το δικαίωμα ποτέ δεν θα υπέγραφα !..» Έσκυψε και χωρίς άλλη κουβέντα υπέγραψε. Ο υπασπιστής του ήταν έτοιμος να δακρύσει. Τον κοίταξε μ΄ένα βλέμμα βλοσυρό και έσπευσε να παραδώσει το
περίστροφο του στον ‘Άγγλο ταξίαρχο : «Το τρόπαιο αυτό ανήκει στον Ιερό Λόχο» απαντά ο Μόφφατ. Τότε ο Γερμανός απαντά με ένα ξερό «για» (ναι) και παραδίδει το περίστροφο στον παριστάμενο διοικητή του Ιερού Λόχου συνταγματάρχη Χριστόδουλο Τσιγάντε. Η τελετή κράτησε λίγα μόνο λεπτά και αμέσως μετά ο Γερμανός στρατηγός επιβιβάστηκε στην τορπιλάκατο και αναχώρησε με κατεύθυνση τη Ρόδο για να ετοιμάσει την παράδοση του νησιού την επόμενη μέρα στις συμμαχικές δυνάμεις. Η Ιστορία βέβαια δεν ακολούθησε ούτε τον δρόμο των ελπίδων ούτε τον δρόμο των ευχών. Στη συνέχεια ήρθε ο ψυχρός πόλεμος και πόλεμοι ξεσπούσαν διαρκώς σε περιφερειακό επίπεδο.
Ο πλανήτης όμως κατάφερε να ζήσει τα τελευταία 70 χρόνια χωρίς Παγκόσμιο Πόλεμο. Πρόκειται για μια νίκη των λαών που εδραιώθηκε με το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και διατηρείται, ακόμα κι αν σήμερα απειλείται από την οικονομική κρίση, την αναβίωση του φασισμού, του ρατσισμού, του ανταγωνισμού των μεγάλων δυνάμεων και της περιστολής των δημοκρατικών ελευθεριών και δικαιωμάτων.
Υπό αυτή την έννοια η 9η Μαΐου είναι ένα ιστορικό ορόσημο που σήμερα δείχνει στους λαούς πως πρέπει να βρίσκονται σε εγρήγορση, ώστε να μην επιτρέψουν την αναβίωση του φασισμού, να προστατεύσουν την ειρήνη και όσα κατέκτησαν στη διάρκειά της, τις δημοκρατικές τους ελευθερίες και τα δικαιώματα.
Οι ευρωπαϊκές αξίες είναι βασισμένες στην ειρήνη, στον ανθρωπισμό, στην δημοκρατία. Ο εορτασμός της Ημέρας της Ευρώπης συμπίπτει μια άλλη κορυφαία στιγμή για την ήπειρο μας, την νίκη των λαών κατά του φασισμού. Η Ευρώπη σήμερα αντιμετωπίζει τις δικές της προκλήσεις. Μια υπαρξιακή κρίση νομιμοποίησης, οι πολιτικές λιτότητας διαβρώνουν τον ευρωπαϊκό ιστό και απογειώνουν τις ανισότητες. Είναι μεγάλη η ευθύνη να κρατήσουμε τις ευρωπαϊκές αξίες αναλλοίωτες και να συνυπάρχουμε με τους άλλους λαούς σε πνεύμα αμοιβαίου σεβασμού και αλληλεγγύης, πορευόμενοι την κοινή ευρωπαϊκή μας πορεία.
Μέσα σ’ αυτήν την πορεία τα Ευρωπαϊκά κράτη οφείλουν να ξεπεράσουν τα ιστορικά τους ελλείμματα, την αντίληψη ότι η Ευρώπη ισοδυναμεί με πόρους και όχι με αξίες. Να πετύχουν ένα ευρωπαϊκό κονσέσους των πολιτικών δυνάμεων και να υψώσουν την ευρωπαϊκή σημαία ως φραγή στον λαϊκισμό και στον διχασμό. Να αναλογιστούμε τις αξίες που μας ενώνουν, γιατί μια ενωμένη Ευρώπη μπορεί να διαμορφώσει και να σμιλεύσει ένα όραμα για το μέλλον της.
Ο ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΡΟΔΟΥ
ΦΩΤΗΣ ΧΑΤΖΗΔΙΑΚΟΣ
