Τέλος μπαίνει στο ασύλληπτο φαινόμενο των μαζικών προσλήψεων κάθε φορά που τα κλιμάκια των επιθεωρητών εργασίας φτάνουν για έλεγχο σε τουριστικούς προορισμούς. Μόλις τα κλιμάκια πατήσουν το πόδι τους στο λιμάνι πέφτει σύρμα, με αποτέλεσμα οι παραβάτες εργοδότες που απασχολούν αδήλωτους εργαζoμένους να σπεύδουν να τους καταχωρήσουν ως άρτι προσληφθέντες στο σύστημα «Εργάνη» για να γλιτώσουν το τσουχτερό πρόστιμο.
Της Μαίρης Λαμπαδίτη
Οπως αποκαλύπτουν τα στοιχεία της «Εργάνης», σε περιοχή της Χαλκιδικής μέσα σε 5 ημέρες προσλήφθηκαν 556 άτομα, ενώ την προηγούμενη μέρα είχαν προσληφθεί μόλις σαράντα δύο. Επίσης πέρυσι στις Σποράδες τις ημέρες του ελέγχου καταγράφηκαν 402 προσλήψεις έναντι 202 την αντίστοιχη περίοδο του 2016. Εγινε θαύμα και ήρθε η ανάπτυξη;
Οχι, απλώς πρόκειται για πλασματική εικόνα! Μόλις αναχωρεί το κλιμάκιο οι επιχειρηματίες της αρπαχτής απολύουν τους εργαζομένους οι οποίοι επανέρχονται στο καθεστώς της μαύρης εργασίας. Με πρόσφατη υπουργική απόφαση οι επιθεωρητές εργασίας και οι ελεγκτές του ΕΦΚΑ θα δηλώνουν μέσω κινητού τηλεφώνου στην «Εργάνη» την ώρα έναρξης του ελέγχου ώστε να μη νομιμοποιούνται οι πλασματικές προσλήψεις της τελευταίας στιγμής. Η σχετική δήλωση θα λαμβάνει αριθμό πρωτοκόλλου και θα κοινοποιείται στον εργοδότη. Τα μεικτά κλιμάκια έχουν ξεκινήσει τους στοχευμένους ελέγχους από τον Μάιο σε Μύκονο, Κρήτη, Σαντορίνη και λοιπούς δημοφιλείς προορισμούς για τον εντοπισμό των αδήλωτων εργαζομένων. Το υπουργείο Εργασίας εκτιμά ότι η διάταξη που μειώνει το τσουχτερό πρόστιμο των 10.500 ευρώ ανά αδήλωτο εργαζόμενο, με εναλλακτική την ασφάλιση του εργαζομένου, θα συμβάλλει ακόμα περισσότερο στην καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας, η οποία ήδη εμφάνισε κάμψη το 2017. Ωστόσο η συγκεκριμένη διάταξη υπολογίζουν ότι θα ψηφιστεί περίπου στις 5 Ιουλίου και αν υπολογίσουμε και 10-15 ημέρες μέχρι να εκδοθούν οι εγκύκλιοι έφυγε η μισή τουριστική σεζόν.
Το Σώμα Επιθεώρηση Εργασίας (ΣΕΠΕ) διαθέτει 35 ειδικούς επιθεωρητές και ο ΕΦΚΑ 40 ελεγκτές οι οποίοι σαφώς δεν επαρκούν για να ελέγξουν 300.000 επιχειρήσεις, εκ των οποίων οι 180.000 δηλώνουν ότι απασχολούν προσωπικό.
