«Βρισκόμαστε σε κλιματική κρίση. Η κλιματική αλλαγή, θα διαρκέσει εκατοντάδες μέχρι μερικές χιλιάδες χρόνια. Τώρα πρέπει να δούμε τι κάνουμε».
Αυτό δηλώνει μεταξύ άλλων σε συνέντευξή του στην «δημοκρατική» ο καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής Εφαρμοσμένης Γεωλογίας & Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών (2004) στον Τομέα Δυναμικής Τεκτονικής Εφαρμοσμένης Γεωλογίας του τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Ευθύμιος Λέκκας.
Η συνέντευξή του παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον με δεδομένο πως, αφενός οι πυρκαγιές που κατακαίνε την Ελλάδα δημιουργούν έντονο προβληματισμό και αφετέρου, πρέπει να δούμε πώς η Ρόδος, θα προετοιμαστεί και θα οχυρωθεί και με ποιο σχέδιο θα πορευτεί εφεξής για να αντιμετωπίσει τις φυσικές καταστροφές.
Ο κ. Λέκκας εξηγεί τι συμβαίνει με την ‘κλιματική αλλαγή και την κλιματική κρίση’ και ξεκαθαρίζει πως απαιτείται πολύ καλός συντονισμός ενεργειών για τα επόμενα βήματα στη Ρόδο και γενικώς στα νησιά μας, κάνοντας αποκαλύψεις για την κατάσταση όπως αυτή διαμορφώνεται.
Λέει ακόμη πως άμεση ανάγκη είναι η αντιμετώπιση των πλημμυρικών φαινομένων στη Ρόδο μετά τις πυρκαγιές, ενώ για τις αναδασώσεις, υπογραμμίζει ότι πρέπει να γίνουν σωστά ειδάλλως θα έχουν αντίθετα αποτελέσματα.
• Κύριε Λέκκα να ξεκινήσουμε από ένα πρώτο σχόλιο για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα μας με τις πυρκαγιές και βέβαια, να μιλήσουμε για τις πυρκαγιές στη Ρόδο, η οποία δεν ξέφυγε από αυτή την καταστροφή.
Δεν είναι μόνον η Ελλάδα που αυτή την στιγμή, φλέγεται. Πάρα πολλές χώρες στη Μεσόγειο, αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε να κάνουμε με γενικότερα αίτια τα οποία είναι σε μακρά κλίμακα. Δηλαδή έχουμε να κάνουμε με υψηλότατες θερμοκρασίες σε μεγάλη περιοχή, έχουμε να κάνουμε με παρατεταμένες υψηλές θερμοκρασίες και καύσωνες και βεβαίως, σε όλες αυτές τις περιοχές, η υγρασία που υπήρχε στο έδαφος, ουσιαστικά έχει… εξαφανιστεί. Αυτοί είναι οι τρεις παράγοντες οι οποίοι συντελούν στο να έχουμε μια γενικότερη ανάφλεξη στη Μεσόγειο και βέβαια, στην Ελλάδα.
Από εκεί και πέρα, στον ελληνικό χώρο πιστεύω ότι συντρέχουν ιδιαίτεροι λόγοι που οφείλονται στην ‘κλιματική κρίση’ και αναπτύσσονται με ιδιαίτερη ένταση. Σε όλες αυτές τις περιοχές που καίγονται διαπιστώνουμε ότι είναι σε εξέλιξη η ‘κλιματική κρίση’. Αυτό συμβαίνει σε όλη την χώρα αλλά κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή και προσπαθούμε να την αναλύσουμε και να την εξετάσουμε –όχι μόνον τις αιτίες της αλλά και τις διαδικασίες ανάπτυξης, τις επιπτώσεις άρα και την ανάκαμψη.
Όσον αφορά στην πυρκαγιά στην Ρόδο θα σας πω τα εξής: εκδηλώθηκε σε ένα κομβικό σημείο του νησιού -από περιβαλλοντικής άποψης. Κατά την εκτίμησή μου, παρά το γεγονός πως ήταν μια μικρή (σχετικά) πυρκαγιά λόγω των καθοριστικών επεμβάσεων για τον περιορισμό της, εκείνο το οποίο μπορούμε να προσεγγίσουμε είναι πλέον οι επιπτώσεις που θα υπάρξουν.
• Όταν λέμε για επιπτώσεις, ξεκινάμε από την προετοιμασία που πρέπει να γίνει για τα πλημμυρικά φαινόμενα;
Τα πλημμυρικά φαινόμενα είναι η επείγουσα κατάσταση την οποία έχουμε να αντιμετωπίσουμε. Είναι όμως και άλλα θέματα τα οποία πρέπει να εξετάσουμε, όπως για παράδειγμα, η εμβόλιση του εδάφους και του υπεδάφους και ιδιαίτερα τα υπόγεια νερά. Στην περιοχή που κάηκε, υπάρχουν υπόγεια νερά λόγω της γεωλογικής δομής της. Πρέπει να εξετάσουμε τις επιπτώσεις σε σχέση με την ανάκαμψη της περιοχής και να δούμε ποιες νέες μεθοδολογίες επιβάλλονται από την ‘κλιματική κρίση’ και πώς θα υποβοηθήσουμε την φύση για να ανακάμψει και να επανέλθει στην προηγούμενη κατάστασή της.
