Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΛΙΝΟΥ*
Τα καταστροφικά αποτελέσματα της COVID-19, κυρίως στη δημόσια υγεία και στην οικονομία της χώρας μας, συνοδεύουν και ορισμένες αναπάντεχες ευκαιρίες σε άλλους σημαντικούς τομείς, όπως ο τομέας της Παιδείας.
Στην ανώτατη Παιδεία γρήγορα ανακαλύψαμε τα πλεονεκτήματα της απομακρυσμένης εκπαίδευσης χωρίς τη φυσική παρουσία φοιτητών και διδασκόντων στα αμφιθέατρα, κερδίζοντας πολύτιμο «χρόνο και χρήμα». Την εμπειρία αυτή μπορούμε να την εκμεταλλευθούμε προσφέροντας περισσότερα online courses, που θα ενισχύσουν οικονομικά τα ελληνικά πανεπιστήμια, τα οποία υπερισχύουν ακαδημαϊκά πολλών ξένων πανεπιστημίων που προσφέρουν ανάλογα διαδικτυακά μαθήματα.
Στην ανώτατη Παιδεία της χώρας μας, τόσο οι φοιτητές όσο και οι διδάσκοντες καθηγητές, και έχουν προσωπικούς υπολογιστές, και έχουν σύνδεση με το Διαδίκτυο, και είναι περισσότερο ή λιγότερο έμπειροι στη σύγχρονη ηλεκτρονική επικοινωνία. Στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, όμως, η ελληνική πραγματικότητα είναι διαφορετική. Ενας μεγάλος αριθμός μαθητών δεν έχει πρόσβαση ούτε σε υπολογιστή ούτε καν στο Διαδίκτυο. Ακόμη και αν υπάρχει υπολογιστής στο σπίτι, αυτός χρησιμοποιείται από τους γονείς ή τα άλλα αδέλφια.
Να λοιπόν μια μεγάλη ευκαιρία σήμερα, λόγω κορωνοϊού, να αναπτυχθεί η εξ αποστάσεως εκπαίδευση και στις υπόλοιπες βαθμίδες του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Η ευκαιρία περιλαμβάνει την απόκτηση ενός υπολογιστή, μιας ταμπλέτας από όλους τους μαθητές και τη σύνδεση όλων των ελληνικών οικογενειών στο Διαδίκτυο.
Η πρόταση αυτή έχει ακουστεί κατά καιρούς από πολλούς πολιτικούς. Η απειλή του κορωνοϊού, όμως, είναι η ευκαιρία να υλοποιηθεί άμεσα. Το οικονομικό κόστος μιας ταμπλέτας για κάθε μαθητή και η εκπαίδευση των διδασκόντων (αλλά και των γονέων) στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι ασήμαντα μπροστά στα προφανή οφέλη, όχι μόνο για σήμερα, αλλά κυρίως για τη μελλοντική αναβάθμιση της Παιδείας στην Ελλάδα.
Αν μάλιστα προοδευτικά αφαιρεθεί το σημερινό κόστος της παραγωγής και διανομής σε κάθε φοιτητή και μαθητή συγγραμμάτων, βιβλίων, ακόμα και τετραδίων, τα χρήματα που υπολείπονται για να εφοδιασθεί ο κάθε Ελληνας μαθητής με τα εργαλεία της σύγχρονης εκπαίδευσης είναι πολύ λιγότερα από όσα μπορεί κανείς να φαντασθεί. Η εξ αποστάσεως διαδικτυακή εκπαίδευση είναι σήμερα η ασφαλέστερη από πλευράς προστασίας από την πιθανή έκθεση στον κορωνοϊό.
Ομως, θα ήταν άδικο να επιλέγαμε σήμερα στην Ελλάδα αυτόν τον δρόμο, μια και η πλειονότητα των μαθητών δεν έχει ακόμα αυτή τη δυνατότητα. Το υβριδικό μοντέλο της εναλλάξ διαδικτυακής παρακολούθησης των μαθημάτων από το σπίτι, που εφαρμόσθηκε για λίγο πριν από το κλείσιμο των σχολείων για τις καλοκαιρινές διακοπές με σκοπό τη μείωση της έκθεσης των μαθητών, έχει περισσότερα μειονεκτήματα από πλεονεκτήματα.
Ο καθηγητής της Επιδημιολογίας στο Harvard, William Hanage, αναφέρει σχετικά: «Οταν εφαρμόζεις αυτό το σύστημα (της εναλλάξ παρουσίας των μαθητών στο σχολείο), ανακαλύπτεις ότι στην πραγματικότητα δημιουργούνται περισσότερα δίκτυα στα οποία ο ιός μπορεί να μεταδοθεί».
