Δύο πακέτα ρυθμίσεων που αφορούν την τηλεργασία φέρνει η κυβέρνηση για τον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα, αλλά κάποιες από τις διατάξεις θυμίζουν ακόμα τον κόσμο της εργασίας με φυσική παρουσία, ιδίως όσον αφορά το ωράριο. Είναι όμως αναπόφευκτο. Οι διατάξεις για την τηλεργασία στον ιδιωτικό τομέα είναι πολύ παλιές: ενσωματώθηκαν σε ένα πλαίσιο του 2010, τον νόμο 3846/10, και τώρα αλλάζουν εξαιτίας της πανδημίας. Αν η σχέση τηλεργασίας δεν έχει συμφωνηθεί μεταξύ εργαζομένου και επιχείρησης επιβάλλεται μόνο για λόγους του εργαζομένου.
Ομως την περασμένη εβδομάδα μια πολύ μεγάλη πολυεθνική επιχείρηση outsourcing υπηρεσιών, η Webhelp, που επεξέτεινε πέρυσι τις δραστηριότητές της στην Αθήνα, είπε διά του chief operating officer Βενσάν Μπερνάρ στην «Κ» ότι το 75% των εργαζομένων της εταιρείας είτε επιθυμεί να δουλεύει από το σπίτι (25%) είτε να μπει σε «ένα υβριδικό μοντέλο» με εργασία από το γραφείο και το σπίτι (το 50%, δηλαδή ένας στους δύο). Το ίδιο δίλημμα αντιμετωπίζουν εκατοντάδες επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών στην Ελλάδα και χιλιάδες σε ολόκληρο τον κόσμο: έπειτα από 15 μήνες πανδημίας οι εργαζόμενοι δεν θέλουν να ξαναγυρίσουν στα γραφεία τους.
«Είναι λογικό», λέει ο ασφαλιστικός σύμβουλος σε μεγάλη ξένη ασφαλιστική εταιρεία, Τάκης Π. «Αντί να τρως μιάμιση ώρα στον δρόμο, μπορείς να φας με τα παιδιά σου, να τα δεις, να μιλήσεις με τη γυναίκα σου. Μπορεί να αρχίσω να δουλεύω στις 3 ή στις 4 και να τελειώσω στις 11 το βράδυ, αρκεί να βγάλω τη δουλειά. Στη διάρκεια της καραντίνας έκλεινα συμβόλαια κάνοντας πέντε συναντήσεις με ασφαλισμένους την ημέρα χωρίς να τους βλέπω φυσικά. Η δουλειά έβγαινε πολύ πιο άνετα».
H ΓΣΕΕ θεωρεί ότι με τηλεργασία πρέπει να δουλεύει μόνο το 10% των εργαζομένων και μόνο αφού αυτό συμφωνηθεί συμβατικά, αλλά αν κρίνει κανείς από το νομοσχέδιο τα κρίσιμα ζητήματα είναι άλλα. Ισως το πιο κρίσιμο συνδέεται με το πόσο χρόνο θα είναι «online» ο εργαζόμενος για να μπορέσει να ανταποκριθεί στη στοχοθεσία της ημέρας. Η σχετική διάταξη του υπουργείου Εργασίας αναφέρει ότι το Σώμα Επιθεωρητών Εργασίας πρέπει να έχει πρόσβαση στα «metadata του σταθμού εργασίας του συγκεκριμένου εργαζομένου» ώστε να μπορεί να διαπιστώνει αν τηρείται το ωράριο. Οι εργοδότες αντιδρούν σε αυτό, αλλά ειδικοί λένε ότι ο έλεγχος στη σύνδεση είναι ο μόνος τρόπος ώστε να γίνει αποτελεσματικός έλεγχος για το κατά πόσον τηρείται το ωράριο εργασίας. Αλλο θέμα είναι η ασφάλεια ως προς τα ατυχήματα στο σπίτι, το ποιος πληρώνει τον εξοπλισμό.