Στο στόχαστρο των ελέγχων δεν θα είναι μόνο η αδήλωτη εργασία αλλά και η υποδηλωμένη διαλείπουσα (λιγότερες μέρες με μειωμένο ωράριο). Σύμφωνα με τους επιθεωρητές, η πιο συχνή παράβαση είναι η παραβίαση ωραρίου. Οι εργοδότες για να αποφύγουν το πρόστιμο δηλώνουν ότι ασφαλίζουν τον εργαζόμενο για εργασία 2-3 ωρών την ημέρα και την εβδομάδα, ενώ στην πράξη οι εργαζόμενοι δουλεύουν έως και 12 ώρες ημερησίως. Παραβίαση ωραρίου εντοπίζουν συχνά οι επιθεωρητές στους οδηγούς τουριστικών λεωφορείων, στα ξενοδοχεία και στις βιοτεχνίες φασόν.
Φρένο στην υποδηλωμένη εργασία θα βάλει η απόφαση του υπουργείου Εργασίας που υποχρεώνει τους εργοδότες να δηλώνουν εκ των προτέρων την υπερωριακή απασχόληση η την υπερεργασία ακόμα και με SMS προς την «Εργάνη».
«Οι τουριστικές επιχειρήσεις λειτουργούν με κλειστές συμφωνίες. Για παράδειγμα, ο ρεσεψιονίστ υπογράφει ότι θα λαμβάνει 900 ευρώ μηνιαίως και η καμαριέρα 700 ευρώ ενώ αν συνυπολογιστούν οι υπερωρίες και τα κυριακάτικα θα έπρεπε ο μισθός να ξεπερνά τα 1.500 ευρώ. Το μέτρο είναι θετικό. Θα έχει τα ανάλογα αποτελέσματα ή θα ανακαλύψουν νέα τεχνάσματα οι εργοδότες;» αναρωτιέται ο κ. Παναγιώτης Προύντζος, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Τουρισμού – Επισιτισμού.
Καίνε τα ΙΧ των ελεγκτών
Οι ελεγκτές του ΙΚΑ, του ΣΕΠΕ και τα μεικτά κλιμάκια σε συνεργασία με το ΣΔΟΕ συχνά ζητούν τη συνδρομή αστυνομικών, καθώς οι καταστηματάρχες τούς κυνηγούν, τους απειλούν με όπλα ή αρνούνται να τους προσκομίσουν τα βιβλία. Μόλις, όμως, πέσει σύρμα οι αδήλωτοι εργαζόμενοι πηδούν μάντρες, διασκορπίζονται στα χωράφια ή πέφτουν στη θάλασσα. Σε βιοτεχνία της Βορείου Ελλάδος πριν από λίγα χρόνια οι ελεγκτές είχαν βρει δεκάδες αδήλωτους μέσα σε ψυγεία, ενώ πρόσφατα στη Σαλαμίνα οι ανασφάλιστοι φυγαδεύτηκαν στην ταράτσα.
Οι «μαφιόζοι» των τουριστικών νησιών εκδικούνται καίγοντας τα αυτοκίνητα των ελεγκτών, σκάνε τα λάστιχα και χαράσσουν τη λαμαρίνα.
Σημειώνουμε ότι στις περιπτώσεις όπου δεν επαρκούν τα υπηρεσιακά αυτοκίνητα οι ελεγκτές χρησιμοποιούν τα δικά τους Ι.Χ., με αποτέλεσμα να πληρώνουν από την τσέπη τους ενδεχόμενες ζημιές. Οι παραβάτες εκπαιδεύουν άγρια σκυλιά να φυλάνε τις μάντρες και τοποθετούν κάμερες ώστε να παίρνουν τα μέτρα τους αν δουν ύποπτες κινήσεις . Από την άλλη πλευρά, πολλοί επιχειρηματίες δυσανασχετούν με το ύφος σερίφη των ελεγκτών και την ακραία συμπεριφορά τους. Καταστηματάρχες εστίασης στη Νέα Ιωνία Βόλου διηγούνται ότι οι «Ράμπο» της Ειδικής Υπηρεσίας Ελέγχου του ΙΚΑ από την Αθήνα έφτασαν να ζητούν αστυνομικές ταυτότητες από όσους κάθονταν στα τραπέζια για να ελέγξουν αν επρόκειτο για πελάτες ή εργαζόμενους αδήλωτους!