Συγκεκριμένα, όταν οι μαθητές πάνε καθημερινά σχολείο ή δεν πάνε καθόλου αλλά παρακολουθούν τα μαθήματα διαδικτυακά, εκτίθενται το πολύ σε έναν ή δύο «επικίνδυνους» χώρους. Στο υβριδικό σύστημα, που ο μαθητής πάει σχολείο κάθε δεύτερη μέρα, δημιουργείται στους περισσότερους γονείς η ανάγκη να στείλουν τα παιδιά τους σε παιδικό σταθμό ή στους παππούδες και σε άλλους συγγενείς τις ημέρες που δεν πάνε σχολείο, διότι οι ίδιοι εργάζονται και δεν μπορούν να τα φροντίσουν στο σπίτι. Ετσι, οι μαθητές εκτίθενται σε επιπλέον τρίτους ή τέταρτους «επικίνδυνους» χώρους, αυξάνοντας τις πιθανότητες να κολλήσουν τον ιό.
Μέχρις ότου αποκτήσουν οι μαθητές όλης της χώρας μας τη δυνατότητα για διαδικτυακή εκπαίδευση από το σπίτι, αυτό που προέχει σήμερα είναι η εκπαίδευση στο σχολείο να γίνεται με την περισσότερη δυνατή ασφάλεια και ελαχιστοποίηση της έκθεσης στον κορωνοϊό. Με άλλα λόγια, αυτό που πρέπει να εξασφαλισθεί είναι σε κάθε τάξη να φοιτούν λιγότεροι μαθητές. Αυτό προϋποθέτει περισσότερες αίθουσες διδασκαλίας και περισσότερους εκπαιδευτικούς.
Να λοιπόν μια άλλη ευκαιρία της πανδημίας να βελτιώσουμε την υποδομή των σχολείων με νέα βιοκλιματικά κτίρια και σύγχρονες αίθουσες διδασκαλίας. Η εταιρεία του Δημοσίου ΚτΥπ (Κτιριακές Υποδομές Α.Ε.), που προήλθε από τη συγχώνευση των κρατικών εταιρειών Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων και Δημόσια Επιχείρηση Ανέγερσης Νοσοκομείων, θα μπορούσε άμεσα να αξιοποιηθεί.
Το διαχρονικό αίτημα να απορροφηθούν περισσότεροι αδιόριστοι εκπαιδευτικοί όλων των κατηγοριών και ειδικοτήτων γίνεται σήμερα επείγον. Το οικονομικό κόστος της άμεσης υλοποίησης αυτών των αναγκαίων μέτρων για την προστασία των μαθητών από τον κορωνοϊό (και όχι μόνο) είναι μικρότερο από το μακροχρόνιο όφελος της αναβάθμισης της Παιδείας στη χώρα μας.
Τα τεράστια κονδύλια από την Ε.Ε. για την αντιμετώπιση των καταστροφών από τον κορωνοϊό μπορούν να απορροφηθούν γρήγορα αν γίνουν «πράσινες» οι προτάσεις για τα νέα κτίρια, τις νέες αίθουσες διδασκαλίας, τις επιμορφώσεις των εκπαιδευτικών στην πράσινη ανάπτυξη της Παιδείας μας. Με άλλα λόγια, αν τελικά ο κρατικός μηχανισμός κινηθεί γρήγορα, έξυπνα, χωρίς εσωτερικές τρικλοποδιές, το οικονομικό κόστος υπερκαλύπτεται. Μέχρι να κτιστούν τα νέα κτίρια, οι νέες αίθουσες διδασκαλίας, θαυμάσια μπορούν να ανοίξουν οι κλειστοί χώροι στους δήμους και στις ενορίες για να υποδεχθούν μικρές ομάδες μαθητών. Τα μαθήματα να γίνονται πρωί και απόγευμα, όπως και στο παρελθόν.
Εως ότου προσληφθούν οι αναγκαίοι νέοι εκπαιδευτικοί, είναι μια ακόμη ευκαιρία να καλλιεργηθεί ο εθελοντισμός για το σχολείο, κυρίως μεταξύ των γονέων, ώστε να διευκολυνθεί περισσότερο το εκπαιδευτικό έργο στη χώρα μας. Η απειλή του κορωνοϊού αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία για την αναβάθμιση της Παιδείας στη χώρα μας. Καλό είναι να μην τη χάσουμε.
* Ο κ. Δημήτρης Λινός είναι καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ, lecturer στο Harvard Medical School.
Πηγή: kathimerini.gr
