Το 30% των Ελλήνων έχει αγοράσει αδήλωτα αγαθά και υπηρεσίες δαπανώντας κατά μέσο όρο 750 ευρώ, με τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας (ILO) να εκτιμά ότι η αδήλωτη οικονομία στη χώρα μας αγγίζει το 1/4 του επίσημου ΑΕΠ. Οι τομείς με μεγάλη επιρρέπεια στη χρήση αδήλωτης εργασίας είναι ο τουρισμός, η σίτιση, οι κατασκευές, η γεωργία, οι οικιακές υπηρεσίες και το εμπόριο. Οσο για τα επαγγέλματα με τη μεγαλύτερη τάση εισφοροαποφυγής είναι δικηγόροι, γιατροί, λογιστές, καθηγητές ιδιαίτερων μαθημάτων και μηχανικοί, με τις διεθνείς μελέτες να εκτιμούν ότι το πραγματικό εισόδημά τους μπορεί να είναι έως και 2,5 φορές μεγαλύτερο από το δηλούμενο. Μάλιστα, το ILO επισημαίνει ότι αδήλωτη εργασία παρέχουν όλες οι κοινωνικές ομάδες. Καθώς οι μεθοδολογικές προσεγγίσεις διαφέρουν από μελέτη σε μελέτη, η Οργάνωση, στο πλαίσιο της εκπόνησης μελέτης για το υπουργείο Εργασίας, αναφέρει στοιχεία σύμφωνα με τα οποία αποκαλύπτεται ότι το 46,7% του ευρύτερου εργατικού δυναμικού δραστηριοποιείται στην αδήλωτη εργασία.
Ενόψει δε της μνημονιακής δέσμευσης για αναδιάρθρωση της λειτουργίας του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας, η Οργάνωση καταγράφει την έκταση αλλά και τη φύση της αδήλωτης εργασίας στην Ελλάδα, με δεδομένο ότι η χώρα μας τοποθετείται μεταξύ χωρών με τη μεγαλύτερη αδήλωτη οικονομία στην Ευρώπη των «28». Και διαπιστώνει ότι υπάρχει μια «κατώτερη βαθμίδα» που μπαίνει στη μαύρη απασχόληση ωθούμενη από ανάγκη (κυρίως νέοι και άτομα με οικονομικές δυσκολίες), υπάρχει όμως και μια «ανώτερη βαθμίδα» απαρτιζόμενη από επαγγελματικές ομάδες όπως δικηγόροι, γιατροί, λογιστές, οι οποίοι αποκομίζουν μεγάλα οφέλη από την αδήλωτη εργασία τους, ενώ είναι ταυτόχρονα αυτοί που αγοράζουν όσο κανείς άλλος αγαθά –π.χ. οικιακές υπηρεσίες καθαριότητας και συντήρησης– στη «μαύρη αγορά».
Σύμφωνα με την έκθεση του ILO, αδήλωτα αγαθά και αδήλωτες υπηρεσίες αγοράζει το 24% των ανέργων, αλλά το 40% των αυτοαπασχολουμένων. Δηλαδή, οι σχετικά εύποροι είναι αυτοί που έχουν περισσότερες πιθανότητες να επωφελούνται από την αγορά αδήλωτων αγαθών και υπηρεσιών.
Μεταξύ των προτάσεων που παραθέτει το ILO προς την ελληνική κυβέρνηση αλλά και στους εκπροσώπους των θεσμών, είναι η βελτίωση της αποτελεσματικότητας των ηλεκτρονικών συστημάτων, η διαλειτουργικότητα και ανταλλαγή δεδομένων, η ύπαρξη ρήτρας στις συμβάσεις δημοσίων έργων ώστε οι ανάδοχοι να δεσμεύονται να μην προσλάβουν αδήλωτους, η δημιουργία «λευκής λίστας» νόμιμων εργοδοτών, η επανεξέταση του συστήματος επιβολής κυρώσεων και είσπραξης προστίμων, καθώς και η αποθάρρυνση της χρήσης μετρητών και κίνητρα για αύξηση ηλεκτρονικών πληρωμών. Το ILO επισημαίνει πως η Ελλάδα ακολουθεί μια προσέγγιση αναγκαστικής συμμόρφωσης αντί οικειοθελούς συνεργασίας και ενθάρρυνσης της δηλωμένης οικονομικής δραστηριότητας και προτείνει μεταξύ άλλων τον περιορισμό της διαφθοράς του δημοσίου τομέα, καθώς έχει αποδειχθεί πως όσο μεγαλύτερη είναι η διαφθορά στο Δημόσιο τόσο εκτενέστερη είναι η αδήλωτη εργασία, αλλά και η αύξηση των δαπανών για επεμβάσεις στην αγορά εργασίας και στήριξη των πλέον ευπαθών ομάδων (π.χ. ανέργων).
Ηδη, η «Κ» έχει αποκαλύψει ότι μεταξύ των προτάσεων που εξετάζει το υπουργείο ενόψει της δύσκολης διαπραγμάτευσης με τους εκπροσώπους των θεσμών, το φθινόπωρο είναι η μείωση του προστίμου στα 3.500 ευρώ με παράλληλη υποχρέωση του εργοδότη να προσλάβει με σύμβαση ορισμένου χρόνου τον εργαζόμενο που διαπιστώθηκε ότι απασχολούσε, χωρίς να τον ασφαλίζει. Οι τελικές προτάσεις θα οριστικοποιηθούν εντός των επόμενων εβδομάδων.
Καθημερινή