Οπως προέκυψε από τους στοχευμένους ελέγχους του ΣΕΠΕ και του ΕΦΚΑ, το ποσοστό αδήλωτης εργασίας (αδήλωτοι εργαζόμενοι στο σύνολο των απασχολούμενων) στους κλάδους υψηλής παραβατικότητας βαίνει μειούμενο: 12,4% το 2017 έναντι 13,58% το 2016, 16,48% το 2015 και 19,17% το 2014. Το ποσοστό είχε χτυπήσει κόκκινο τον Φεβρουάριο του 2013, φτάνοντας στο 40,47%. Ειδικά για πέρυσι τη δυσάρεστη πρωτιά πήρε η Δυτική Ελλάδα, όπου το ποσοστό της αδήλωτης εργασίας έφτασε στο 18,37% στους κλάδους υψηλής παραβατικότητας.
Οι νέες διατάξεις
Με τις νέες διατάξεις που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο για την αδήλωτη εργασία:
Για κάθε αδήλωτο εργαζόμενο επιβάλλεται πρόστιμο 10.500 ευρώ στον εργοδότη και αναδρομική καταβολή ασφαλιστικών εισφορών τριών μηνών. Το πρόστιμο προσαυξάνεται σε περιπτώσεις υποτροπής α) κατά 100% για την πρώτη μετά την αρχική παράβαση και β) κατά 200% για κάθε μεταγενέστερη παράβαση.
Ωστόσο προβλέπεται η δυνατότητα έκπτωσης του προστίμου εφόσον προσληφθεί άμεσα ο αδήλωτος εργαζόμενος με σύμβαση εργασίας πλήρους απασχόλησης και τρίμηνη αναδρομική καταβολή ασφαλιστικών εισφορών. Η έκπτωση θα είναι ανάλογη της διάρκειας της σύμβασης, ενώ ο εργοδότης υποχρεούται να διατηρεί το σύνολο των θέσεων εργασίας και το καθεστώς απασχόλησης. Δηλαδή το πρόστιμο θα μειώνεται:
Α) Στο ποσό των 7.000 ευρώ, σε περίπτωση πρόσληψης με σύμβαση εργασίας διάρκειας τουλάχιστον τριών μηνών.
Β) Στο ποσό 5.000 ευρώ, σε περίπτωση πρόσληψης με σύμβαση εργασίας διάρκειας τουλάχιστον 6 μηνών.
Γ) Στο ποσό των 3.000 ευρώ, σε περίπτωση πρόσληψης με σύμβαση εργασίας διάρκειας τουλάχιστον ενός έτους.
Στις περιπτώσεις εποχικών εργασιών (π.χ. τουριστική περίοδος) εφόσον ο χρόνος λειτουργίας της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης δεν επαρκεί για τη συμπλήρωση του ελάχιστα απαιτούμενου χρόνου απασχόλησης ο εργοδότης μπορεί να συμπληρώσει τον ασφαλιστικό χρόνο προσλαμβάνοντας τον ίδιο εργαζόμενο την επόμενη σεζόν.
Οπως τονίζει ο κ. Προύντζος, «δεν έκαναν δεκτή τη δική μας πρόταση για αναδρομική υποχρεωτική ασφάλιση από την αρχή της τουριστικής περιόδου. Αν εντοπιστεί αδήλωτος ο εργαζόμενος τον Οκτώβριο, είναι προφανές ότι ήταν αδήλωτος από τον Απρίλιο. Η πρόβλεψη για συμπλήρωση χρόνου ασφάλισης την ερχόμενη σεζόν αφήνει ακάλυπτους τους νέους που δεν έχουν προλάβει να συμπληρώσουν δύο τουριστικές σεζόν. Ο επιχειρηματίας σε αυτήν την περίπτωση δεν έχει την υποχρέωση να τους προσλάβει ξανά».