• Όσον αφορά στην κλιματική αλλαγή για την οποία μιλάει όλος ο πλανήτης, θα ήθελα να μας πείτε πόσο επηρεάζει την δική μας περιοχή που είναι νησιωτική.
Θα έλεγα κατ’ αρχήν ότι δεν είμαστε ακόμη σίγουροι για την κλιματική αλλαγή. Γιατί η αλλαγή στο κλίμα, σημαίνει μια μακροπρόθεσμη διαδικασία η οποία περιλαμβάνει και απαιτεί εκατοντάδες χρόνια. Σε αντιστοίχιση με τον γεωλογικό κύκλο και την ηλικία της γης η οποία ανέρχεται στα 4,543e9 έτη. Έχουμε χιλιάδες αλλαγές στο κλίμα της γης από τότε που η γη ήταν ένα αυτοτελές σώμα αλλά μιλάμε για πολύ μεγάλα χρονικά διαστήματα: από αρκετές εκατοντάδες μέχρι μερικές χιλιάδες χρόνια. Αυτό που ζούμε τώρα, είναι η κλιματική κρίση, δηλαδή μια διαδικασία ακραίων φυσικών φαινομένων σε όλα τα επίπεδα, τάσεις διαφοροποίησης των βασικών στοιχείων του ατμοσφαιρικού και του γήινου περιβάλλοντος και στη συνέχεια, θεωρούμε ότι όλα αυτά ίσως να καταλήξουν στην κλιματική αλλαγή. Η διαδικασία στη Ρόδο και κυρίως στις νησιωτικές περιοχές, είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη καθώς τα νησιά είναι αυτά που υφίστανται τις πιο μεγάλες πιέσεις. Τόσο λόγω γεωγραφικής θέσης, όσο κι επειδή εξαντλούνται οι πόροι από την υπερεκμετάλλευση (και λόγω του τουρισμού και των δραστηριοτήτων που γίνονται εκεί) αλλά κι επειδή τα νησιά έχουν ένα ιδιαίτερο και ευαίσθητο περιβάλλον.
Για παράδειγμα, η Ρόδος που είναι ένα από τα μεγάλα νησιά της Ελλάδας με υψηλότερες θερμοκρασίες από τις άλλες περιοχές, τώρα βρίσκεται σε προϊούσα διαδικασία η ερημοποίηση στο νότιο τμήμα της. Εκεί θα πρέπει να δώσουμε μεγάλο βάρος και να κατευθύνουμε ενέργειες και βεβαίως, μέσα σε όλο αυτό ήταν επιβαρυντικό στοιχείο η ανάπτυξη της πυρκαγιάς.
• Τι προτείνετε να γίνει; Ασχολείστε πολλά χρόνια με τη Ρόδο και τα νησιά.
Θα πρέπει να γίνει ένας στρατηγικός σχεδιασμός για τη Ρόδο (και τα Δωδεκάνησα) τα οποία χαρακτηρίζονται από μία πολυμορφία: αυτό σημαίνει ότι έχουν ξεχωριστό χαρακτήρα το καθένα και απαιτούνται ανάλογες διαδικασίες. Ο σχεδιασμός πρέπει να ανταποκρίνεται στις νέες καταστάσεις που έχουμε να αντιμετωπίσουμε.
Δυστυχώς, συνηθίζουμε να επαναπαυόμαστε και να επιζητούμε την ανάπτυξη μέσα από διάφορες δραστηριότητες αλλά αυτά τα έκτακτα γεγονότα, είναι κομβικά και μας δίνουν την ώθηση να καθίσουμε, να σκεφτούμε και να σχεδιάσουμε για το τι πρέπει να κάνουμε από εδώ κι εμπρός. Μην ξεχνάμε πως οι προκλήσεις και οι κίνδυνοι στο μέλλον θα είναι αυξανόμενοι και μάλιστα με… επιταχυνόμενη διαδικασία.
Σε ό,τι αφορά στα πλημμυρικά φαινόμενα, η Ρόδος είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση. Έχουμε ξεκινήσει εδώ και μερικά χρόνια με αφορμή μεγάλες πλημμύρες που έλαβαν χώρα, κάποιες προσεγγίσεις. Οι πλημμύρες, είναι ένα μεγάλο θέμα που πρέπει να μπει σε προτεραιότητα. Πρέπει να γίνουν δράσεις για να απομακρυνθούν οι κίνδυνοι. Έχω προτείνει στην ΠΝΑι να κάνουμε μια επαναπροσέγγιση για να εξετάσουμε πού ακριβώς βρισκόμαστε ήδη στην διαδικασία διερεύνησης.
• Το ό,τι θα κηρυχτούν άμεσα αναδασωτέες οι περιοχές που κάηκαν, μας δίνει ένα μήνυμα αισιοδοξίας;
Αυτό προβλέπεται από το Σύνταγμα. Η ουσία είναι να γίνει σωστά η αναδάσωση διότι δεν θέλει επείγουσες επεμβάσεις. Ακόμη και η προσπάθεια να φυτέψουμε ένα δέντρο σε μια τέτοια περιοχή, ενδεχομένως να προκαλέσει αρνητικά αποτελέσματα. Ένα δάσος θέλει ηρεμία, να αντιδράσει από μόνο του και στη συνέχεια να μπορέσουμε να επέμβουμε. Πολλές φορές οι επεμβάσεις μπορεί να φέρουν το αντίθετο αποτέλεσμα….