«Μεγάλο το ρίσκο»
Ενδεικτικά, ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Επεξεργασίας Κρέατος παρατήρησε στη διαβούλευση ότι «το ρυθμιστικό πλαίσιο για την τηλεργασία είναι πολύ γραφειοκρατικό. Το νομικό και οικονομικό ρίσκο για κάθε επιχείρηση είναι πολύ υψηλό, ενώ οι νομοθετικές ρυθμίσεις, κατά τη γνώμη μας, δεν εξυπηρετούν ούτε τους εργαζομένους που επιθυμούν να κάνουν χρήση της ρύθμισης. Ο εργοδότης δεν μπορεί να έχει την αντικειμενική ευθύνη για την υγεία και την ασφάλεια στον χώρο εργασίας του εργαζομένου που τηλεργάζεται. Την ευθύνη απόδειξης ότι ο χώρος της οικίας του πληροί τους όρους καταλληλότητας και ασφάλειας οφείλει να την έχει ο εργαζόμενος». Ο σύνδεσμος προτείνει να μην προβλεφθεί η δυνατότητα μονομερούς επιβολής τηλεργασίας σε καμία περίπτωση.
Τέλος, θα πρέπει να εξειδικευτεί το κόστος για την τηλεργασία (εξοπλισμός, Ιντερνετ κ.λπ.). Στο ίδιο μήκος κύματος ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων εκφράζει αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητα της τηλεργασίας σε σχέση με την εργασία με φυσική παρουσία, λέγοντας ότι μπορεί να προκύψει παραβίαση του ωραρίου από τους εργαζομένους. Υπάρχουν όμως και σύνδεσμοι εργοδοτών, όπως η συνένωση των εταιρειών «Ελλαδικά μας» (δραστηριοποιείται κυρίως στον αγροδιατροφικό τομέα) που αναφέρονται στον τρόπο με τον οποίο θα επιβαρύνεται ο εξοπλισμός. «Κατά την τηλεργασία, ο εργοδότης αναλαμβάνει», γράφουν στη διαβούλευση, «το κόστος που προκαλείται στον εργαζόμενο από τη μορφή αυτή εργασίας, και συγκεκριμένα το κόστος του εξοπλισμού, εκτός εάν συμφωνηθεί να γίνεται χρήση εξοπλισμού του εργαζομένου, των τηλεπικοινωνιών, της συντήρησης του εξοπλισμού, της αποκατάστασης των βλαβών και κάθε τι άλλο σχετικό, ή περιπτώσεων χρήσης αντίθετα με τις προδιαγραφές. Παρέχει στον εργαζόμενο τεχνική υποστήριξη για την παροχή της εργασίας του και αναλαμβάνει να αποκαταστήσει τις δαπάνες επισκευής των συσκευών που χρησιμοποιούνται για την εκτέλεσή της ή να τις αντικαταστήσει σε περίπτωση βλάβης. Η υποχρέωση αυτή αφορά και τις συσκευές που ανήκουν στον εργαζόμενο, εκτός εάν στη σύμβαση ή στη σχέση εργασίας ορίζεται διαφορετικά».
Στις διατάξεις που αφορούν πάντως την τηλεργασία στο Δημόσιο υπάρχει η πρόνοια ότι ο εργαζόμενος μπορεί να δουλεύει από την ίδια time zone ακόμα και αν δεν βρίσκεται στην έδρα της υπηρεσίας του. Η εργασία στο Δημόσιο μπορεί να παρέχεται μόνο στα πλαίσια του ωραρίου της υπηρεσίας, ενώ κρίσιμες λειτουργίες, όπως οι πληρωμές του Δημοσίου, δεν είναι δυνατόν να γίνονται από εργαζομένους που τηλεργάζονται από το σπίτι, επειδή τα δίκτυά τους δεν παρέχουν τα εχέγγυα της ασφαλούς επεξεργασίας και μεταφοράς των δεδομένων που απαιτούνται για τις πληρωμές αυτές. Σύμφωνα με πηγή της δημόσιας διοίκησης, αυτές πρέπει να γίνονται μέσα από τα ολοκληρωμένα πληροφοριακά συστήματα (ΟΠΣ).
Πηγή kathimerini.gr
